DE RAI F F EI SEN-BODE.
onbeperkte aansprakelijkheid moest worden toegekend.
Zoo werd door een der leden gewezen op den roep van
credietwaardigheid, die er van de coöp. vereeniging
uitgaat. Door het vertrouwen, dat in de coöp. organi
satie-vorm werd gesteld, is de coöperatie groot ge
worden; een coöp. vereeniging wordt beschouwd als een
vereeniging, die hare verplichtingen ten volle nakomt.
Dat deze overtuiging is ontstaan, zou grootendeels pp
rekening van de onbeperkte aansprakelijkheid moeter)
worden gesteld. Dat zij bij coöp. vereenigingen veel
voorkomt, heeft zijn bijzondere redenen. De coöp. ver
eeniging is persoonlijk, net als de firma, het zijn de
personen, die samengaan, niet de kapitalen, zooais bij
de Naamlooze Vennootschap. Terecht eischt de wet
gever de onbeperkte solidaire aansprakelijkheid voor de
firmanten; dat bij de coöp. vereeniging de onbeperkte
aansprakelijkheid voorkomt, ligt dus geheel in de lijn.
Daarnaast kwant de meening naar voren, dat de bloei
der coöp. beweging niet aan de onbeperkte aansprake
lijkheid was toe te schrijven, terwijl er op werd ge
wezen, dat de gedachte der onbeperkte aansprakelijkheid
bij vele leden van coöp. vereenigingen dikwijls niet
doordringt. Deze maken zich de verplichtingen, die zij
op zich genomen hebben, lang niet alle bewust en
wanneer er zooveel coöp. vereenigingen tot bloei ge
komen zijn, dan is dat niet toe te schrijven aan de
juridische waarborgen, die in de onbeperkte aanspra-
kelijkheidsvorm zouden zijn gelegen. Het zijn de per
sonen der coöperatoren en meer in het bijzonder de
leiders in de coöp. beweging geweest, wien het grootste
aandeel in de ontwikkeling der coöperatie toekomt.
Bij locale coöperaties bleken met onbeperkte
aansprakelijkheid geep bezwaren.
De Commissie was verder van meening, dat de onbe
perkte aansprakelijkheid voor de locale coöperaties tot
nog toe geen bezwaren had opgeleverd, terwijl op dit
oogenblik ook niet gesproken zou kunnen worden van
eenige urgentie, in dien toestand verandering te brengen.
Immers bij de locale coöperatie is de band tusschen
de leden en de vereeniging zeer nauw. De leden hebben
voortdurend contact met elkaar en met de vereeniging;
het is mogelijk het bedrijf te overzien en de bedrijlfs-
gestie te controleeren.
Onbeperkte aansprakelijkheid voor niet-locale
coöperaUes bezwaren.
W at de aansprakelijkheid van leden van niet meer
locale coöperaties betreft - de Commissie dacht hierbij
aan coöperaties, die weer op andere coöperaties steu
nen hierbij doen zich, wat de instelling van de onbe
perkte aansprakelijkheid betreft, verschillende bezwaren
gevoelen. Zoo werd er op gewezen, dat de gropte coöp,
vereenigingen, die weer op andere coöp. vereenigingen
zijn opgetrokken, bijzondere en. van de normale coöp.
vereenigingen afwijkende kenmerken vertoonen. De
band tusschen de leden der basis-cooperaties en de
top-coöperatie wordt losser; het groptste deel der in-
dividueele leden is niet in staat, zich een oordeel te
vormen over inrichting en werkwijze van het door de
basis-coöperaties in het leven geroepen gemeenschap
pelijk orgaan; het werkt niet meer locaal, de uitteraard
beperkte wijze van vertegenwoordiging op de algemeene
vergadering, doet het zoo noodzakelijk Cpntact tusschen
de leden en de ooöp. vereeniging zeer onvoldoende zijn.
Er zijn bezwaren verbonden aan het op zich nemen van
aansprakelijkheid voor een gang van zaken, die men
uit de verte moeilijk kan beoordeelen. Een bepaalde
vorm van beperkte aansprakelijkheid is voor deze
lichamen aanbevelenswaard.
