AIFFEISEN-BODE
OFFICIÉÉL ORGAAN VAN DE
COÖPERATIEVE CENTRALE
RAIFFEISEN-BANK TE UTRECHT
OP WEG NAAR DE J
BEDRIJFSGEMEENSCHAP
UIT DE INHOUD:
REDACTIE EN
ADMINISTRATIE
KR NIEUWE
GRACHT 29
UTRECHT
TELEF. 15867
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. 6
DECEMBER 1948
Liever geen haastige spoed
Terwijl in het Engelse Lagerhuis bij ieder nieuw wetsont
werp, dat de nationalisatie van een belangrijke bedrijfstak
beoogt, de tegenstellingen tussen de regeringspartij en de op
positie groter worden en de debatten scherper, schijnen in
Nederland de voornemens der regering om de activiteit van
het bedrijfsleven door middel van de publiekrechtelijke orga
nisatie te doen harmoniëren met het algemeen belang, weinig
opwinding te veroorzaken. Het lijkt alsof het zware geschut,
dat indertijd tegen het weinig geslaagde wetsontwerp-Vos is
losgebrand, werkeloos blijft. Weliswaar heeft de hoofdgroep
Handel ernstige bezwaren naar voren gebracht en mag men
veilig aannemen, dat in brede lagen van het overige bedrijfs
leven enig onbehagen gevoeld wordt; toch krijgt men de
indruk, dat de belanghebbenden, zij het gedeeltelijk met
twijfel en tegenzin, zich erbij neerleggen en maar eens af
wachten, wat er uit de nieuwe constructie met haar bedrijf
schappen, productschappen en de sociaal-economische raad
zal groeien.
Dat men zich in Engeland opwindt is begrijpelijk. Het gaat
daar ook heel wat grover toe. Nationalisatie van de belang
rijkste bedrijfstakken schijnt daar nodig te zijn om het alge
meen nut in bescherming te nemen tegen de private onder
nemingen. Na de ""nationalisatie van de mijnen en het gehele
transportwezen is thans de staalindustrie aan de beurt en het
is de vraag, of het daarbij zal blijven. De arbeiderspartij heeft
na het behalen van de overwinning bij de verkiezingen in
I945, die Churchill ten val brachten, verklaard, dat zij de
eieren zo door elkaar zou klutsen, dat haar hervormingen
nimmer door een mogelijk opvolgende conservatieve regering
ongedaan gemaakt zouden kunnen worden. Er is al een be
hoorlijke portie roereieren gemaakt. In Australië, waar het
nog wilder toegaat, heeft men het gehele bankwezen genatio
naliseerd. Het Australische Hooggerechtshof heeft hier echter
een spaak in het wiel gestoken en de wet ongeldig verklaard,
zodat thans de Britse Kiroon uitspraak kan doen in het ge
rezen geschil.
Vergelijkt men hiermede de ontwikkeling in Nederland,
dan is deze geleidelijk en gematigd. Het natibnalisatie-
programma is beperkt gebleven tot de overname van de aan
delen van de Nederlandsche Bank door de Staat. Een com
missie, ingèsteld om een onderzoek in te stellen naar de nood
zakelijkheid van nationalisatie der particuliere steenkolen
mijnen in Limburg is tot <le conclusie gekomen, -dat nationa-
Iisatie of socialisatie van de mijnen niet in het algemeen belang
moet worden geacht. Zij heeft verder als haar mening uit
gesproken, dat het staatsbeheer, dat thans over de vier
particuliere mijnondernemingen wordt gevoerd, zo spoedig
mogelijk dient te verdwijnen. Over nationalisatie van het
bankwezen schijnt niemand in ernst te denken. Laat ons
hopen, dat het zo zal blijven en dat met een toezicht door de
Nederlandsche Bank wordt volstaan.
jjToch wordt ook in Nederland wel beseftdat men hier te
viakcn heeft met een zeer belangrijke aangelegenheid''
En deze aangelegenheid is het door minister Van den Brink
aanhangig gemaakte Wetsontwerp inzake het tot stand komen
van een publiekrechtelijke bedrijfsorganisatieEnkele facetten
van dit zeer belangrijke en veel omvattende ontwerp worden in
ons hoofdartikel van deze maand „Op weg naar de bedrijfs-
gemeenschapbelicht.
De vele brievenwelke wij van aangesloten banken hebben
ontvangen in verband met de door de Centrale Bank getroffen
renteregeling voor 1949 hebben ons aanleiding gegeven tot
Enkele beschouwingen rond de rentepolitiek 1949".
Het in ons vorig nummer aangevangen artikel over het coöpe
ratiewezen in Nederland tijdens liet bewind van Koningin
Wilhelmina wordt thans voltooid.
Uit het jaarverslag over 1946 van de Verzekeringskamer
geven wij enige naar onze mening belangrijke gedeelten zeie er.
Zij betreffen respectievelijk de bouwkasscn, de beleggingen der
levensverzekeringmaatschappijen en de economische betekenis
van het levensverzekeringbedrijf.
In dit nummer wordt een begin gemaakt met het weergeven
van een overzicht van ontwikkeling en werkzaamheid van onze
Zwitserse zusterorganisatie over 1947, genomen uit haar blad
Schweizerische Raiffeisenbote".
„Boekentafel"„Verenigingsnieuws", Mededelingen'j „In
het kort" en „Advertenties" besluiten dit nummer.
In Nederland, dat is duidelijk, zal niet de Staat het orgaan
zijn, dat de hervormingen op sociaal en economisch terrein
verwerkelijkt, maar koestert men de hoop, dat het zal geluk
ken de samenwerkende bedrijfsgenoten, bijeengebracht in
publiekrechtelijke organisaties, het programma te doen ont
werpen en uitvoeren. Hierover bestaat, althans wat de grote
lijnen aangaat, tussen de beide grote partijen, die de regering
schragen, wel overeenstemming van gevoelen.
Maar al gaan de golven rondom het wetsontwerp van
minister Van den Brink, dat steunt op de arbeid der com
missie Van der Ven, lang niet zo hoog als de branding om de
Engelse nationalisatie, toch wordt ook in Nederland wel be
seft, dat men hier te maken heeft met een zeer belangrijke
aangelegenheid, waarvan men nog geenszins kan zeggen,
waartoe zij uiteindelijk zal leiden.
Daar is de belangrijke vraag, hoe de waarborgen moeten
worden vervuld, dat de nieuwe organen bij hun werkzaam
heid in harmonie met het algemeen belang zullen blijven.
Concreter gezegd, hoe ver moet de invloed gaan van de
Staat, die weliswaar voor lang niet iedereen de belichaming
van het algemeen belang is, maar die toch als de behoeder
van de publieke zaak dient te worden aanvaard. Bij grote en
directe staatsinvloed ko,mt het gevaar, dat de nieuwe organen
zich op de duur zullen ontpoppen als semi-overheidslichamen.
Het grote doel, echte zelfwerkzaamheid op het brede terrein
van het maatschappelijk en economische leven en ontlasting
