'43®.
9
"Reinventing Government" van Osborne en
Gaebler in het overheidsapparaat introdu
ceerde. Zij propageerden commercieel
bedrijfsmatig organiseren voor overheden.
In ons land is het aantal mensen gegroeid dat
denkt dat één vorm van organiseren leidt tot
een cultuur en een land dat nog beter is. Ze
denken in termen van doen, het opleggen van
regels, niet in termen van laten ontstaan. Ze
denken in termen van ervoor gaan, in plaats
van het voor anderen mogelijk maken.Ze den
ken dat voordeel voor een kleine groep "die
het maakt"een prettiger en mooier leefomge
ving oplevert. Ze denken dat in geld de bete
kenis van alles en nog wat kan worden uitge
drukt. Ik wil niet en wilde niet meewerken aan
zo'n benadering van de werkelijkheid. Ik wilde
niet werken bij een bank die de waarde van
alles en nog wat bemeet in geld en opbrengst
voor de aandeelhouder. Niet dat ik vind dat in
ons land maar één vorm van organisaties zou
moeten bestaan: ik sta voor de idee dat pluri
formiteit in vormen van organiseren en orga
nisaties fundamenteel is voor de kwaliteit van
een samenleving. Ik vind dat de overheid
eraan gehouden mag worden te zorgen voor
een infrastructuur waarin die verschillende
vormen van organiseren naast elkaar kunnen
bestaan. Nu zijn de BV en de NV zo sterk gefa
voriseerd in fiscale wetgeving en vormen van
regelgeving, dat de variëteit van organisatie
vormen en vormen van organiseren is aange
tast. Het leidt tot een dominante overheid die
via toezichthouders en regelgeving mensen in
een gareel dwingt. Het poldermodel heeft hier
en daar regenteske trekken gekregen.
In de Nederlandse maatschappelijke context
van simplificering en amerikanisering staat
een bankbedrijf dat verbonden is met de
Nederlandse cultuur, zelfs de Nederlandse cul
tuur kenmerkt. Die bank heet Rabobank. De
burgers ervaren die bank nog steeds als een
bank van hen. Je vindt haar overal in Neder
land. De bank heeft de verantwoordelijkheid
om dat wat bancair in de wereld tot ontwikke
ling komt aan haar klanten, waar ook in Neder
land, aan te reiken. Het noodzaakt tot het ont
wikkelen van een mondiaal en Europees
bankbedrijf, dat de kenmerken van de Neder
landse cultuur vasthoudt. Ze is een voorbeel
dige compositie van kleinschalige dienstverle
ning en grootschalige productontwikkeling
en - afzet.
Ik ben trots op die bank. Ik vind het fantastisch
overal in Nederland, in het hart van steden en
dorpen, die bank tegen te komen. Onze bank
heeft in Nederland een ontwikkeling bevor
derd, waarin stad en platteland in harmonie
samengaan en voorbeeld zijn voor de ontwik
keling van mondiale steden. Juist in ons land
wordt het concept van een intensieve land
bouw dat past bij industrialisatie en bij plezie
rig wonen en werken tot ontwikkeling
gebracht. Wie eens in China gaat kijken of in
Japan of daar waar vergelijkbare bevolkings
dichtheden zijn, ziet hoe bijzonder dat is. Ik
ben trots op ons land. In ons land zijn relatief
veel mondiale ondernemingen ontstaan en
gevestigd. Onze levensverwachting is een van
de hoogste ter wereld. Wij besteden aandacht
aan de zwakken, laten mensen niet verkom
meren. Wij hechten eraan een vangnet te heb
ben voor hen die tijdelijk in moeilijkheden
zijn. In ons land lukt het relatief veel asielzoe
kers op te nemen, de cultuur open te houden.
Als je ergens in de wereld wilt wonen waar het
plezierig en comfortabel is, dan kom je in ons
land terecht. Ik ben trots op Nederland en
onze bank.
Wie niet trots is op de Nederlandse cultuur kan
moeilijk trots zijn op de Rabobank. Een bedrijf
wordt niet gemarginaliseerd als ze de ambitie
van anderen mogelijk maakt. En een dienst
verlener al helemaal niet, want het is de kern
van haar activiteit. Zo'n organisatie moet ten
minste als kleinschalig worden ervaren. De
energie van mensen moet zich kunnen richten
op de klanten, niet op het naleven van
bedachte procedures aan de binnenkant waar
grote organisaties op gestoeld zijn. Je kunt
alleen mondiaal zijn als je producten biedt die
wereldwijd zijn te standaardiseren, als je pro
ducten hebt die overal hetzelfde kunnen wor
den gebruikt.
Effectief en efficiënt componeren van een
combinatie van grootschalig productaanbod
en kleinschalige klantgerichte dienstverlening,
is de opgave voor alle financiële dienstverle
nende organisaties in de volgende eeuw.
Zodra diensten moeten worden geleverd die
de kleine verschillen accentueren die er voor
mensen toe doen, zal een grote organisatie in
het nadeel zijn ten opzichte van kleine organi
saties die staan in de cultuur waar ze hun
diensten aanbieden. Er is een grens aan effec
tiviteit van een grote organisatie. Die grens
wordt gevormd door de graad van efficiency
die een grote organisatie aan de binnenkant
kan bereiken om een samenhangend aanbod
in de markt te zetten. Nieuwe technologie
maakt het mogelijk dat mensen elkaar makke
lijker vinden, zodat de markt al gauw efficiën
ter is om een samenhangend pakket van pro
ducten samen te stellen dan een grote
organisatie die daarvoor onderdelen aan de
binnenkant moet coördineren. Een kleine
organisatie zal gemakkelijker en goedkoper
een gedifferentieerd aanbod kunnen leveren.
De kleine organisatie kan kiezen voor elke toe
leverancier die haar uitkomt. De kleine organi
satie kan zich beter voegen naar eisen en
wensen van klanten. De trend is in de richting
van een voordelig klimaat voor kleine organi
saties.
De Rabobank is vanwege haar structuur en
doelstelling altijd al gedwongen geweest zo'n
compositie in te vullen en is daaraan zeer
goed te herkennen. Het effectueren van als
kleinschalig ervaren dienstverlening wordt
volgens mij de moeilijkste opgave voor alle
financiële dienstverleners. Dat proces heeft
alleen kans van slagen als medewerkers de
sensibiliteit hebben de waarde te onderken
nen van de kleine dingen die er voor klanten
toe doen en de leiding medewerkers kan
selecteren op dat vermogen.
Ik hoop dat u trots zult zijn op het resultaat.
Prof.ir. Wim van Dinten
