ORGANISATIE VAN HET LANDBOUW-
CREDIET IN DEN VREEMDE.
28
DE RAIFFEISEN-BODE.
Uit de rapporten van het Internationaal Landbouwcongres.
Op het Internationaal Landbouwcongres, dezen zomer
te Den Haag gehouden, werd een rapport behandeld van
den heer Tardy betreffende de aanpassing van het land-
bouwcrediet aan de bijzondere behoeften van den land
bouw en de landbouw-coöperaties. De conclusies van dit
rapport werden in de Raiffeisen-Bode van Juli opgenomen.
Naast dit hoofdrapport werden een 8-tal bijzondere
rapporten uitgebracht, waarin de toestand van het land-
bouwcrediet in Nederland en in verscheidene andere lan
den werd beschreven, n.1. in Bulgarije, in Engeland, in
Hongarije, Polen, Tsjecho-Slowakije en Yougoslavië.
De bijzonderheden, welke ons bij lezing troffen, zullen
wij in enkele artikelen vermelden.
Het rapport over Bulgarije is een verdediging van de
z.g. „algemeene coöperatie", zooals die daar te lande
bestaat.
Hoewel men in de bestaande wetgeving een onderschei
ding aantreft van de verschillende soorten van coöpera
tieve vereenigingen en daarin in het bijzonder wordt ge
sproken van crediet-, verbruiks- en aankoopcoöperaties,
wordt geconstateerd dat de coöperatieve beweging in
Bulgarije zich in een andere richting heeft georiënteerd.
Men treft daar een ontwikkeling aan van zuivere crediet-
coöperatie tot de algemeene coöperatie, waarin de ver
schillende afdeelingen blijkbaar met succes werkzaam zijn.
Eene combinatie, die hier te lande tot de uitzonderingen
behoort (zooals b.v. boerenleenbank-handelsvereeniging),
blijkt daar regel te zijn. Er zijn ten minste twee afdee
lingen in elke coöperatieve vereeniging, n.1. een afdeeling
credietcoöperatie en een afdeeling verbruikscoöperatie.
De beslissende stap in deze richting werd gezet na den
oorlog en in het bijzonder op het moment, toen de land
bouwbevolking leed onder de wereldcrisis, waardoor men
tot de wederkeerige hulp en de zelf-hulp geprikkeld werd.
Het rapport verdedigt deze afwijzende organisatie der
coöperatieve vereenigingen op grond van de bijzondere
toestanden in Bulgarije.
Het pleit voor beperking van den verbouw van granen,
met het oog op de concurrentie van de overzeesche ge
bieden, waar groote kapitalen ter beschikking staan en
men technisch ver vooruit is, terwijl in Bulgarije de bevol
king arm is en de techniek niet ver gevorderd.
Het breekt een lans voor de invoering van een meer
intensieve cultuur voor uitbreiding van den veestapel
voor meer verscheidenheid in de productie.
Deze economische hervorming van den Bulgaarschen
Landbouw is bezig zich flink te ontwikkelen. Men heeft
ingezien, dat de eenzijdige economische oriënteering bij
zonder veel risico's bevat.
Het rapport bepleit dan verder, dat op de landbouw
coöperaties de plicht rust, zich aan te passen aan de be
hoeften van de landeliike bevolking en dat ze niet kan
nalaten de activiteit in de verschillende richtingen te
stimuleeren en te ontwikkelen.
Het wijst op den minder gunstigen toestand van de
zuivere credietcooperaties in Bulgarije, die tot non-
activiteit gedoemd zijn, omdat een groot deel van haar
credieten öf bevroren öf verloren is tengevolge van de
crisis. Het wiist op de bijzondere tabakscoöperaties, die
veel geleden hebben door de catastrophale daling der
tabaksprijzen.
Wanneer er nu zoo betoogt de Bulgaarsche rappor
teur verder maar verschillende afdeelingen in de
coöperatie zijn, dan kan de ééne afdeeling de andere te
hulp komen wanneer dit noodig is. Een coöperatie, waarin
afdeelingen voor crediet, aankoop, zuivelbereiding, wijn
bouw enz., is blijkens hem een ideale vereeniging. De
mogelijkheid bestaat dan immers, de onverhoopte ver
liezen van de eene afdeeling te compenseeren met de
winsten van de andere
Nog een andere eigenaardigheid, inhaerent aan het
kleine landelijke eigendom (dat men in Bulgarije vooral
aantreft), welke pleit voor het bestaan van een algemeene
coöperatie en niet voor de gespecialiseerde, is de
schaarschte aan kapitalen en de moeilijkheid om kapitaal
deelname te verkrijgen.
Wanneer er slechts één coöperatie bestaat, krijgt men
in plaats van de versplintering der middelen der diverse
coöperaties een concentratie daarvan, zoodat ze dienst
baar kunnen worden gemaakt aan een meer intensieve
werkzaamheid.
De rapporteur wijst er verder op, dat de onkosten o.a.
voor administratie, minder drukken op de exploitatiereke
ning van een algemeene coöperatie, terwijl bij een zelf
standige administratie van verschillende coöperatieve ver
eenigingen de onkosten in verhouding en ook in totaal
hooger zijn.
Een andere omstandigheid, welke volgens den rappor
teur zou pleiten voor de invoering van algemeene coöpe
raties, is de wenschelijkheid om het werkgebied en mits
dien het aantal leden van een coöperatie niet te groot te
doen zijn. Wie er anders over denkt en meent dat er
alleen coöperaties kunnen ziin in grootere centra, miskent
de ideologische basis van de landelijke coöperaties. Slechts
door de onderlinge bekendheid, door de banden waardoor
men in een kleine gemeenschap aan elkander is gebonden,
kan het vertrouwen gewekt worden en is ook de onbe
perkte aansprakelijkheid te aanvaarden.
Het is dus gewenscht gezien de noodzakeliikheid van
beperking van het werkgebied dat in de dorpen van
eenige beteekenis een coöperatie wordt gesticht, die alle
landbouwers omvat. Op deze wiize alleen kan ze van nut
zijn voor de bevolking onder alle omstandigheden.
Rapporteur vestigt er nog de aandacht op. dat de be-
langriikste voorwaarde voor de goede ontwikkeling van
de coöperatie in Bulgarije, zooals overal elders, is, de
administratie en het beheer. Zonder goede beheerder en
goed bestuur kan men een coöperatieve actie, die goede
resultaten oplevert, niet verwachten.
Er schiinen in de Bulgaarsche dorpen zeer weinig ge
schikte krachten voor het beheer en de administratie van
verschillende coöperatieve vereenigingen te vinden te zün.
Gemakkeliiker is het mindere aantal personen te vinden
voor het beheer en administratie van een algemeene
coöperatieve vereeniging.
De rapporteur stemt toe, dat het in andere landen,
onder andere omstandigheden wellicht geen aanbeveling
verdient één algemeene coöneratie op de dorpen te heb
ben, maar acht voor Bulgarije momenteel deze vorm de
meest gewenschte. Het is mogeliik, zoo besluit hii, dat
ook bii ons de omstandigheden zich zullen wüzigen en een
hervorming van de algemeene coöperatie tot de gespeciali
seerde coöperatie gewenscht is.
Ons standpunt ten opzichte van de algemeene coöpe
raties of de coöperatie met verschillende afdeelingen mag
bekend verondersteld worden. In de Raiffeisen-Bode van
