DE RAIFFEISEN-BODE
Het is voor het actieve bedrijf van een Boerenleenbank
noodzakelijk, dat zij beschikt over een vaste kern van
blijvende spaargelden. En de ondervinding heeft geleerd,
dat onze Banken, ook in roerige tijden, kunnen bouwen op
het grootste deel der kleinere bedragen aan spaargelden,
terwijl in zulke tijden de grootere bedragen nog al eens
ongedurig bleken.
Vervroegde aflossing van Hypotheken.
83
te verdienen. Deponeert de Bank de door hooge rente aan
getrokken gelden tóch bij de Centrale, dan is het niet onmo
gelijk, dat deze bij eenigszins ruime toevloeiing van der
gelijke gelden weer genoodzaakt wordt tot renteverlaging,
waardoor het verlies voor de betrokken Banken grooter
wordt en ook andere rustig werkende en deponeerende
Banken worden getroffen.
Zoekt de Bank een anderen uitweg en tracht ze de over
tollige gelden met winst te spuien door het verleenen van
voorschottenen credieten, dan is het gevaar niet denkbeeldig
dat bij een dergelijke, eenigszins geforceerde credietverlee-
ning de beide hoofdbeginselen der bankpolitiek, n.1. soliditeit
en liquiditeit of één dezer, in het gedrang komen.
Een ander nadeel van een te hoog gestelde creditrente is
de noodzaak,wil de reservevorming er niet onder lijden
de rente voor debiteuren hooger te stellen dan noodzakelijk
en gewenscht is, vooral in de huidige omstandigheden.
Het gevaar van een te lage rente in verhouding tot den
algemeen geldenden rentevoet voor gedeponeerde gelden
zou ongewenschte afvloeiing tengevolge kunnen hebben,
waardoor de reeds bestaande credietverleening in het ge
drang zou kunnen komen.
Het klinkt wel eigenaardig, dat wij bij de momenteele
geldruimte spreken over het gevaar van een te lage rente.
Toch kan inderdaad voor één categorie van gelden een
te lage rentevergoeding bezwaarlijk zijn. Daarmede bedoe
len wij de categorie van vaste, blijvende spaargelden tot niet
te groote bedragen.
Een behoorlijke rente te vergoeden voor de eerste categorie
komt ons dan ook voor zeer gewenscht te zijn, zelfs in deze
tijden. Moet men besnoeien ter wille van de rentabiliteit, dan
doe men dit op de grootere, ongedurige, gelden.
De Bank houde zich, vooral in bijzondere tijden van groote
geldruimte, bij het vaststellen der rente het recht voor,
nieuwe inlagen of groote bedragen te weigeren of een lagere
rente er over te vergoeden dan werd aangekondigd.
Om rustige beleggers te houden moet er voorts naar ge
streefd worden de rentevergoeding voor de „echte" spaar
gelden zooveel mogelijk stabiel en op een niet te hoog peil
te houden.
De rente voor credit-saldi in rekening-courant (de credit
rente dus) kan o.i. lager zijn dan die voor spaargelden,
omdat men hier veelal met tijdelijke bedrijfsoverschotten en
vluchtige gelden te doen heeft.
Men zal ons hier wellicht tegenwerpen, dat de betrokken
rekening-couranthouders vaak leden zijn; maar dit neemt
niet weg, dat dergelijke gelden, waarop geen staat gemaakt
kan worden en die dus niet voor voorschot- en crediet
verleening of voor belegging in aanmerking komen voor de
Boerenleenbanken (vooral in tijden van geldruimte) van
minder belang zijn, dan de spaargelden met blijvend karak
ter. De waardeering, uitgedrukt in de rentevergoeding, kan
dus ook minder zijn, zelfs al waren bedoelde spaargelden
afkomstig van niet-leden.
Overigens is het billijk, dat de leden voor gelijksoortige
gelden een iets hoogere rente-vergoeding ontvangen dan
niet-leden.
Loffelijk noemen we het streven van Boerenleenbanken,
die ter verbetering van haar liquiditeits-positie, trachten
gelden op langen termijn op te nemen. b.v. voor een jaar
vast of met een jaar opzegging.
