DE RAIFFEISEN-BODE.
Er is tusschen het vaste lasten ontwerp en de andere
maatregelen een markant verschil. Het vaste lasten ontwerp
geeft een algemeene, automatische rente-verlaging (voor
zoover de rente hooger is dan 4of 5% terwijl de
andere maatregelen slechts bescherming tegen executie of
verlaging van lasten geven in individueele gevallen. Alleen
op verzoek van den betrokkene geeft de rechter hem, volgens
die andere maatregelen, bescherming tegen executie of ver
laging van lasten.
Dit is een bepaling, die niet uitmunt door scherpte zij
laat den rechter een zeer groote speelruimte.
94
De bedoeling van de crisishypotheekaflossingswet is óók
het voorkomen van onredelijke executie's. Niet alleen echter
in den landbouw, maar, zooals wij reeds zagen, over de
geheele linie. In zoover heeft de crisishypotheekaflossings-
wet een ruimer strekking dan het hypotheekcommissiebesluit
en de landbouwcrisishypotheekwet. Maar anderzijds is haar
strekking weer veel enger. Zij beschermt namelijk alleen die
hypothecaire schuldenaren tegen executie, die de regeering
heeft gekenmerkt als „trouwe" schuldenaren. Zij beschermt
alleen die schuldenaren, die bij zijn met hun hypotheek
rente en die op de eerste hypotheek ten minste 1 per jaar
hebben afgelost, indien aflossing voorgeschreven is. Het
spreekt van zelf, dat dergelijke debiteuren slechts in uit
zonderingsgevallen met executie bedreigd zullen worden,
zoodat de werking van de crisishypotheekaflossingswet niet
zeer uitgebreid zal zijn.
De bedoeling van nummer vier van het\wartet, van het
uaste lasten ontwerp, is een algemeene verlaging van lasten.
Wat het crediet betreft en alleen in zoover boezemt het
vaste lasten ontwerp ons hier belang in wat het crediet
betreft tracht het ontwerp deze lastenverlaging te bereiken
door als maximum-rente voor eerste hypotheken vast te
stellen 4% en als maximumrente voor tweede hypotheken
5%
Om U den algemeenen aard der maatregelen nader aan
te duiden, moet ik U nog wijzen op twee eigenschappen, die
zij alle gemeen hebben. De eerste is: het tijdelijk karakter
er van. Het hypotheekcommissiebesluit zal, zooals gezegd,
vervallen bij de inwerkingtreding der landbouwcrisishypo
theekwet. Deze wet en de twee andere bevatten alle de be
paling, dat vóór 1 Januari 1941 aan de Staten-Generaal een
voorstel van wet zal worden gedaan, waarbij de intrekking
der wet zal worden geregeld. Laten wij hopen, Mijne
Heeren, dat deze bepaling niet zal behoeven te worden
gewijzigd.
Een tweede karaktertrek, en een zeer belangrijke, van
alle vier de maatregelen is, dat zij de hoofdsommen onaan
getast laten. Terecht heeft de regeering weerstand geboden
aan den aandrang van hen, die een vermindering der hoofd
sommen eischten.
De weergave van de algemeene bedoeling en aard der
maatregelen, heeft ons reeds van zelf verzeild doen raken
in de behandeling van de derde vraag, die wij ons zoo juist
stelden: wat is de hoofdinhoud der maatregelen? Uit de
bespreking van aard en bedoeling is U reeds een en ander
omtrent den inhoud gebleken. Wat drie van de vier maat
regelen betreft, is dit, voor het algemeen oriënteerende doel
van deze inleiding, reeds bijna voldoende. Omtrent den
inhoud van het hypotheekcommissiebesluit, de crisishypo
theekaflossingswet en het vaste lasten ontwerp behoeft
weinig meer te worden gezegd. Langer zullen wij echter stil
moeten staan bij de landbouwcrisishypotheekwet.
Alvorens den inhoud der verschillende maatregelen aan
een korte beschouwing te onderwerpen, wil ik één bepa
ling noemen, die zij alle, behalve het hypotheekcommissie
besluit, gemeen hebben. Deze bepaling is voor veel Boeren
leenbanken van vrij groot practisch belang. Zij houdt in, dat
crediethypotheken gevestigd ten behoeve van Banken, van
de werking der wettelijke voorschriften worden uitgezon
derd. Zij, die in plaats van een gewone hypotheek een
crediethypotheek op hun onroerend goed hebben genomen,
kunnen, wat die crediethypotheek betreft, dus niet van een
der drie wetten profiteeren. En de Bank, te wier behoeve
de crediethypotheek is gevestigd, blijft geheel vrij om te
executeeren als de schuldenaar niet aan zijn verplichtingen
voldoet.
