De noodzaak van
bestuurlijke vernieuwing
Afscheid Wim Meijer als voorzitter raad van beheer
Organisatie Fotografie Esther Pennarts B&B 1 le jaargang 2002 05
Wim Meijer
e bundel is volledig op het lijf geschre
ven van Wim Meijer. Als geen ander kent
hij het snijvlak en de spanning tussen
bestuurde en bestuurder, tussen besturen en
bestuurd worden. En die verhouding staat
meer dan ooit onder druk. Vanouds is ons
land doorsneden met een fijnmazig netwerk
van meningsvorming. Coöperaties, verenigin
gen, vakbonden, politieke partijen, kerkge
nootschappen, stichtingen, standsorganisa
ties, buurtcomités, belangenorganisaties,
waterschappen, of actiegroepen. Het zijn de
voelsprieten en wortels van de democratie.
Bij het aanleveren van ideeën werken ze als
het beste irrigatiestelsel; als het gaat om
communicatie of snelheid kunnen ze het
modernste glasvezelnetwerk evenaren en bij
het kanaliseren van onvrede functioneren ze
vaak als de beste afvoer.
Toch leeft nu in de burgerij het gevoel dat dit
aloude systeem verstopt is geraakt. In het
boek leggen Herman Wijffels en Gert van Dijk
uit waarom. In hun ogen is de vereniging of
belangenorganisatie overgenomen door pro
fessionals, die rationeel en zakelijk te werk
gaan en die daarbij vertrouwen op hun eigen
professionele kennis. Dat heeft tot bestuur
lijke verschraling geleid. Vroeger ging het
debat meer over doelen en idealen.Tegen
woordig lijkt het vooral te gaan over middelen
en techniek. Wijffels beschouwt de Tweede
Kamerverkiezingen van 15 mei 2002 dan ook
als een afrekening met de elite. In zijn ogen is
de onvrede het bewijs van voltooide emanci
patie. Gert van Dijk schetst vooral het gevoel
van desolaatheid bij veel burgers.'In de prak
tijk blijkt té veel onbespreekbaar, dichtgetim
merd, onwelgevoeglijk en vooral ook "onver
mijdelijk" Met als resultaat een samenleving
waarin het eigenlijk om niks meer gaat.
Waarin alles "gewoon" gebeurt.'
Het roept vragen op als: hoe maak je weer
een zinvolle verbinding tussen 'basis' en 'top'
zonder in louter mechanische handelingen te
vervallen? Hoe organiseer je betrokkenheid
in een eerdere fase dan het stemlokaal? De
top dient daarbij te luisteren, te overtuigen
en richting alsmede ruimte te geven. De basis
wordt geacht te argumenteren, te stemmen
en uiteindelijk mensen te kiezen, waardoor
belangen worden gekoppeld aan personen.
Roel in 't Veld gaat bij het aandragen van
oplossingen het verst. Hij komt tot de zeer
radicale variant om het parlement te vervan
gen door een gekozen regering in combina
tie met een gekozen rekenkamer om dat in
zijn ogen de elementen, die het huidige
bestuur schragen en legitimeren, goeddeels
verdwenen zijn.
Willem Lageweg en Abram de Swaan halen
de problematiek dichter naar huis en betrek
ken de bestuurlijke vernieuwing vooral op de
Rabobank. Lageweg schets de verschillende
stromingen binnen de bank. Deze meervou
dige belangen vragen om nieuwe keuzes. De
Swaan verwondert zich vooral over het feit
dat alle wereldverbeteringen uit de 19e eeuw
op de schroothoop der geschiedenis zijn
beland met uitzondering van de coöperatie
ve gedachte. Alleen al die constatering legiti
meert in zijn ogen het huidige debat over lid
maatschap en medezeggenschap/Het expe
riment is na een eeuw nog lang niet vol
tooid/zo concludeert hij.
In België dachten ze daar anders over. Rik
Donckels onthult als bestuursvoorzitter waar
om Cera-bank in 1998 de eigen coöperatieve
bank heeft opgedoekt door een fusie aan te
gaan met de commerciële
Almanij/Kredietbankgroep. Donckels gaf de
voorkeur aan een commerciële Belgische
bank boven een coöperatieve buitenlandse
bank.'De nationale verankering heeft bij ons
altijd centraal gestaan/Vereniging en bedrijf
waren dus in België wel te scheiden. Juist in
het jaar van zijn vertrek lijken geen van de
stokpaardjes van Wim Meijer aan actualiteit
te hebben ingeboet.
Wim Meijer nam op woensdag 25 september officieel
afscheid als voorzitter van de - nu opgeheven - raad
van beheer Rabobank Nederland.
Het boek is in beperkte oplage verschenen.
Per bank worden 2 exemplaren toegestuurd.
Geïnteresseerden kunnen via
bestuurder@rn.rabobank.nl o.v.v. een volledig
postadres hun belangstelling kenbaar maken,
waarna - afhankelijk van het beschikbare aantal
- een exemplaar per adres wordt toegestuurd.
