KLEINE BRANDKAST
TE KOOP GEVRAAGD:
GEVRAAGD:
Een klein model Lips' brandkast.
DE RAIFFE1SEN-B0DE
99
omstandigheden niet te versmaden bezuiniging mede. De
belangstelling in de vroegere uitgebreide „Mededeelingen"
was o.i. niet van dien aard, dat zij kan opwegen tegen
de bereikte bezuiniging. Moch blijken, dat wij ons hierin
vergissen, dan ware alsnog terugkeer tot de vroegere
„Mededeelingen" te overwegen.
Jubileum der Coöp. Boerenleenbank
te Jutphaas.
Het is niet onze gewoonte om melding te maken van alle
jubilea van Boerenleenbanken, en om de daarbij gehouden
feest-redevoeringen op te nemen. Onze plaatsruimte laat
dit niet toe. Als wij een uitzondering op den regel maken,
en een en ander overnemen uit de herdenkingsrede, welke
de Kassier der Boerenleenbank te Jutphaas bij het 25-jarig
jubileum dier bank heeft gehouden, dan is het, omdat in
deze rede eenige passages voorkomen, die op eenvoudige,
doch duidelijke wijze den bestaansgrond der Boerenleen
banken weergeven en de critiek, die soms tegen de Boe
renleenbanken wordt geuit, weerleggen. Deze passages
zijn o.i. de moeite waard om in wijden kring te worden
gelezen (vooral ook, omdat zij komen uit de dagelijksche
praktijk) en wij laten ze derhalve hieronder volgen
Wanneer ik nu eenige oogenblikken Uw aandacht vraag,
dan is dat om Uw gedachtengang even terug te voeren
naar 'n tijdperk van voor 25 jaren. Het landbouwcrediet
van die dagen was niet geregeld, of liever er bestond hier
ter plaatse niets van dien aard en waren de meeste, althans
de minder gefortuneerden, aangewezen op den handel,
welke hun waren leverde op crediet, waarvoor, al of niet
in den prijs begrepen, hooge rente moest worden betaald,
terwijl men tevens aan handen en voeten gebonden was
aan dezen handelsman en alzoo tot verplichte afname
werd gedwongen.
'n Ander euvel was, dat, moest men op zekeren tijd
betalen en de noodige middelen waren niet aanwezig, dan
moesten soms op heel ongelegen tijd vee of wel andere
waren worden verkocht voor 'n prijs welke soms ver
beneden de normale prijs lag, welk op 'n juister oogenblik
was te bedingen geweest.
Weer 'n andere schadepost was, dat veel geld in huis
werd bewaard en opgespaard, wat niets opbracht en daar
door tot 'n schadepost moest worden aangemerkt.
Het Bestuur van de destijds bestaande Boerenbond werd
van deze mistoestanden meer en meer doordrongen en
gezien de nuttige werking in andere gemeenten, waartoe
enkele der onzen reeds hun toevlucht hadden genomen,
werd 'n besluit genomen ook hier in Jutphaas tot oprich
ting te komen.
G. V. Ik wil niet langer van Uw geduld gebruik maken
door U alle gebeurlijkheden op te sommen, veeleer wil ik
me bepalen tot het weerleggen van de gedachtengang,
welke ik wel eens meen te beluisteren bij enkelen.
Tot voor korte jaren was men enthousiast over het be
staan van onze Boerenleenbank en hoorde men dikwijls
wat 'n zegenrijke instelling en wat zou het er bedroevend
uitzien wanneer de Boerenleenbank niet bestond.
Thans beluistert men wel eens 'n ander geluid en rede
neert men wel eens was er maar geen Boerenleenbank
geweest, dan stonden we er misschien heel anders voor.
't Zijn gelukkig maar enkelen bij wie men dit beluisteren
kan en dat woordje misschien zegt voor mij zooveel.
Het is allemaal misschien. Maar misschien was het voor
die menschen nog erger geweest.