Nadeelep der onbeperkte aansprakelijkheid.
In de Commissie werd verder de opvatting uitge
sproken, dat er bij het bestaan der onbeperkte aansprak
kelijkheid, een onbillijkheid ligt in de omstandigheid,
dat bij uniform stemrecht, of waar dit weinig gevarieerd
is, de kapitaalkrachtige leden vaak weinig invloed op
den gang van zaken kunnen uitoefenen, in elk geval hun
stemrecht niet in verhouding staat tot hun financieel
belang. Aan de onbeperkte aansprakelijkheid is verder
nog het bezwaar verbonden, dat men lichtvaardiger
overgaat tot het uitbreiding geven aan zaken, omdat op
gemakkelijke en voordeelige voorwaarden in crediet-
behoefte kan worden voorzien. De beperkte aansprake
lijkheid daarentegen trekt een grens, wil men grooter
omvang geven aan het bedrijf, dan zal die grens moeten
worden verlegd, waardoor men zich bewust maakt, wat
men gaat ondernemen. Bovendien heeft de onbeperkte
aansprakelijkheid ook een verkeerden invloed op de
reserveering van middelen waarover de vereeniging in
tijden van nood moet kunnen beschikken. De onbeperkte
aansprakelijkheid werkt het nalaten van reserveering in
de hand, omdat zij het mogelijk mjaakt, op elk moment
tot kapitaalaantrekking over te gaan. Daarentegen be
staat er bij beperkte aansprakelijkheid een prikkel tot
kapitaalvorming, de grens van het crediet is getrokken,
verder is men op eigen middelen aangewezen.
Hoe moet deI regeling der beperkte
aansprakelijkheid zijn?
Er werd op gewezen, dat hier het zwaartepunt van
de besprekingen der Commissie was gelegen. Men kan
de vraag, of onbeperkte aansprakelijkheid noodzakelijk
is te achten, in principe met neen beantwoorden, omdat
er veel gevallen denkbaar zijn, waarbiji coöperatoren
met een regeling, die beperkte aansprakelijkheid insluit,
zullen kunnen volstaan. Speciaal waar de leden zelf het
benoodigde bedrijfskapitaal kunnen fourneeren, of wel
het ontbrekende door middel van hypotheek kunnen
verkrijgen, is onbeperkte aansprakelijkheid geenszins
noodzakelijk. Om echter tot de slotsom te kompn of
onbeperkte aansprakelijkheid al of niet noodzakelijk is,
moet elk geval op zich zelf worden beoordeeld. De grens
der aaansprakelijkheid vast te stellen zal onderwerp
moeten zijn Van ernstige en nauwgezette overweging,
omdat men rekening zal moeten houden met de crediet-
behoefte en de geheele organisatie van het bedrijf.
Naam/. Ven/1. of Coöp. Ver. met beperkte
aansprakelijkheid?
De gedachte of mogelijk de juridische vorm der
Naamlooze Vennootschap voor de coöperatie met be
perkte aansprakelijkheid aanbeveling zou verdienen,
werd in de Commissie verder overwogen.
Eenerzijds werd de meening uitgesproken, dat de
vorm der N. V. minder geschikt was te achten. Immers
bij de N.V. staat winstmaking op den voorgrond, het
rendabel maken van het kapitaal; bij een coöp. veree
niging de behartiging van de belangen der leden.
Het persoonlijk element staat bij de coöp. vereeniging
te zeer op den voorgrond, dan dat men halfweg van
coöperaties Naamlooze Vennootschappen z,ou kunnen
maken. Krijgen de leden de aandeelen, dan komen zij
in een andere verhouding tot de vereeniging, het lid
maatschap moet voorop staan, niet het aandeelhouders-
schap. Bovendien zouden de aandeelen bij vererving in
andere handen kunnen komen, wat tot ongewenschte
toestanden zou kunnen leiden. De coöperatieve vorm
moet behouden blijven, maar niet zonder dat door de
leden eigen kapitaal in de vereeniging: wordt gestoken.
Zoo werken b.v. groepen van tuinders zonder eigen
