Onderzoeksrapport
Angélique van Poppelen
Bij de meeste raden van toezicht vinden serieuze investeringen plaats in het
eigen functioneren. Velen zijn zich ervan bewust dat zelfevaluatie, opleiding
en ontwikkeling wenselijk zijn. Daaraan wordt ook actief vormgegeven. Het
algemene oordeel is dat de kwaliteit van het toezicht aanmerkelijk is verbe
terd, maar ook dat er steeds hogere eisen gelden voor het toezicht. Meer
hierover en concrete aanbevelingen staan in het rapport 'Zicht op toezicht'.
Toezicht houden
B&B 13ejaargang 2004 01
functie Senioradviseur Adviescentrum
Coöperatie-Ontwikkeling
e mail a.m.m.poppelen@rn.rabobank.nl
'Zicht op toezicht'
Het huidige bestuursmodel is in 1998
ingevoerd, waarbij de rollen van de
beide lokale colleges ten opzicht van
elkaar scherp werden onderscheiden. De
raad van toezicht zou zich meer ontwikke
len in de richting van een raad van com
missarissen die op afstand en op grote lij
nen toetst of het bestuur goed bestuurt. In
2001 zijn toezichtconferenties gehouden,
waar specifiek op de rollen, taken en ver
antwoordelijkheden is ingegaan. Deze bij
eenkomsten hebben hun uitwerking niet
gemist: bij veel banken is de raad van toe
zicht voortvarend met de opgedane kennis
en inzichten aan de slag gegaan.
Aansluitend is in 2003 geïnventariseerd
hoe het functioneren van de raden van
toezicht nu wordt ervaren. Dit is gebeurt
door toezichthouders te interviewen en
door relevante eenheden bij Rabobank
Nederland te raadplegen, zoals de regio
directies en de Auditgroep. Ook de
enquêteresultaten van de evaluatie van
het lokaal bestuursmodel zijn in het
onderzoek meegenomen. Voorts zijn
externe deskundigen geïnterviewd en is
rekening gehouden met de aanbevelingen
van de commissie Tabaksblat. De uitkom
sten van dit onderzoek zijn verwoord in
het in het najaar 2003 verschenen rapport
'Zicht op Toezicht'. Hierna volgen in kort
bestek de aanbevelingen.
De commissie Tabaksblat doet aanbeve
lingen voor het afleggen van verantwoor
ding door commissarissen aan de aan
deelhouders. Bij lokale algemene vergade
ringen komt het ook steeds vaker voor
dat leden aan hun raad van toezicht vra
gen hoe deze toezicht heeft gehouden.
Een eerste aanbeveling is dan ook gericht
op het op transparante wijze afleggen van
verantwoording aan de leden, zowel in
het jaarverslag als op de algemene leden
vergadering. Deze verantwoording kan
gaan over het toezicht op belangrijke
beleidsontwikkelingen, de realisatie van
voorgenomen beleid, de manier waarop
invulling is gegeven aan ledeninvloed en
-zeggenschap, evenals het eigen functio
neren van de raad. Binnenkort volgt
informatie vanuit Rabobank Nederland
hoe een en ander in de praktijk vorm kan
krijgen.
Toezichthouders geven aan zelf verant
woordelijk te zijn voor hun kwaliteit en
kwaliteitsontwikkeling. Aanbeveling luidt
om de profielschets van de raad nader
aan te scherpen en een apart profiel voor
de voorzitter op te stellen. In het rapport
'Zicht op toezicht' zijn voorstellen voor
deze aanscherping gedaan die bij de uit
werking van de bestuursmodellen worden
verwerkt.
Vanuit enkele toezichthouders zelf kwam
de gedachte om - net als in het onderwijs
of de gezondheidszorg - met visitatiecom
missies te werken. Via deze collegiale
toetsing bezoeken toezichthouders perio
diek collega's en bevragen zij hen over de
wijze van toezicht houden.
Bij de werving van nieuwe toezichthou
ders is het advies om de vijver waarin
wordt gevist, te vergroten. Dit kan door
bij een vacature de leden aan te schrijven,
te adverteren in een lokaal/regionaal blad,
de relatiebeheerders bij de werving te
betrekken of - in complexe situaties -
gebruik te maken van externe ondersteu
ning. Bij de selectie van nieuwe toezicht
houders - en zeker ook bij herbenoeming
- is het van belang dat de kandidaat aan
sluit op het profiel van de raad. Hij/zij
dient tevens een goed beeld te hebben van
de verantwoordelijkheden die de taak met
zich meebrengt. Ook hier is desgewenst
externe ondersteuning in te schakelen.
Volgens een andere aanbeveling in het
rapport dient de raad elk jaar - op basis
van de profielschets en het eigen functio
neren - een zelfevaluatie op te stellen en
schriftelijk vast te leggen. Op basis van
die resultaten is dan het opleidings- en
ontwikkelingsplan vast te stellen. Tegelijk