Wij kunnen ons toch moeilijk voorstellen dat in de dagen
van hoogconjunctuur, de behoefte aan bedrijfskapitaal
niet zou gezocht zijn bij particuliere instellingen. Met open
armen werd men in die dagen ontvangen, ook bij die instel
lingen met schoon klinkende namen, waaruit men als leek
zoo gemakkelijk wilde opmaken, dat deze instellingen uit
sluitend geopend waren om de menschheid of liever nog
den landbouw te helpen. Het tegenovergestelde, G. V., is in
de meeste gevallen waar. Winstbejag is no. 1 en 'n ander
helpen no. 2. Dat dergelijke hulp dikwijls fataal is, wil ik
U aantoonen door 'n drietal feiten, welke in onze naaste
omgeving plaats hebben en welke mij toevallig zonder een
onderzoek naar dergelijke toestanden te hebben ingesteld,
van nabij en als vaststaand bekend zijn. Bij een werd
'n crediet, waarvan jaren lang 'n nuttig gebruik was ge
maakt, toen de toestand zich wijzigde, opgezegd. Niet
tegenstaande de schuldenaar hypotheek als tegenprestatie
gesteld had, waarvan de waarde nog gemakkelijk kon
opwegen tegen het hem toegestane crediet en ook nog
borgstelling aanwezig was, werd deze opzegging zoo
onbarmhartig doorgezet, dat deze credietnemer, om nu
maar eens een gewone uitdrukking te bezigen, gewoon
de nek werd omgedraaid.
'n Ander persoon, bij 'n andere instelling, geniet 'n voor
schot met vaste aflossing tegen 6 a 6)4 °/o, plus afsluit-
provisie en kosten. Om de drie jaar moet dat voorschot
worden afgelost, het restant wordt opnieuw als voorschot
verleend,, waarbij opnieuw afsluitprovisie en 6 °/o rente.
't Gevolg deze man gaat gebukt onder 'n niet te torsen
last, steeds het zwaard van Damocles boven zijn hoofd,
wat onherroepelijk valt wanneer men niet precies op tijd
is met rente en aflossing.
'n Derde geval, ook weer bij 'n andere instelling. Ook
deze heeft 'n crediet in rekening-courant. Alhoewel hij er
'n zeer matig gebruik van maakt, komt iedere drie maan
den 'n onkosten-nota. De laatste drie maanden was deze
zoo gelukkig, 1200.in Deposito op zijn rekening te
hebben. Toen de 3-maandelijksche nota kwam, moest hij
nog 4.en eenige centen toebetalen. Dit zijn slechts
enkele gevallen, zooals ik zei, welke mij in ons dorp
bekend zijn.
Ik haal deze ook alleen maar aan om U de groote tegen
stelling aan te toonen tusschen dergelijke instellingen en
de Boerenleenbank.
Nu valt er niet aan te ontkomen dat ook bij de Boeren
leenbank gevallen zich voordoen, welke door de tijds
omstandigheden niet aangenaam zijn.
Maar ik vraag mij af, hoe zou het er voor menigeen
uitzien, indien de Boerenleenbank in de huidige omstandig
heden eens niet de voorschot- of credietverstrekker was.
Het antwoord ligt in de 3 feiten, welke ik U noemde,
opgesloten, n.1. bedroevend.
Bij onze Boerenleenbank geen winstbejag, geen afsluit
provisie, geen zegels, lage voorschotrente, 'n zeer behoor
lijke vergoeding voor Deposito's en spaargelden, 'n soepele
afwerking van moeilijkheden, waarbij niet het eigen belang
domineert, doch met beider belangen zooveel mogelijk
rekening wordt gehouden.
Met nadruk zeg ik zooveel mogelijk, omdat ons Bestuur
ten slotte 'n verantwoordelijkheid draagt, waaraan zij
verplicht is zich te houden en waaraan niet valt te
ontkomen."
VERMIST.
Bij verlaten Algemeene Vergadering in „Tivoli" een
grijze gleufhoed. Toezending daarvan aan de Centr.
Bank wordt op hoogen prijs gesteld.
Aanbiedingen: Materiaal-afd. Centrale Bank.
K. J. RADEMAKER,
kassier Coöp. Boerenleenbank EMMER-COMPASCUUM.
