DE RAIFFE
ISEN-BODE.
21
Finsche groothandelcij fers. In Denemarken kwam in 1925
13 pet. van den groothandel en 23 pet. van den kleinhandel
in levensmiddelen voor rekening van de verbruikscoöperaties.
In Duitschland beloopt de omzet der verbruikscoöperaties
3 a 6 pet. van den totalen handel in de gebieden, waar de
coöperaties werkzaam zijn. Het totaalcijfer van den klein-
handelomzet der Britsche verbruikscoöperaties bedroeg over
het jaar 1927 12.5 pet. van het totale bedrag aan in het land
uitbetaald arbeidsloon.
In dichtbevolkte landen (Oostenrijk, Bulgarije, Groot-
Britannië) blijkt vaak de centrale handelsorganisatie der ver
bruikscoöperaties naar verhouding de belangrijkste handels
onderneming in het land te zijn. Ook komt het voor, dat de
verbruikscoöperaties de grootste en best ingerichte produc
tieve onderneming in het land bezitten (b.v. de meelfabriek
van den Coöperatieven Bond in Zweden, de bakkerij van de
coöperatoren te Glasgow, de conserven fabriek van de groot-
handelsvereeniging der Duitsche verbruikscoöperaties te
Oldenburg, het drukkersbedrij f der Duitsche verbruiks
coöperaties).
Bij den handel in algemeene verbruiksartikelen, zooals
(.rood, vleesch, suiker, is het aandeel der verbruikscoöperaties
in het algemeen aanzienlijk.
De Coöperatieve Bond in Zweden verwerkt in zijn meel
fabrieken 14 van alle in Zweden verhandelde broodgranen.
In Engeland bedroeg in 1923 het graanverbruik der meel
fabrieken van de groothandelsvereeniging der verbruiks
coöperaties meer dan 13.5 pet. van het verbruik der geheele
bevolking. De productie der Zwitsersche coöperatieve meel
fabrieken bedraagt 10 pet. van het meelverbruik in het land.
In 40 belangrijke plaatsen in Polen voorzien de coöperatieve
bakkerijen in 11 pet. van de vraag. Van den Britschen melk
handel is 10 pet., van den vleeschhandel 20 pet. in handen
van den verbruikscoöperaties; resp. 12, 14 en 9 pet. van de
ingevoerde hoeveelheden baqon, boter en kaas gingen naar
de groothandelsvereenigingen der Britsche verbruikscoöpera
ties. In Denemarken voorziet de groothandelscentrale der
coöperaties in 12.5 pet. van de totale behoefte aan margarine,
in Hongarije in 25 pet. van het zoutverbruik, in Bulgarije
in 25 pet. van het suikerverbruik. Het thee-kantoor van de
gezamenlijke Britsche groothandelscoöperaties is de grootste
theehandelsonderneming ter wereldhet voorziet alleen reeds
in 1415 pet. van het Britsche verbruik.
Ook de landbouwcoöperaties en haar centrales nemen in
bepaalde landen een belangrijke plaats in.
In Letland bedraagt de omzet van den Centralen Bond
van coöperaties in voederartikelen 50 pet. van den totalen
import daarvan; voor kunstmeststoffen, landbouwmachines,
cement zijn de overeenkomstige percentages resp. 34, 29 en
17. De inkoopvereeniging der landbouwcoöperaties in
Tsjechoslowakije trekt 50 pet. van het nationale verbruik van
chilisalpeter tot zich.
Wat de Vereenigde Staten betreft, brachten in 1928 de
landbouwcoöperaties 82 pet. van den oogst van Californische
noten en ruim 60 pet. van den amandeloogst ter markt; 15
boerencoöperaties verkochten tezamen pl.m. 8 pet. van den
katoenoogst 1928; J4 van de zuivelproductie wordt door de
producentencoöperaties geveild. De Sun Maid Raisin
Growers' Company verhandelt 90 pet. van de gedroogde
rozijnen in de Vereenigde.. Staten. Van de Japansche pro
ductie aan ruwe zijde komt 6 pet. in den coöperatieven
handel.
De Nederlandsche eierhandel is voor 23 pet. coöperatief
georganiseerd. In 1925 waren resp. 65 en 43 pet. van de
boter- en kaasproductie van de zuivelcoöperaties afkomstig.
