86
DE RAIFFEISEN-BODE.
CONTR6LE.
(Overgenomen uit de Brummensche Courant
van 17 Mei j.1.)
Vertrouwen dient bevestigd te worden;
Controle is daartoe liet middel.
Wij hebben het in een vorig artikel uitgesproken, dat
wij elkaar moeten kunnen vertrouwen. Zonder goede
trouw zou heel het maatschappelijk leven ineenstorten.
Een goed opvoeder houdt het zijn pupillen dan ook voor:
„Weest getrouw!" Sommigen willen daaraan toevoegen
en! „vertrouwt niemand"! Hetgeen beteekent, dat wij al
onze medemenschen met wantrouwen moeten tegenkome.n,
•Maar een houding van wantrouwen bevordert geenszins
de goede verhouding, kweekt integendeel verwijdering en
vijandschap. Terwijl vertrouwen het goede, dat in ieder
mensch is, versterkt. Vertrouwerf is: gelooven in het beste
in mensch en wereld.
Maar dit wil volstrekt niet zeggen, dat contróle achter
wege kan blijven, welke echter zich zeer goed met ver
trouwen verdraagt. Controle is misschien in Onzen tijd
'noodiger dan voorheen, want te ontkennen is het niet, dat
we leven in een tijd van zedelijke inzinking, welke velen
heeft doen afwijken van het rechte spoor. Van den weg
van plichtsbetrachting, van eerlijkheid en goede trouw.
Maar al te velen zijn er, die het met het waarnemen
hunner plichten niet zoo nauw nemen, met hun taak de
hand lichten, bij wie het verantwoordelijkheidsgevoel
'slechts flauwtjes spreekt. En als dan hun taak een be
langrijke is, het te kort schieten in hun plichten ernstige
gevolgen kan hebben, dan mag de Controle niet ont
breken.
En voorts: wat zijn er in de laatste jaren tal van ge
vallen voorgekomen van ergerlijk misbruik van vertrou
wen, waardoor honderden gedupeerd zijn geworden! Hier
was het een notaris, daar een ontvanger of kassier, ginds
een zaakvoerder eener vereeniging, of een directeur eenêr
vennootschap, elders weer een ander die een vertrouwens-
post bekleedde, die allen blijk gaven het vertrouwen, in
hen gesteld, niet waardig te zijn. Malversaties ook van
ambtenaren met financiëele verantwoordelijkheid kwamen
in alle landen veelvuldig voor.
Wij zijn overtuigd, dat vele dier gevallen zouden zijn
voorkomen, indien de controle, die voorgeschreven was,
ook inderdaad was uitgeoefend. Een jaar of drie geleden
stond voor een rechtbank ergens in ons vaderland terecht
een procuratiehouder eener credietbank, wegens verduis
tering van vrij belangrijke bedragen. Hij bracht het er vrij
genadig af. en had dit waarschijnlijk te danken aan het
feit, door zijn verdediger met klem naar voren gebracht,
dat zoo goed als alle contróle op zijn handelingen had
ontbroken. Het publiek voelde het klemmende van dit
betoog, want eensklaps ging op de tribune een warm
applaus op. Zij, die geroepen zijn om te controleeren,
mogen zich hun ernstige verantwoordelijkheid Wel bewust
zijn. Ga maar eens na de gevallen, die U van nabij of
van verre bekend zijn! Het zou met deze en die aankoop-
of verbruiks-coöperatie niet misgegaan zijn, de bedrijfs
leiders daar zouden geen gelegenheid hebben gehad om
te knoeien, indien bestuurders hun functie niet als een
eerepostje hadden opgevat. De kassiers der spaar- en
leenbanken hier en daar zouden geen kans hebben gehad
fraude te plegen, wanneer Bestuur en Raad van Toezicht
te allen tijde waakzaam waren geweest. Het zou aan deze
en die directeuren niet mogelijk zijn geweest met cijfers
te goochelen en zich zelf jaren achtereen duizenden gul
dens toe te eigenen ten nadeele der zaak of fabriek, indien
maar niet lichtvaardig de balans was geteekend. zonder
dat de boekhouding behoorlijk was nagegaan. Kortom:
er zouden heel wat minder slachtoffers gemaakt zijn door
trouwelooze en gewetenlooze functionarissen, indien op
dezen nauwlettend was toegezien.
