S
Islamitisch bankieren komt nader
17
In de media duikt de term "islamitisch bankieren" steeds vaker op.
Ook in onze uitdijende multiculturele samenleving zoekt deze vorm
van bankieren vaste grond. Toch is het een nog relatief onbekend
verschijnsel. Een scriptie over "Islamic Banking" mag daarom een schot
in de roos worden genoemd. Al helemaal als de opsteller er
tevens de NBN-Rabobank-Scriptieprijs mee in de wacht sleept.
Begeleidingscommissie Coöperatie-
Aangelegenheden
Introductieprogramma nieuwe bestuurders
Maatschappij
Berichten
iederik van Schaik heeft een in alle
opzichten voorbeeldige scriptie
geschreven, die maar één nadeel vertoont:
het zal zeer moeilijk worden om dit
niveau in een volgende ronde te evenaren,
laat staan te overtreffen.' Aldus fundeerde
het juryrapport dit jaar de keuze voor
"Islamic Banking" uit de vijf ingediende
scripties voor de NBN-Rabobank-Scriptie
prijs. NBN is de afkorting van Netwerk
Bedrijfsethiek Nederland. De prijs - groot
f 5000 - wordt toegekend aan de beste
scriptie over maatschappelijk verantwoord
ondernemen, bedrijfsethiek of integriteit.
Relatief jong
Van Schaik studeerde met zijn scriptie af
bij de Vakgroep Financieringen van de
Erasmus Universiteit. Rode draad in zijn
werk is het onderscheid tussen het 'tradi
tionele' of 'conventionele' bankieren van
westerse banken en het nog relatief jonge
'islamitische' bankieren. Deze vorm van
bankieren sloeg in de eerste helft van de
vorige eeuw zijn vleugels uit, voorname
lijk als reactie op het wegvallen van de
opgelegde koloniale structuren in de Ara
bische wereld. Inmiddels zijn er ongeveer
170 islamitische financiële instellingen met
een totale asset van 137 miljard dollar,
niet alleen in de traditionele moslimlan
den, maar ook in landen als de Verenigde
Staten, het Verenigd Koninkrijk, Zwitser
land, Denemarken. Interessant zijn ook de
initiatieven om islamitisch bankieren te
propageren via het internet.
Twee fundamentele regels
Het gehele leven van de mohammedaan is
doortrokken van de Islam. Scheiding van
godsdienst, staat en economie is voor mos
lims bijvoorbeeld ondenkbaar. De kern
van de islamitische leer - "Shaï'a" - wordt
gevormd door de drie waarden "gerech
tigheid, gelijkheid en solidariteit". In de
loop der eeuwen zijn hieruit door godge
leerden fundamentele economische princi
pes afgeleid. Deze vormen tevens de basis
voor de wijze waarop dient te worden
gebankierd. Er zijn twee strenge regels van
toepassing op islamitisch bankieren. Voor
de moderne westerling erg in het oog
springend is het verbod op "riba", het
arbeids- en risicoloos inkomen. Het bedin
gen van rente valt hieronder. Ook wordt
de islamitische bankier geacht te werken
vanuit het principe van "profit and loss
sharing". Er moet gedeeld worden in de
risico's van de cliënt. Als het goed gaat
mag de bankier een beloning ontvangen in
de vorm van een deel van de verdiensten.
Joint ventures en trust financiering zijn
gelegitimeerde vormen van islamitisch
bankieren. Gangbaar is echter ook trade
financing.
Overeenkomsten met coöperatief
bankieren
Een andere bijzonderheid is dat een islami
tisch bankier zich dient te verzekeren van
de steun van godgeleerden. Door hun toe
zicht op het bankieren, zal worden gehan
deld in overeenstemming met de leer. Zeker
niet in de laatste plaats is een belangrijk eis
aan het islamitisch bankieren dat "zakaat"
wordt afgedragen: een percentage van de
winst voor maatschappelijke doelen.
Daarenboven kan de moslimbankier door
middel van "sadaqah" - vrijwillige dona
ties aan goede doelen - nog eens extra blijk
geven van zijn geloof. Ondanks de enorme
verschillen, zijn er dus zekere overeenkom
sten tussen islamitisch en coöperatief ban
kieren aan te geven. De Rabobank is even
eens een van oorsprong door Raiffeisen op
godsdienstige waarden gestoelde, maat
schappelijk betrokken bank, niet gedreven
door winstmaximalisatie maar door het
leveren van klantwaarde. Kenmerken die
ook de groeiende en integrerende moslim
populatie in ons land over de cultuurgren
zen heen kunnen aanspreken.
Vervolg van pagina 13, rechterkolom
verschijnt maandelijks de NewsMail Coöperatie,
een nieuwsbrief met actuele informatie over
coöperatief bankieren.
Voor informatie en het aanvragen van
(een abonnement op) NewsMail Coöperatie:
Vraagbaak Coöperatie telefoon 040 21766 00;
e-maii vraagbaak@rn.rabobank.nl; RaboWeb:
persoonlijk, organisatie, coöperatie.
In haar 26e vergadering, waarin het voorzitter
schap door Hans Smits werd overgedragen
aan zijn collega in de Hoofddirectie John van
Nuenen, werd de huidige ledencampagne
geëvalueerd. De vergadering keek terug op
het verloop van de informatiebijeenkomsten
op de lokale banken en sprak haar zorg uit
over het feit dat ongeveer 10% van de banken
geen belangstelling zegt te hebben voor het
organiseren van ledenactiviteiten. Met waar
dering werd kennis genomen van de duidelij
ke verbetering van de ledenadministratie en
het verloop van de inschrijving op de leden
certificaten. De BCA discussieerde voorts over
de kompassen en het sturingsmodel lokale
banken. Bij de commissie bestaat geen
behoefte aan een additioneel kompas
"Coöperatie". Het samenbrengen van de
kwalitatieve indicatoren voor klantenloyaliteit
en ledenbetrokkenheid in het kompas "Klant"
geeft volgens haar voldoende zicht op het
coöperatieve karakter van de bank.
Voor het introductieprogramma "De eerste
honderd dagen bij de Rabobank" zijn nog
plaatsen vrij voorde Introductiedagen op 15
november te Eindhoven en op 12 december
te Utrecht. Voorts is het nog mogelijk deel te
nemen aan de praktijkdag 1 op 6 november,
de praktijkdag 2 op 20 november en de slot
bijeenkomst op 29 januari 2001 in Noord-
wijkerhout,en voor de praktijkdag 1 op 23
januari, de praktijkdag 2 op 8 februari en de
slotbijeenkomst op 3 april 2001 in Noordwij-
kerhout. De praktijkdagen en de slotbijeen
komst vormen steeds één cyclus waarvoor dus
een integrale inschrijving geldt.
De inhoud van het introductieprogramma is
opgenomen in de brochure die de banken en
de daarvoor in aanmerking komende bestuur
ders in maart 2000 hebben ontvangen.
Voor informatie: Vraagbaak Coöperatie telefoon
04021766 00.
