Raad van toezicht en
risicomanagement
11e jaargang 2002 03
Fotografie Esther Pennarts
Interview
vroeg ik naar het boekje. Ik leerde door
overtredingen inzichtelijk en bespreek
baar te maken, dat ze in aantal en in
ernst minder werden. Ook bij Rabo zul
len wij aan inzicht en bespreekbaarheid
moeten werken. Dit heeft met name ook
met cultuur te maken.'
De risicofoto
'Ik loop al 27 jaar mee in het financie
ringsvak bij de Rabobank', zegt Van der
Linden, 'en het mag zeker niet zo zijn dat
de organisatie in de ban raakt van angst
voor risico. Maar de coöperatieve struc
tuur vereist dat afgesproken regels in acht
worden genomen. Dat is ook het funda
ment van onze kruiselingse garantierege
ling. Zoals gezegd: een fout bij een lokale
bank kan geweldige repercussies hebben
voor alle andere en de hele organisatie.'
Hij schetst hoe het risicomanagement
door een professionaliseringsslag
(PRIMA!) in de laatste jaren sterk is ver
beterd. 'We zijn hard op weg met een
aanpak waarbij alle mogelijke risico's
binnen de lokale bank in beschouwing
worden genomen in samenhang met de
naleving van de interne en externe regel
geving. Doel is te komen tot certificering
van de lokale bank en een hierop geënte
voordeurregeling bij het toekennen van
bevoegdheden.'
Daarbij heeft de introductie van RISK
(Risico Informatie Systeem Klant/bank
relatie) onlangs geresulteerd in een perio
dieke 'risicofoto'. Deze ondersteunt een
tijdige lokale diagnose van (ontwikkelin
gen) in risicoprofielen en /of lacunes in de
kwaliteit van de risicobeheersing. 'Dit
stelt ook de colleges van de lokale bank
in staat hun verantwoordelijkheid goed in
te vullen en zonodig de juiste bijsturende
maatregelen te nemen', aldus Van der
Linden over dit 'early warning' systeem
dat tevens een benchmark inhoudt.
Directeurbestuurder: voorzitter
Beide heren hechten zeer sterk aan de
centrale rol van de directeurbestuurder in
de keten van het risicomanagement. 'Hij
heeft de integrale verantwoordelijkheid
om een evenwicht te zoeken tussen de
commercie, de efficiency en het risicobe
heer', aldus Ten Cate. 'Het gaat daarbij
om een combinatie van de juiste informa
tie, het juiste proces en de juiste mensen.
Het goed op orde hebben van deze facto
ren in de organisatie van de lokale bank
is een eerste vereiste.' Van der Linden
constateert op zijn beurt dat de directeur
bestuurder een directe verbinding dient te
hebben met de kredietverlening en ook
over de inhoudelijke kennis moet beschik
ken. 'Te vaak zie ik dat de algemeen
directeur te weinig bemoeienis heeft met
financieringen, soms zelfs dat hij geen
enkele affiniteit heeft met de kredietverle
ning. Dat is een slechte ontwikkeling. De
algemeen directeur moet altijd de voorzit
ter zijn van het kredietoverleg, aangezien
kredietverlening toch het kernbedrijf
vormt van onze coöperatie.'
Fiattering door expertsysteem
Om verder afdrijven te helpen voorko
men, wordt inmiddels gewerkt aan het
opnieuw introduceren van een specifieke
Rabobank-kredietcursus. 'Een enorm kar
wei om dat weer op poten zetten, maar
onmisbaar als basiskennis voor iedere
directeur', aldus Van der Linden.
'Wanneer de kwaliteit van de balcontrole
en de arbitrage in orde is, kan het speel
veld van de lokale kredietverlening wor
den verruimd', stelt Ten Cate in vooruit
zicht. Voor het fiatteren van de bulk van
de financieringsaanvragen wil hij snel toe
naar een expertsysteem. Niet alleen voor
kredieten aan particulieren en kleine
ondernemers, maar ook aan het middel
grote bedrijfsleven. 'Het papierwerk is
gigantisch, vertraagt en frustreert. Het
moet simpeler en sneller.' Van der Linden
geeft te kennen dat hij binnenkort zelf
(weer) eens bij een lokale bank financie
ringsaanvragen gaat opstellen. 'Om eens
na te gaan of het echt niet kan worden
beperkt tot een pagina of zes.'
RisicoKwaliteitsBorgings-commissie
De overtuiging bestaat dat een juiste risi
cohouding bij de lokale banken nu snel
gemeengoed wordt. Om notoire achter
blijvers aan te sporen is een RisicoKwali-
teitsBorgings-commissie (RKB-commissie)
onder voorzitterschap van Van der
Linden in het leven geroepen. Deze com
missie, die bestaat uit de hoofden van de
Audit Rabobank Groep, het Bureau
Toezicht en Compliance en het directo
raat Risicomanagement AB, rapporteert
rechtstreeks aan de hoofddirectie. In
voorkomende gevallen besluit de hoofddi
rectie op advies van de RKB-commissie
en na overleg met de beheerscolleges van
de betreffende banken over herstelmaatre
gelen. 'Bepaald geen sinecure', aldus Van
der Linden. Maar de regelgeving vanuit
De Nederlandsche Bank en Autoriteit
Financiële Markten en het collectieve
belang van de lokale Rabobanken dwingt
Rabobank Nederland in deze rol.
'Coöperatief bankieren is mensenwerk en
het gaat altijd om vertrouwen, ook tussen
centraal en lokaal.' Gezien de spanning
die rigide centraal optreden in onze orga
nisatie oproept, dient de hoofddirectie
daarom in goede verbinding te staan met
de lokale banken. 'We moeten het samen
doen op basis van wederzijds respect!'
De raad van toezicht ziet toe op de kwaliteit van de
interne beheersing en de omvang en aard van de risico's
binnen de lokale bank. Daartoe vormt zij zich een oor
deel over:
De wijze waarop beleidsafwegingen en doelstellingen
betreffende risicomanagement zijn onderbouwd en
aansluiten op eerder geconstateerde verbeterpunten
en tekortkomingen.
De noodzaak tot aanvullende auditwerkzaamheden
vanuit Audit Rabobank Groep.
Bovendien behandelt de raad van toezicht periodieke
interne en externe rapportages (bijvoorbeeld RISK, local
compliance officer, Audit Rabobank Groep) omtrent het
risicoprofiel van de lokale bank, de kwaliteit van de
organisatie van het risicomanagement, de naleving van
regelgeving (compliance), geconstateerde tekortkomin
gen inclusief het bijbehorende plan van aanpak voor
redressering en de monitoring van de follow-up.