Het is ook billijk, dat men over die gelden een hoogere
rente vergoedt dan voor de dagelijks opzegbare spaargelden.
Veel minder reden bestaat er om voor 3-maands of 6-maands-
gelden een hoogere rente uit te keeren.
Overleg met naburige banken.
Zeer belangrijk is het om bij de vaststelling van de rente
voor gedeponeerde gelden overleg te plegen met de naburige
Banken. Daardoor komt er ook meer lijn in de rentepolitiek
bij onze Banken en verdwijnen de scherpe kanten van onder
linge concurrentie.
Zoo achten wij eveneens een dergelijk contact met Nuts-
spaarbanken en andere plaatselijke spaarinstellingen zeer
aanbevelenswaardig. Een felle concurrentie tusschen plaatse
lijke spaargelegenheden kan niet in het belang zijn van onze
Banken, omdat het meestal gaat ten koste van een behoor
lijke reservevorming. Zou men niet tot overeenstemming
kunnen komen, dan moet men toch vooral niet in de groote
fout vervallen tegen elkaar op te gaan bieden. Ten slotte
zal niet die instelling het pleit winnen, die een abnormaal-
hooge rente vergoedt, maar zij, die rustig en weloverwogen
haar rentevergoeding vaststelt en zoodoende haar positie
weet te versterken.
Bepaling van rente voor voorschotten
en debetsaldi in loopende rekening.
Heeft men met inachtneming van bovenstaande richtlijnen
de rentevergoeding voor gewone spaargelden, jaargelden
en deposito's in loopende rekening bepaald, dan zal men
moeten begrooten, welke uitgaven daarmede in de komende
periode gemoeid zullen zijn.
Daarna kan men, met inachtneming van hetgeen we in
het begin schreven over noodzakelijke reservevorming, be
palen, welke rente gevraagd zal moeten worden van voor
schot- en credietnemers. Hierbij moet men natuurlijk uit
gaan van globale, gemiddelde cijfers van uitstaande voor
schotten en debet-saldi in loopende rekening, terwijl ook de
rente-inkomsten uit het tegoed bij de Centrale Bank en de
inkomsten uit beleggingen moeten worden geraamd,
Een eenvoudige wijze om tot beantwoording te komen van
de vraag, welke rente voor voorschotten en debetsaldi in
rekening-courant moet worden gevraagd, is nu o.i. de
volgende
Bij het totaal geschatte bedrag aan uit te keeren credit
rente telt men het bedrag der onkosten en het bedrag der
noodzakelijk te maken jaarlijksche winst ter versterking van
de reserve, welke versterking o.i. tenminste l/2 van het
balanstotaal moet bedragen.
Stellen we het bedrag der te vergoeden rente
voor spaargelden en deposito's b.v. op 16.000.
dat van de onkosten op 3.500.
en dat van de te maken winst eveneens op 3.500.
dan zal het totaal der lasten plus winst zijn 23.000^-
Wanneer de inkomsten uit het saldo bij de
Centrale Bank en van overige beleggingen bere
kend worden op een bedrag van 5.000.
dan zullen de baten uit rente en provisie voor
voorschotten en credieten ten minste 18.000.
behooren te bedragen.
Een dergelijke begrooting is ook van belang voor de
controle op de werkelijk ontvangen en uitgegeven rente.
Het is tevens interessant om na te gaan, welke oorzaken
eventueel hebben geleid tot een afwijking van de werkelijk
ontvangen en uitgegeven bedragen en de bedragen, die be
groot waren.
Is het gewenscht om vervroegde aflossing
van hypotheken tegen te gaan
De Boerenleenbanken bestaan ten behoeve van haar voor-
schot- en credietnemers. Het nastreven van eigen belang of
van het belang van aandeelhouders is haar vreemd. Hieruit
is o.m. te verklaren de zinsnede, die voorkomt in art. 37 der
Statuten onzer Boerenleenbanken, luidende: „Vroegere
terugbetaling dan bij de akte is overeengekomen, is altijd
geoorloofd Wil een schuldenaar dus tot vervroegde aflos
sing overgaan, dan mag de Bank deze niet weigeren, ook al
levert de vervroegde aflossing nadeel voor haar op.
