de motor van de economie
Analyse
Een goede beschikbaarheid en betaalbaarheid van energie is van oudsher een
essentiële voorwaarde voor een gezonde structurele economische groei. Zonder
ingrijpende wijzigingen in ons energiebeleid zullen echter zowel de voorzienings
zekerheid als de prijs van energie onvermijdelijk onder druk komen te staan.
Hieronder gaan we in op de noodzaak tot een duurzaam energiebeleid.
|H Maatschappij
B&B 16ejaargang 2007 02
De groei van de wereldbevolking en de
snelle economische groei in opkomen
de economieën als India en China leiden
ertoe dat de wereldwijde energiebehoefte
de komende decennia snel zal toenemen.
Volgens de laatste ramingen van het Inter
nationale Energie Agentschap (IEA) in
Parijs zal de wereldvraag naar energie tot
2030 met maar liefst 50% stijgen. Hier
door neemt de druk op de toch al snel
afnemende fossiele energievoorraden (olie,
gas en kolen) toe. De bewezen voorraden
voor olie en gas zullen binnen vijftig jaar
al uitgeput zijn en mogelijk eerder. Hoe
veel eerder is moeilijk in te schatten, aan
gezien de grootste olie- en gasvoorraden
in handen zijn van een aantal nationale
exploitatiemaatschappijen die in het alge
meen niet uitblinken in transparantie als
het gaat om de ontwikkeling van de reser
ves. De hoeveelheid kolen is toereikend
om nog circa tweehonderd jaar in het
huidige mondiale energieverbruik te voor
zien. Nadeel van kolen is evenwel dat zij
van alle fossiele brandstoffen bij verbran
ding tot de hoogste emissies van broeikas
gassen en andere schadelijk stoffen leiden.
Politiek
Een tweede reden voor ongerustheid over
leveringszekerheid en prijs van energie is
dat de belangrijkste bewezen gas- en olie
voorraden zich vooral in regio's bevinden,
zoals het Midden-Oosten en Rusland,
waarvan wij niet graag afhankelijk willen
zijn voor essentiële grondstoffen. Indivi
duele bedrijven kunnen energieprijs
schommelingen nog enigszins opvangen,
maar voor de Europese economie als
geheel is dat onmogelijk. Voor wat betreft
de onderbreking van de fysieke levering
zijn er nog veel minder opties. Dan kan
de motor stokken. De fundamentele
kwetsbaarheid van Europa voor prijs en
leveringszekerheid is door het gebruik van
de gaskraan als politiek drukmiddel door
de Russische regering nog eens aange
toond. Het is dus van levensbelang dat
Europa een aangescherpt energiebeleid
ontwikkelt.
In 2030 moet de Europese Unie naar ver
wachting maar liefst 70% van haar fos
siele energie uit het buitenland halen
tegenover 50% op dit moment. Zonder
concrete maatregelen wordt de EU voor
haar fossiele energievoorziening dus
steeds meer afhankelijk van het buiten
land. Voor olie zal de Europese energieaf
hankelijkheid (in termen van import) naar
verwachting zelfs stijgen tot 90%. De con
sumptie van olie is in Europa bijna 2,5
keer zo groot als de eigen productie. Voor
kolen en aardgas bedraagt de verhouding
tussen consumptie en productie ruim 1,5.
Op dit moment is 45% van de Europese
import van olie afkomstig uit het Mid
den-Oosten. Maar liefst 65% van de
bewezen olievoorraden in de wereld
bevindt zich in dit gebied, met name in
Saoedi-Arabië en Iran. Deze afhankelijk
heid leidt tot groeiende politieke spannin
gen en onzekerheid, wat de economische
groei op lange termijn kan frustreren.
Tegen deze achtergrond zijn veranderin
gen in de wijze waarop wij energie pro
duceren en gebruiken absoluut noodzake
lijk. De sterk stijgende energievraag en
daarmee de in rap tempo slinkende voor
raden fossiele brandstoffen, onze toene
mende energieafhankelijkheid van politiek
instabiele regio's, maar ook de met het
fossiele energieverbruik verbonden milieu
gevolgen zoals klimaatverandering dwin
gen ons daartoe.
Energiebesparing
Energiebesparing wordt wel de belang
rijkst energiebron genoemd. Met energie
besparing en energie-efficiëntie valt onte
genzeggelijk veel te winnen tegen relatief
lage kosten. Door energiebesparing daalt
de totale energiebehoefte, waardoor de
huidige voorraden fossiele bronnen langer
meegaan en het gemakkelijker wordt om
alternatieve bronnen te implementeren.
Energiebesparing heeft de afgelopen jaren
vijf maal zoveel bijgedragen aan de reduc
tie van C02-emissies als de omschakeling
naar duurzame energieproductie. De in
vloed van energiebesparingen op het
milieu mag dus niet worden onderschat.
In een door het IEA gepresenteerd alterna
tief investeringsscenario wordt de mondia
le vraag naar energie met 10% terugge
drongen, bedraagt het aandeel van duur
zame energie 27% en is de CC^-uitstoot
met 16% verminderd. De kost gaat in dit
