de coöperatieve boerenleenbanken en in de Cen
trale bank, hebben regelmatig, hetzij direct, hetzij
zijdelings, met elkaar te maken. Niettegenstaande
dit is er in het verleden te weinig rechtstreeks
contact geweest en staan landbouworganisaties,
en landbouwcredietwezen blijkens uitlatingen in
vergaderingen en in de pers toch te ver van
elkaar. Deze contactmiddag dient thans om dé
afstand te overbruggen en over en weer een
juister begrip te wekken voor elkanders doen
en laten.
Spreker stelde voor, de vergadering aldus te
laten verlopen, dat eerst de heer Th. J. Visser
lid van de directie der Centrale Bank, de ge
legenheid zou ontvangen voor het houden van
een inleiding over plaats en taak van het land
bouwcredietwezen, terwijl dan na een korte
pauze een discussie naar aanleiding van het ge
sprokene zou kunnen worden gehouden.
De heer isser, hierna het woord verkrijgende,
gaf eerst de plaats van het landbouwcrediet
wezen aan, namelijk deel van het bankwezen.
Na een overzicht te hebben gegeven van de
soorten van banken, ingedeeld naar de termijn
van de actieve en passieve crediettransacties (bij
dit laatste aansluitend een daarmede parallel
gaande indeling van de verschillende landbouw -
credietinstellingen), herinnerde spreker aan de
eisen, welke in het algemeen aan banken wor
den gesteld. Kern van het bestaan van de banken
is vertrouwen, terwijl om dit vertrouwen te be
houden soliditeit, liquiditeit en rentabiliteit als
onafwijsbare voorwaarden moeten worden ge
noemd. Verwaarlozing van deze eisen kan het
vertrouwen kosten, hetgeen de grootste ramp
voor een bank betekent.
De taak van het landbouwcredietwezen hangt
ten nauwste samen met de bijzondere credietbe-
hoeften in de landbouw in verband met de
structuur der bedrijven.
liet crediet moet billijk, stabiel en vooral doel
matig zijn.
Gezien de grote spreiding der bedrijven en het
grote aantal kleine bedrijven, moet het agrarisch
credietwezen zijn ingesteld op het verstrekken
van betrekkelijk kleine credieten tot in de uiterste
hoeken van ons vaderland, zonder dat de op een
dergelijke credietverstrekking drukkende admi
nistratieve- en beheerskosten te hoog worden.
1 Iet crediet moet steunen op de eigenschappen,
die aan de persoon van de credietnemer inhaerent
zijn en moet voorts voor een bij de agrarische
bedrijfsvoering passende termijn worden ver
leend.
Om behoorlijk aan de credietbehoeften van vlot
tend en vast bedrijfskapitaal, dus crediet op
korte en middelbare termijn, te voldoen, is een
wijdvertakt apparaat nodig met plaatselijke in
stanties, die in staat zijn personen en toestanden
juist te beoordelen; een apparaat, dat niettegen
staande zijn wijde vertakking, toch in staat is
de onkosten laag te houdeneen apparaat voorts,
dat over de geëigende middelen beschikt om aan
de bijzondere credietbehoeften te voldoen.
Het commerciële streven van de algemene ban
ken vormde een beletsel voor agrarische crediet-
verlening. Bij het coöperatieve landbouwcre
dietwezen is de zorg voor de eigen leden pri
mair. Van de zijde der haute finance" en van
die der economen werden verschillende bezwaren
naar voren gebracht tegen het sociaal-ethische
element in het boerenleenbankwezen. Spreker
acht het systeem der boerenleenbanken, zoals dit
door Raiffeisen, de eenvoudige dorpsburge
meester, is opgebouwd, een geniale synthese,
waardoor het boerenleenbankwezen beantwoordt
zowel aan de eisen, die in de bankpolitiek aan
banken gesteld worden, als aan haar gemeen
schappelijke taak, waarbij de mens méér dan het
winststreven in het centrum van de belangstel
ling geplaatst wordt.
Geheel de organisatie, haar financiële- en kapi
taalstructuur is ingesteld op een doelmatige
credietvoorziening om naast het economisch
effect ook het sociaal effect zo groot mogelijk
te doen zijn.
Voledoet men aan de voorwaarden, die Raif-
feisen heeft gesteld, van selectie en doelmatige
credietverlening, dan heeft men voldaan aan de
eis van soliditeit, aan de bank gesteld.
Handelt men in de geest van Raiff eisen, die
meer hecht aan de geschapen mogelijkheid van
credietverlening en aan de overige, milde en
soepele voorwaarden van credietverlening dan
aan een lage rente en die aandringt op krachtige
reservevorming, dan is ook aan de rentabili-
teitseisen voldaan.
Spreker wees vervolgens op de noodzaak om
steeds te voldoen aan de liquiditeitseisimmers
de aan cle boerenleenbanken toevertrouwde
middelen zijn juridisch alle middelen op korte
termijn. Daar de practijk echter geleerd heeft,
dat een deel dezer toevertrouwde middelen een
stabiel karakter draagt, bestaat er geen over
wegend bezwaar tegen om een gedeelte der toe
vertrouwde middelen te bestemmen voor crediet
verlening op middelmatige en lange termijn.
Hiervoor moeten echter grenzen worden gesteld,
8
