Wenken voor onze Boere
hypoiheekhoudsiers
in verband mei bei Pacbibesluii en de Verordening beireffende
hei vervreemden van landbouwgronden
48
DE RAIFFEISEN-BODE
Het komt ons niet ondienstig voor te dezer plaatse nog
eens te wijzen op verschillende punten, die wij onze Boeren
leenbanken aanbevelen in het oog te houden in verband met
te verleenen hypotheken.
Reeds vroeger werd er op gewezen, dat de verordening
betreffende het vervreemden van landbouwgronden een
prijsregelende werking heeft. Dit springt reeds duidelijk in
het oog, wanneer men ziet dat slechts een bepaalde cate
gorie personen, n.1. die der landgebruikers, als gegadigden
bij aankoop van landbouwgrond is toegelaten, terwijl de
Grondkamer ingeval van openbare verkoop onder meer een
minimum- en een maximumprijs vaststelt.
Wanneer men hierbij in het oog houdt dat bij openbare
verkooping van een verpachte boerderij, de pachter, inge
volge een missive van den Secretaris-Generaal van Land
bouw en Visscherij van 16 September 1941, een voorkeurs
recht heeft en in de eerste plaats als verkrijger in aanmer
king komt, zal het duidelijk zijn, dat in die gevallen, waarin
de pachter van zijn rechten gebruik maakt om tegen de
vastgestelde maximumprijs te koopen, een openbare ver
kooping overbodig is, en geen andere prijs mogelijk is dan
de door de Grondkamer vastgestelde maximumprijs.
Als maatstaf voor de verkoopwaarde wordt door de
Grondkamer de opbrengstwaarde (gebruikswaarde) aan
gehouden.
Hiermee rekening houdende, zij er op gewezen, dat
men bij taxatie van landerijen en tot het bedrijf behoorende
gebouwen, dus voorzichtig moet zijn, wanneer het het ver
leenen van hypotheken geldt. Men houde als taxatienorm
steeds de opbrengstwaarde (gebruikswaarde) aan. Men
houde voorts steeds voor oogen, dat volgens de Statuten
onzer Boerenleenbanken, slechts ten hoogste 2/3 gedeelte
der getaxeerde waarde op hypotheek mag worden verstrekt.
Ingevolge het Pachtbesluit kan na afloop van den 6- of
12-jarigen pachttermijn het pachtcontract door de Pacht-
kamer worden verlengd, zoo de pachter het verzoek daartoe
gedaan heeft en er geen omstandigheden zijn, die zulks
belemmeren (zie hiervoor de bespreking van het PachGi
besluit elders in dit nummer).
De opbrengst bij executie of minnelijke verkoop kan hier
door gedrukt worden. Het verdient dus aanbeveling, om bij
verstrekking van een hypothecaire geldleening op een ver
pacht object, een extra ruime overwaarde te nemen.
Het kan voorkomen dat men hypotheek heeft op een nog
niet verpachte boerderij, welker eigenaar tot verpachting
wil overgaan. Rekening houdende met de omstandigheden,
geve men de volgens de hypotheekakte vereischte toestem
ming tot verpachting niet, als geen extra ruime overwaarde
aanwezig is. In sommige gevallen zal echter weigering tot
toestemming al mocht men van meening zijn, dat de
noodig geoordeelde overwaarde niet aanwezig is geen
effect sorteeren, n.1. in die gevallen waarin de Pachtkamer
heeft verklaard, dat de verpachting den waarborg voor den
schuldeischer niet aantast. De Pachtkamer geeft de ver
klaring echter niet, alvorens den hypothecairen schuld
eischer gehoord te hebben. Zoodoende wordt deze dus in
de gelegenheid gesteld, de beweegredenen voor een even-
tueele weigering tot verpachting, nader toe te lichten.
Wordt desalniettemin door de Pachtkamer een verklaring
afgegeven, dan kan de hypothecaire crediteur in hooger
beroep gaan bij de Pachtkamer van het Gerechtshof te
Arnhem. Bekrachtigt deze de beslissing, dan zal de crediteur
verpachting niet kunnen verhinderen.
De Grondkamers hebben een zekere controle over den
pachtprijs (zie ook onder Pachtbesluit, toetsing van pacht
overeenkomsten, elders in dit nummer). Achten zij deze bij
het aangaan der pachtovereenkomst te hoog, dan kunnen zij
den verpachter trachten te bewegen, in verlaging toe te
stemmen.
in sommige gevallen kan een verlaging van den pachtprijs
beneden een zeker minimum, niet in het belang der Boeren
leenbank zijn, zulks speciaal in verband met het feit dat de
hypotheekrente en -aflossing veelal uit de pachtpenningen
wordt betaald.
Hoewel de Grondkamer steeds den pachtprijs kan ver
lagen tot een bedrag dat haar juist voorkomt, óók tegen den
wil van partijen, kan zij, indien partijen zich niet met de
door haar voorgestelde wijzigingen kunnen vereenigen, ook
het contract nietig verklaren. Het kan dus zijn nut hebben,
toestemming tot verpachting te binden aan een zekere
minimumpachtprijs.
Hoewel thans, in het algemeen gesproken, slechts voor
12- of 6 jaren kan worden verpacht (al naar gelang het
hoeve of los land betreft), kan toch met toestemming van de
Grondkamer voor korter tijd worden verpacht. Deze toe
stemming zal echter slechts worden verleend, indien uit de
bijzondere omstandigheden van het geval een korte duur
van de overeenkomst redelijkerwijze voortvloeit en de land
bouwbelangen hierdoor niet worden geschaad.
Het kan dus zijn nut hebben, dat de Boerenleenbank-
hypotheekhoudster, aan wie toestemming tot verpachting
wordt gevraagd, deze toestemming bindt aan de voorwaarde
dat, na verkregen toestemming van de Grondkamer, slechts
voor korten tijd verpacht wordt, indien volgens de meening
van de Bank bijzondere omstandigheden aanwezig zijn, die
zoo n korte verpachting wettigen.
Belangrijk is ook voor de Boerenleenbank-hypotheek
houdster, dat zij zich ervan overtuigt of het pachtcontract
volgens de regelen van het Pachtbesluit is tot stand ge
komen. Speciaal lette men er op of het pachtcontract wel
schriftelijk is aangegaan en of het wel binnen dertig dagen
na het onderteekenen der overeenkomst, ter goedkeuring
bij de Grondkamer is ingediend.
Is n.1. aan een van beide vereischten niet voldaan, dan
is de pachter niet gehouden eenige vergoeding te betalen
en kan hij het terzake betaalde terugvorderen. Dit kan de
financieele positie van den verpachter-hypotheekgever ver
zwakken en kan dus ook nadeelig zijn voor zijn schuld-
eischers.
Het bovenstaande bevelen wij in de speciale aandacht
onzer Boerenleenbanken-hypotheekhoudsters aan. Zoo men
moeilijkheden ondervindt, wende men zich tot de Juridische
Afdeeling der Centrale Bank.
