Nieuwe, nieuwere, nieuwste economie?
SV
- Reactie van een scepticus -
Yiiüzzzz
Markt Klantwaarde
Uitgelicht
w.w.boonstra@rn.rabobank.nl
Bank (^Bestuurder 9e jaargang 00/3
estaat er zoiets als een
Nieuwe Economie en, zo ja,
wat is dat dan precies en
wat zijn de gevolgen? Deze vra
gen houden menig bestuurder in
bankwezen, bedrijfsleven en poli
tiek bezig. De directe aanleiding
hiervoor volgt uit het snel groei
ende besef, dat de revolutionaire
ontwikkelingen op het terrein van
de informatie- en communicatie
technologie (ICT) grote economi
sche en maatschappelijke gevol
gen zullen hebben. Op macro-
economisch niveau kan daarbij in
het bijzonder worden gewezen op
de economische groei in de VS,
die jaar na jaar de meest optimis
tische prognoses heeft overtrof
fen. Het opmerkelijke hiervan is,
dat ondanks een scherp gedaalde
werkloosheid zowel de loon- als
de prijsstijgingen zeer gematigd
zijn gebleven. Dit wordt toege
schreven aan een gunstige ont
wikkeling van de arbeidsproducti
viteit, die op haar beurt weer zou
resulteren uit investeringen in ICT.
In de discussie rond de Nieuwe
Economie stellen de "gelovigen','
dat de huidige ontwikkelingen
volstrekt uniek zijn. Sommigen
beweren zelfs, dat oude economi
sche wetmatigheden geen opgeld
meer doen. Sceptici onderkennen
daarentegen in het algemeen wel
de ingrijpende economische
gevolgen van ICT, maar stellen
daarbij, dat het verleden wel eens
eerder vergelijkbare schokken
1®.
-A> Ct
s* V; -- - 1
fJUf 1
Al x jfc
v; VCmeHicw
SiV*. SPtiTHOfr
j Ytxx. eev
heeft gezien. Het is niet goed
mogelijk om binnen het bestek
van deze column de gehele dis
cussie weer te geven. Hiervoor
verwijs ik graag naar een recent
Themabericht van de Stafgroep
Economisch Onderzoek van
Rabobank Nederland.
Wel wil ik op deze plaats een paar
kanttekeningen plaatsen.Ten eer
ste kan een deel van de gunstige
economische ontwikkeling in de
VS worden teruggevoerd op tradi
tionele factoren. Hierbij kan wor
den gedacht aan een op lage
inflatie gericht monetair beleid,
gezonde overheidsfinanciën, dere
gulering van markten en het pri
vatiseren van overheidsbedrijven.
Dit geldt overigens niet alleen
voor de VS, maar ook voor bijvoor
beeld Nederland.Ten tweede zijn
vermogenseffecten, dit is het con
sumptief aanwenden van vermo
genswinsten op woning en/of
effectenportefeuille, van groot
belang geweest voor de hoogcon
junctuur van de afgelopen jaren.
Overigens zijn er ook minder gun
stige ontwikkelingen. Zo kan wor
den gewezen op onevenwichtig
heden, zoals de snelle schuldop-
bouw door de particuliere sector
in de VS.
Ondergetekende bevindt zich al
met al in het kamp der sceptici.
Desondanks zal ik de laatste zijn
om te ontkennen, dat toepassing
van ICT grote gevolgen heeft voor
distributie, marketing en bedrijfs
voering. Markten worden bijvoor
beeld door het Internet een stuk
doorzichtiger en virtuele concur
renten uit binnen- en buitenland
kunnen eenvoudig de markt
betreden. Hierdoor wordt de con
currentie tussen bedrijven een
stuk intensiever. Bedrijven die in
de ICT-slag de boot missen heb
ben een heel groot probleem, ter
wijl succesvolle nieuwkomers als
uit het niets in zeer korte tijd een
sterke marktpositie weten te vero
veren.
Sommige economen noemen in
dit kader de zogeheten Kondra-
tieff-cyclus. Dit is een lange golf
beweging in de economie, met
een looptijd van 50 tot 60 jaar.
Deze wordt veelal in gang gezet
door technologische doorbraken,
die tot ingrijpende wijzigingen in
economie en maatschappij leiden
en een langdurige hoogconjunc
tuur in gang zetten. Voorbeelden
zijn de stoommachine, de elektri
citeit, de telefoon of de automo
biel. De indruk bestaat, dat de hui
dige ICT-revolutie ook zo'n tech
nologische doorbraak is.
Weliswaar is dit alles dan niet echt
nieuw, maar daarmee is het niet
minder ingrijpend. Niet alleen
voor individuele bedrijven is het
van levensbelang om de nieuwe
technologie te incorporeren, ook
de maatschappij als geheel moet
goed op de trend inspelen. Hierbij
is het essentieel, dat voldoende
ruimte bestaat voor marktwer
king, zeker ook op de arbeids
markt. Ook moet het onderwijs
goed zijn aangesloten op moder
ne ICT. Hier kan de basis worden
gelegd voor toekomstige wel
vaart.
Wat nu nog wordt aangeduid als
Nieuwe Economie zal straks ge
meengoed en dus "oud" zijn. In de
overgang zullen de nodige zeep
bellen ontstaan en weer worden
doorgeprikt. Maar ook dat feno
meen is al honderden jaren oud.
Wim Boonstra
Hoofd Stafgroep Economisch Onderzoek
Nieuwe Economie: het debat; Themabericht 2000/7,
Stafgroep Economisch Onderzoek, maart 2000