Wat nu den inhoud van het vaste lasten ontwerp betreft,
voor ons is alleen van belang de reeds vermelde rente
verlaging. De overige inhoudbetreffende verlaging van
rente van pandbrieven, verlaging van gemeentelijke lasten
op onroerend goed, verlaging van huren heeft op de
Boerenleenbanken geen betrekking. Hoe belangrijk hij ook
is, wij kunnen die verdere inhoud hier buiten beschouwnig
laten.
Bijna even koit kan ik zijn over den inhoud van het
hypotheekcommissiebesluit. Immers ik meen te mogen aan
nemen, dat U hiervan voldoende op de hoogte is. Het is U
allen bekend, hoe de regeering door middel van het hypo
theekcommissiebesluit de landbouwsteun heeft gemaakt tot
middel om zeggenschap te krijgen over executie van lande
lijke eigendommen.
Wanneer een hypothecaire crediteur executeert tegen den
zin van de hypotheekcommissie, zijn de koopers uitgesloten
van alle landbouwsteun. Dit is geen executie-verbod, maar
het komt er toch zéér dicht bij. Of het staatsrechtelijk juist
was om den landbouwsteun (die naar mijn meening beter
prijsregeling voor den landbouw kan worden genoemd) voor
belemmering van executie's te gebruiken laten wij deze
vraag, Mijne Heeren, maar laten rusten; zij is voor de
makers van het hypotheekcommissiebesluit eenigszins
pijnlijk.
De crisishypotheekaflossingswet, die in Februari van dit
jaar in werking is getreden, behoeft ons ook niet lang op te
houden. Uit wat ik straks reeds mededeelde is de hoofd
inhoud U wel reeds eenigszins gebleken. Deze wet houdt in,
dat een hypothecaire debiteur, die door een hypotheek
houder met executie wordt bedreigd, aan den rechter uitstel
van executie kan verzoeken, voor ten hoogste een jaar, mits
hij bij is met de rente, en mits hij op de eerste hypotheek
ten minste 1 aflossing per jaar heeft betaald, als aflossing
is voorgeschreven. De rechter staat het gevraagde uitstel
toe, wanneer de schuldenaar aannemelijk maakt, dat hij
ten gevolge van de huidige tijdsomstandigheden niet in staat
is om de hoofdsom af te lossen, tenzij het belang van den
hypothecairen crediteur bij executie zwaarder weegt dan
het belang van den schuldenaar bij uitstel er van, of wanneer
er andere omstandigheden zijn, die inwilliging van het ver
zoek onredelijk maken.
En nu, Mijne Heeren, verzoek ik Uw aandacht voor de
landbouwcrisishypotheekwet, want deze wet is voor het
landbouwcrediet belangrijker dan de drie andere wettelijke
maatregelen te zamen.
Het systeem van de landbouwcrisishypotheekwet is het
volgende.
Een hypotheekboer kan zich tot den rechter wenden met
tweeërlei verzoek: hetzij om vermindering te verkrijgen van
rente of periodieke aflossing, hetzij om uitstel van algeheele
aflossing eener schuld te verkrijgen. Hij kan het verzoek
instellen, wanneer hij hetzij wegens niet-betaling van rente
of aflossing, hetzij wegens niet-betaling van de hoofdsom,
met executie is bedreigd. Ook kan hij het verzoek instellen,
wanneer zijn borg tot betaling is aangesproken.
Laten wij ons nu eerst bezig houden met het verzoek tot
vermindering van rente of periodieke aflossing. De rechter
zal hierop de schuldeischers hooren. Hij zal het verzoek in
willigen, wanneer de schuldenaar aannemelijk maakt, dat
hij uitsluitend of nagenoeg uitsluitend tengevolge van de
crisis niet aan zijn verplichtingen kan voldoen, mits redelijke
zekerheid bestaat, dat hij wel aan de verminderde verplich
tingen zal voldoen en tenzij de rechter van oordeel is, dat
de schuldeischers door inwilliging van het verzoek meer
worden benadeeld dan de schuldenaar door afwijzing, of
wanneer er andere omstandigheden zijn, die inwilliging van
het verzoek onredelijk maken.
Tot hoever nu, Mijne Heeren, zal de rechter de rente en