In Denemarken wordt de melk van ruim 86 pet. van het
melkvee tot boter verwerkt door de zuivelcoöperaties, welke
opgericht zijn door 85 pet. van de Deensche landbouwers.
In Estland, Finland, Nieuw-Zeeland en Australië is resp.
84, 92, 80 en 91 pet. van de boterproductie in handen van
de coöperaties.
Meer en meer komen de coöperatieve organisaties in
agrarische landen ertoe zelf export vereenigingen op te rich
ten. Zoo zijn in de Vereenigde Staten de Maid Raisin,
Growers' Company en de Californische Fruit Growers'
Exchange ontstaan met een uitgebreiden export naar
Canada, Europa en het verre Oosten. In Denemarken ge
schiedt 25 pet., in Estland 33 pet. van den eierexport door
middel van de coöperaties. De Danish Cooperative Bacon
Trading Company beheerscht )4 van den totalen bacon-
export voor Groot-Britannië. De Canadian Cooperative
Wool Growers verkochten in 1923 bijna (4 van de Cana-
deesche wolproductie, grootendeels naar het buitenland.
Maar vooral bij graan en zuivelproducten spelen de
coöperatieve exportorganisaties een groote rol. De export
van de Canadian Cooperative Wreat Producers bedroeg in
1925 2/i van den Canadeeschen graanexport, d.i. meer dan
25 pet. van den internationalen graanhandel. In Nieuw-
Zeeland is 92 pet. van den boterexport van de zuivel
coöperaties afkomstig, in Estland van de centrale landbouw
coöperatie „Estonia" alleen reeds 54 pet. In Denemarken
(met 38 pet. van den boterexport van alle landen tezamen)
bedraagt het omzetcijfer van de boter-exportcoöperaties
35 a 40 pet. van den totalen boterexport.
Zooals uit de bovenstaande cijfers wel blijkt, neemt de
coöperatief georganiseerde handel en productie naast de par
ticuliere organisaties, naast de kartels en industriëele ententes,
zeer zeker een eigen plaats in. Het tessentiëele verschil tus-
schen de coöperatieve beweging en de organisatie en con
centratie, welke men in het particuliere bedrijfsleven gade
slaat, is wel hierin gelegen, dat de coöperatie het middel tot
organisatie is van zeer talrijke en economisch zeer.zwakke
eenhedenhuisgezinnen in de steden en op het platteland,
boerenbedrijven, kleine ondernemingen van handwerkslieden,
in tegenstelling tot het particuliere bedrijf, waar het concen
tratieproces als regel een betrekkelijk klein aantal economisch
sterke eenheden omvat.
(Maandschrift Centraal Bureau v.d. Statistiek Je. 1930,
blz. 1664),
GELD- EN EFFECTENMARKT
gedurende Augustus 1931 -
De geldmarkt was ruimer dan ooit, hoewel in sommige,
opzichten bij de geldgevers een zekere terughoudend
heid viel te constateeren onder den invloed van de on
zekere buitenlandsche toestanden.
Prolongatie noteerde gewoonlijk 1 0/0.
Particulier disconto zakte in tot 3/4 a 7/s °/o voor 3
maands-wissels.
Hoe ruim de geldmarkt is, bleek wel bij de inschrijving
op schatkistpapier.
Aangeboden werd 40 millioen. Ingeschreven werd voor
157 millioen. De jaarbilletten werden toegewezen op 2 °/o
basis, de 3 maands promessen op een basis van 7/s
de 6 maands promessen op een basis van 1I/4 °/o rente
per jaar.
De wisselkoersen ondervinden ook den invloed van
den internationalen toestand, en noteerden: 1
3 Aug.
17 Aug,
24 Aug.
Londen
I2.04'3/,,
12.04>/e
I2.04U/,6
Parijs
97274
9.72
9-72
Brussel (Belga)
34 61
34.60
34.60
Berlijn
58.85
5885
58.85
New-York
2 48'/8
2.48
2.48
De effectenbeurs was ook al zeer ongeanimeerd.
De koersen brokkelden af. Duitsche obligatie's. gaven
bedenkelijke koersreactie's te zien, dank zij de moeilijke
positie waarin dit land zich bevindt.
Nederlandsche beleggingsfondsen waren over het al
gemeen vast.
De noteeringen waren te Amsterdam:
