tfi
17
B B 14e jaargang 2005 05 Fotografie Esther Pennarts
Windmolens
'Die onafhankelijkheid hangt af van de
mensen, maar begint bij de houding van
het bedrijf', vervolgt Bartholomeus. Hij
onderstreept dat zich van bedrijfszijde nog
nooit iemand met het werk van de com
missies heeft bemoeid. 'De uitspraken die
Arie van der Spek
we doen, zijn bindend, ook voor het
bedrijf zelf.' Van der Spek geeft aan dat
integriteit voorop staat. 'Als die ook maar
enigszins in het geding kan komen, doen
we al een stap terug. De schijn van belan
genverstrengeling of persoonlijke beïn
vloeding moet altijd worden vermeden.'
'Misschien denken medewerkers bij een
geschil dat ze vechten tegen windmolens
en dat de geschillencommissies daar een
onderdeel van zijn', zegt Bartholomeus.
'Maar er is absoluut geen sprake van
welke partijdigheid dan ook. De uitspra
ken van de commissies tonen dat aan.'
Van Hees illustreert. 'Van de geschillen die
door de commissies zijn behandeld, wordt
ongeveer 90% aanhangig gemaakt door
werknemers. In ongeveer de helft van die
gevallen wordt het geschil in hun voordeel
beslecht. Je kunt dus bepaald niet spreken
van een gelopen race.' Hij weet ook dat
het zich maar al te snel zou doorvertellen
wanneer de regeling niet onafhankelijk
zou worden toegepast.
'All in the game'
'Dankzij de geschillenregeling zijn we in
staat de angel uit een geschil te halen',
zegt Van der Spek. 'Natuurlijk speelt er
veel om zo'n arbeidsconflict heen. Partijen
slepen er vaak van alles bij. Maar we
objectiveren het probleem en brengen het
terug tot de kern.' Soms zitten er bijzon
der complexe zaken tussen. 'De berg
informatie die dan op je afkomt, vergt de
nodige verdieping', aldus Bartholomeus.
'De nadruk binnen de geschillencommis-
Peter van Hees
sies ligt vooral op de vraag of er gehan
deld is volgens de normen van goed
werknemer- en werkgeverschap en of de
regels niet alleen naar de letter, maar
vooral ook naar de geest zijn toegepast.'
Als regel vindt er een 'hoorzitting' plaats,
waarin partijen - al dan niet bijgestaan
door een deskundige - hun standpunten
kunnen toelichten. 'Fascinerend', vindt
Van der Spek. 'Het zijn gemiddeld geno
men gesprekken van een uur. Dan gaan
we in beraad en komen tot een uitspraak
waaraan de partijen zich gebonden
weten.' Hij voegt eraan toe dat de kans
groot is dat het na een uitspraak allemaal
weer goed komt tussen de partijen. 'Het is
'all in the game' dat iemand verliest. Maar
soms zijn de verhoudingen dermate ver
stoord dat er zelfs een ontslagzaak uit
voortvloeit. De kantonrechter neemt onze
uitspraak dan zeker mee.'
Gebrekkige communicatie
Van Hees wijst op de grote diversiteit aan
zaken. 'Vaak begint het toch met kleine
dingen die onnodig escaleren. Maar het is
zo menselijk. Op een gegeven moment is
het nog maar moeilijk te doorgronden
wat de oorzaak is geweest. Zo'n escalatie
is ook triest, want het is vaak niemands
bedoeling geweest het zover te laten
komen.' Hij betreurt het soms achteraf te
moeten horen dat mensen niet wisten van
het bestaan van de geschillenregeling. 'Het
zou eigenlijk algemeen bekend moeten
zijn.' In het gros van de gevallen kan hij
zelf door advisering of mediation het
geschil de wereld uit te helpen voordat de
weg naar de geschillencommissie wordt
ingeslagen. 'Als hem dat niet lukt, is hij
gefrustreerd', lacht Bartholomeus. 'We zijn
een vangnet', benadrukt Van Hees. Hij
constateert dat de circa 200 geschillen die
er op jaarbasis spelen, eigenlijk niet veel
zijn in zo'n grote organisatie als de
Rabobank. Uit ervaring weet hij dat de
oorzaak van een geschil in bijna alle
gevallen ligt in een gebrekkige communi
catie. 'Krijgen mensen de juiste aandacht
in moeilijke situaties? Wordt een nare
boodschap goed uitgelegd? Soms begint
het met de verkeerde interpretatie van een
mailtje. Vervolgens blokkeren mensen en
ontstaan er muurtjes. Er wordt niet meer
naar elkaar geluisterd. Handreikingen
worden niet meer waargenomen.
Vaak kunnen we dat met mediation al
doorbreken. Samen goed verder is het
belangrijkst.'
Zelf oplossen
Van der Spek signaleert dat aangesloten
banken tegenwoordig steeds beter in staat
zijn zelf geschillen te voorkomen of tot een
oplossing te brengen. 'De HR afdelingen
van grotere banken zijn sterk geprofessio
naliseerd en weten van de hoed en de rand.
Die lossen veel zelf op. Pas als ze er niet
uitkomen wordt de directie op de hoogte
gebracht.' Directe betrokkenheid vanuit de
colleges behoort in zijn ogen tot het verle
den. 'Het is natuurlijk wel zo dat de raad
van commissarissen het personeelsbeleid
moet goedkeuren. Daarin moet de geschil
lenregeling een plek hebben. Die beleids
matige toetsing moet er zijn. Maar ook in
geval van fusie moet bijvoorbeeld de com
missie Sociaal Beleid goed op de hoogte
zijn van het vangnet dat de geschillenrege
ling biedt.' In zijn ogen moet het doen van
een beroep op de geschillenregeling gezien
worden als een teken van kracht. 'Het stelt
ons in staat zelf onze geschillen op te los
sen.' Van Hees. 'De regeling is een vanzelf
sprekend en volwassen onderdeel van
goede sociale arbeidsverhoudingen.'
