B&B 12ejaargang 2003 01
Fotografie Esther Pennarts
k hen een redelijk eenvoudige vent.'
Bert Heemskerk schetst desgevraagd
een klein zelfportret: 'Direct, open, een
hekel aan spelletjes en ik houd van aan
pakken. M'n vrouw, die schoonheidsspe
cialiste is, vindt dikwijls dat ik te weinig
smaak heb. Zij bepaalt - meer dan ik -
hoe ik er bijloop.' Natuurlijk vindt hij een
verzorgd uiterlijk bij een bank uiterst
belangrijk. Het gaat ook om de uitstra
ling, de pui moet schoon zijn. 'In een
nette omgeving met attente medewerkers
is de omgang prettig. Dan heb je de klant
al voor 60% binnen. Kennis van zaken
doet de rest.'
Als filosoof van huis uit, is Heemskerk
druk bezig de Rabocultuur te doorgron
den. Beetje bij beetje ontmoet hij de men
sen van de Rabobank, bij Rabobank
Nederland en in het land. Zo nam hij al
een kijkje bij vijftien lokale banken, infor
meel, 'met de benen op tafel'. Hij maakte
kennis met bestuurders en toezichthou
ders. Wat hem opviel was de sterke
betrokkenheid die ze hebben bij hun
bank, het gevoel voor ondernemerschap
en de trots op de stevige worteling in de
gemeenschap. 'Dat hebben andere banken
dus niet!' In die gesprekken constateerde
hij dat het met de veelbesproken tegen
stelling tussen lokaal en centraal wel mee
valt. 'In elke landelijk opererende onder
neming is er 'dialectiek' tussen centraal en
decentraal. In deze organisatie zijn de
aangesloten banken de baas. Samen heb
ben ze Rabobank Nederland opgericht
om hen te dienen, samen bezitten zij de
aandelen. Anderzijds oefent Rabobank
Nederland toezicht uit op de aangesloten
banken. Dat zit gezond in elkaar.'
Hij refereert aan z'n 22 jaar ervaring bij
ABN-AMRO waar hij 'zo ongeveer alles'
heeft gedaan. 'Altijd en overal heb ik me
sterk gemaakt voor het primaat van het
lokaal ondernemerschap. Daar weten ze
waar het om draait: zakendoen en het
contact met de klant. Bij de Rabobank
zijn dat de aangesloten banken, die zitten
er bovenop!' Zoals menig Nederlander,
kent ook Heemskerk de Rabobank al
vanuit z'n jeugd. 'M'n eerste spaarboekje
heb ik nog ergens.' Hij groeide op in de
Bollenstreek, waar z'n vader een scheeps
werfje en een kolenhandel had. In de
vakanties was het aanpoten op het
bedrijfje, vletten halen en brengen naar de
bollenboeren. 'Het doet me wat', zegt hij,
'die worteling van de Rabobank in de
agrarische sector. De boerenstand, die
krijg je niet om, dat is een slag onderne
mers waar je nooit van wint. Dat zit ook
in de Rabobank: niet óm te krijgen.'
Zijn kennismaking met de Rabobank
Groep begon bij de raad van commissa
rissen. 'Dat klikte voor wat mij betreft
meteen', zegt hij terugkijkend. Hij heeft
gemerkt dat deze commissarissen uit een
ander hout zijn gesneden dan de 'gangba
re' commissarissen die hij kent uit ven-
nootschapsland. 'Het is een ander type
mensen, met een andere outlook. Het
soort dat niet alleen oog heeft voor cij
fers, maar dat dieper prikt. En dat ligt me
wel.' Tijdens het kennismakingsgesprek
werd hij behoorlijk doorgezaagd over de
coöperatie. 'Volgens mij is het een uitste
kend functionerende bedrijfsvorm, maar
dat was niet genoeg, vond men. Het ging
om het gevoel dat ik erbij heb. Maar dat is
iets wat je moet ontwikkelen. Ik merk dat
het koesteren van de coöperatieve gedach
te wel aanstekelijk werkt.' Hij tekent aan
dat we naar de markt toe voor "de coöpe
ratie" misschien een andere, eigentijdsere
term moeten verzinnen en wijst op een
onderscheid: 'het lidmaatschap op centraal
niveau kent ook eigendomsaspecten, op
lokaal niveau geldt dat niet.'
Z'n allereerste prioriteit is het smeden van
eenheid: in de raad van bestuur en binnen
Rabobank Nederland. 'Het gebrek aan
teamspirit is absoluut ten einde', stelt hij
vol vertrouwen. 'We maken een frisse start.
Ik hou ervan de deur open te hebben.
Informeel overleg heeft een belangrijke
functie.' Daarbij ziet hij graag korte lijnen
en open communicatie. Het is de bedoe
ling dat direct verantwoordelijken zoveel
mogelijk zelf bij de behandeling van hun
voorstellen in de raad van bestuur aanwe
zig zijn. Dan is er sprake van feedback uit
de eerste hand en zijn de betrokkenen op
de hoogte van de argumentatie. Bovendien
denk ik dat er veel minder ter besluitvor
ming aan de raad van bestuur voorgelegd
hoeft te worden. Dat is dus een kwestie
van delegeren.' Zijn voornemen is nauw
aangesloten te blijven op de management
ontwikkeling. 'Het is een zwaktebod dat
er leden van de raad bestuur van buiten
moeten worden gehaald!' Zo wil hij een of
twee keer in de maand lunchen met groep
jes jongeren uit de hele organisatie. En in
het proces van management development
moeten potentials de mogelijkheid krijgen
zichzelf te presenteren. 'We moeten niet
praten over mensen, maar met mensen.'
Weten hoe het tikt en klikt
Hij typeert zichzelf uitdrukkelijk als een
commercieel en niet als een administratief-
organisatorisch ingestelde manager. 'Ik
vind het leuk om zelf ook business te
genereren.' Het aanstellen van een CFO
(chief financial officer) hoeft voor hem
niet op stel en sprong. 'De Rabobank
Groep is complex en heeft specifieke