Over de notarissen spïekën wé in dit verband niet. Het
kassietschap van een notaris is zonder eenige contróle,
én zij die tot een notaris als kassier hun toevlucht nemen,
weten derhalve dat zij dit moeten doen in het volste ver
trouwen. Het gevaar bestaat, dat dit vertrouwen be
schaamd wordt, maar dit kUnnefl Zij cldri ftatl atidefën
niet wijten. Tegenwoordig, Hu-bijna op elk dorp zelfs een
spaar- en leenbank wordt gevonden, is hét niet noodig
nieer zijn geld aan eën notaris tóé te véftröüwëih
Contróle kan dUS lil vëlè gevallen niet gemist worden.
Dat malversatie zooals is geconstateerd bij ge
meente-ambtenaren eerder voorkomt dan bij Rijksambte
naren, wordt toegeschreven aan het verschil in contróle:
de Rijkscontrole is scherper. De vraag is dan Ook reeds
meermalen gesteld of wëi Overal, in alle gemeenten, de
contróle goed is ingericht. Heel vdak is dé «Mtvslngei- eëfi
man van ëertig'è- stinding, die daardoor reeds een zeker
Vèrttouwen heeft en overwicht op personen, die zijn be
heer moeten contróleeren. En schieten de Gedeputeerde
Staten in de verschillende provinciën, die toch elk jaar
décharge hebben te verleertêrt, niet vaak te kort irt huil
plicht tot controle? De provincie Noord-Hbllatrd heeft
reeds jaren geleden een ambtenaar aangeslëld,, die ge
regeld contróle móet liöudèn óp hét beheer vari de rék én
phchtige gemeente-ambtenaren. Mdar In andere provin
ciën ontbreekt, vóorzóóvëï wij weten, een afdoend con-
tróle-st'elsél. Eén goed geoutilleerd ambtelijk accountants
bureau is, naar onze meening voor iedere provincie, een
eisch van den tijd. Contróle! Ze geeft vaak aanstoot.
Wanneer zij geschiedt In oiigepasteri vörni; door lieden,
die niet hoög genoeg staart voor hun taak. Wanneer zij
zich laat leiden doör spitsvondigheden en Uitgaat óp
kleingeestige vitterijen. Dan prikkeltze ën. gééft onaan
genaamheden. Maal' whar zij juist is iilgéricht en bedoelt
op te bóuwèri ëri té Vèrsterken, daar mag niemand aan
stoot adrt haar nemen. Zij is noodig voor de slappe en
zwakke broeders, die overal zijn, en dient om het ver
trouwen te bevestigen en te versterken. De plichtgetrouwe
ambtenaar, de man, die voldoende zelfcontrole bezit en
i bij de vervulling van zijn taak tot richtsnoer heeft het
woord van Vondel: Indien 't gemeen roept bezorgt
het als uw eigen!" hij moge misschien de controle in
geen enkel opzicht voor zich zelf behoeven, ze zal hem
H ;h niet Onaangenaam zijn. Hij weet, dat een gezonde
controle voor velen heilzaam is, terwijl het hem zelf de
voldoening kan schenken, dat zij, die hem controleeren,
het met hem eens zijn, aan zijn arbeid hun goedkeuring
kunnen hechten.
YPSILON.')
Onder dezen naam verschuilt zich. als wij ons niet vergissen,
de kassier van eene Boerenleenbank. Red. Raiffeisen-Bode.
VAN HEINDE EN VER.
HET VOLKSCREDIETWEZEN IN INDIË,
II.
Zooals in het vorig nummer werd medegedeeld, be-
staat hel Volkscredietwezen uit dorpsbanken en dorps-
loemboengs, afdeelingsbanken en de Centrale Kas.
Wij willen hier allereerst de eerste categorie - de
dorpsinstellingen bespreken.
De bank - graanschuur.
De vooi onze begrippen eigenaardigste credietinstel-
ling is 3e dorpsloemboeng (loemboeng graanschuur.)
De lezer, die bij het woord „crediet" direct denkt aan
