Besturen in zwaar weer
8
Bijna twee jaar geleden brak in Venhorst de varkenspest uit. De gevolgen ervan bepalen nog steeds het dagelijks leven van
de varkenshouders. Als gevolg van overheidsmaatregelen dreigt nu voor zeer velen in deze sector een koude sanering.
De dramatische prijsontwikkeling versnelt dit proces. De in de varkenshouderij
actieve Rabobanken staan voor moeilijke keuzes. Aan de bestuurstafel zitten
emotie en zakelijkheid zij aan zij. Hoe beleeft een bestuurder van zo'n bank dit?
at ik het ergste vind, is dat juist goed geleide,
gespecialiseerde bedrijven die stevig hebben
geïnvesteerd in het milieu, feitelijk ten dode
zijn opgeschreven. Als de overheid haar voornemens uit
voert, verwacht ik in 1 999 de ondergang van heel veel
van dat soort bedrijven. Het zou wel eens het einde van
de sector kunnen zijn', aldus Jan Kuepers, bestuursvoor
zitter van de Rabobank Nederweert en eigenaar van een
bedrijf met 75000 legkippen, I 100 zeugen en 6000 vlees
varkens. Zijn zorgen worden gedeeld door Jan van Dijk,
bestuurslid van de Rabobank Deurne en eveneens var
kenshouder met 400 zeugen en Jan van der Burgt, voor
zitter van de hank Boekei-Venhorst, die in verband met
zijn leeftijd onlangs afscheid nam van zijn vollegronds
tuinbouwbedrijf. Zij vertegenwoordigen banken die meer
dan de helft van hun zakelijke leningen en kredieten in de
varkenshouderij hebben uitstaan. Alle drie hebben welis
waar begrip voor de maatregelen van de overheid, maar
wijzen deze in de huidige vorm af. De varkenshouderij is
een sector die een geweldige groei heeft doorgemaakt,
een groei overigens die ten koste ging van het milieu, ter
wijl de ondernemers zich weinig leken aan te trekken van
opvattingen over dierenwelzijn. 'Veel varkenshouders',
aldus Van der Burgt, 'hebben nagelaten in de spiegel te
kijken. Ze stonden met de rug naar de maatschappij,
hadden geen antenne voor maatschappelijke ontwikke
lingen en zijn zich daarvan eigenlijk pas bewust gewor
den toen de varkenspest hen met beide benen op de
grond zette. De reacties van her publiek op de televisie
beelden van bedrijven waar werd ontruimd hebben hen
ontnuchterd, maar ook verlamd. 1 let lijkt wel of ze nu
alles gelaten over zich heen laten komen. De vechtlust is
eruit.'
Zijn collega's, Kuepers en Van Dijk, herkennen dit beeld.
Van Dijk gaat verder in op de huidige malaise: 'Natuur
lijk is de sector in staat om tijdelijke dips te overleven,
maar er komt nu te veel tegelijkertijd op ons af. De barre
prijzen, in combinatie met de generieke reductiemaatre
gelen zijn fataal. De eerste tien procent reductie is nog te
doen, de tweede absoluut niet meer, zeker als die in
1999, een jaar waarin ik nog geen prijsherstel verwacht,
zijn beslag krijgt.' Bij de Rabobank Boekei-Venhorst is
Van Dijk: 'Achter de schermen proberen we zoveel mogelijk het leed te
verzachten.'
een onderzoek gedaan naar de overlevingskansen in de
varkenshouderij. I let beeld is zonder meer dramatisch.
Van der Burgt: 'Dit onderzoek heeft aangetoond dat de
eerste tien procent reductie voor goede bedrijven te over
leven valt, zij het dat er sprake zal zijn van forse liquidi
teitsspanningen. Daarvoor zal de bank een oplossing
moeten bieden. De tweede tien procent zal voor maar
liefst 60% van onze varkenshouders fataal zijn!'
Bedrijfsbeëindiging is een ramp
Her is duidelijk dat op de bestuursagenda van de drie
banken de positie van de varkenshouderij een centrale
plaats inneemt. 'Kr gaat geen vergadering voorbij zonder
aandacht voor deze problematiek', aldus Van Dijk. 'We
doen er alles aan goede bedrijven in stand te houden.
Alle varkensbedrijven zijn door onze relatiebeheerders
bezocht, l ik bedrijf is in kaart gebracht, zodat wij, maar
ook de ondernemers, een goed beeld hebben van het toe
komstperspectief. Hoewel we ons ervan bewust waren
dat dergelijke bezoeken voor onze relatiebeheerders emo
tioneel erg moeilijk zijn, hebben we toch vanuit het
bestuur alles in het werk gesteld deze inventarisatie te
laten plaatsvinden. De ondernemers worden vanuit de
bank intensief begeleid. Zoals de meeste banken in dit
gebied hebben we bijeenkomsten georganiseerd over de
toekomst van de sector. Ook hebben we financieel gepar
ticipeerd in de opstelling van zogeheten Bedrijfsontwik
kelingsplannen voor individuele bedrijven. Daarnaast
hebben we ook de gemeentelijke overheid, de huisartsen
en de geestelijkheid op de hoogte gebracht van de span-
