Bestuurlijke dilemma's
Met een symposium onder de titei "Professioneel besturen en toezichthouden" vierde de Stichting BestuursRegister (SBR) enige tijd
geleden haar eerste lustrum. De SBR houdt zich bezig met de werving en selectie van bestuurders en toezichthouders voor de non-
profit sector. Daarmee wordt in toenemende mate in een lacune voorzien. Het algemene beeld is immers dat ook aan het besturen
van organisaties in het maatschappelijke, sociale en culturele veld steeds hogere eisen moeten worden gesteld.
Tijdens het symposium v.l.n.r. Van Lookeren Campagne, Hazen,
mevrouw Verkerk en Van der Meren.
De noodzaak van een zakelijk en professioneel
bestuur in de non-profit sector dient zich steeds
nadrukkelijker aan. De bedrijfsvoering wordt
complexer, de kosten blijven toenemen, externe factoren
nopen soms tot reorganisatie, samenwerking of fusie en
de overheid komt steeds verder op afstand. IVlet haar
bemiddelingsactiviteiten brengt SBR sinds 1992 vraag en
aanbod in de non-profit sector bij elkaar. Inmiddels wer
den zo'n 250 geslaagde bemiddelingsopdrachten uitge
voerd, waaruit ongeveer 500 aanstellingen zijn voortge
vloeid. Reden genoeg om het eerste lustrum niet
onopgemerkt voorbij te laten gaan.
Geen eilandjes
Gesprekleider op het symposium was Bert Tielemans van
de stafgroep Corporate Communicatie van Rabobank
Nederland. In een interessant spel van vraag en ant
woord ontlokte hij zijn gasten uitspraken over besturen
en toezichthouden in het algemeen, de eigen ervaringen
in het hijzonder. Gasten waren prof.dr. N.H. Douben, lid
van de Raad van Beheer, drs. J.C. Hazen van Rabobank
Nederland, drs. W.A. van der Meren, directeur Algemene
Zaken van het Drechtsteden Ziekenhuis te Dordrecht
en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van
Ziekenhuisdirecteuren en mevrouw prof.dr. M.A.
Verkerk, hoogleraar Ethiek aan de Erasmus Universiteit
te Rotterdam en voorzitter van het Hoofdbestuur van het
Humanistisch Verbond. Tijdens de forumdiscussie kwam
een aantal dilemma's van het besturen en toezichthouden
boven tafel. Prangend punt was dat, naast de noodzake
lijke deskundigheid, ook steeds meer nadruk komt te lig
gen op de legitimatie van het besturen en toezichthouden.
'Maar eigenlijk', zo stelde ziekenhuisdirecteur Van der
Meren, 'laten professionals zich niet graag besturen.' Zij
zouden aldus een voorkeur hebben voor onafhankelijke
bestuurders of toezichthouders, die als 'vrijblijvend'
klankbord kunnen functioneren. Daarbij bestaat echter
de kans dat bestuurders op sleeptouw worden genomen
voor het realiseren van de ambities van de professionals.
Zaken als concurrentiepositie, rendements- en efficiency-
vraagstukken, systeemoriëntatie, kunnen gemakkelijk de
boventoon gaan voeren. Naar mening van prof. Verkerk
geen goede zaak: 'Organisaties in de non-profit sector
moeten geen eilandjes zijn, maar maatschappelijk verant
woordelijk en derhalve ingebed in een maatschappelijk-
culturele context.'
Gezonde doorstroming
Aan het slot van het symposium presenteerde de voorzit
ter van de SBR, mr. C. van Lookeren Campagne, de resul
taten van een onderzoek naar het aantrekken en doorstro
men van bestuurders. Daaruit blijkt onder meer dat de
werving van nieuwe bestuurders erg veel tijd kost en dat
het eigen netwerk daarvoor veelal te beperkt is. Iets wat
vaak ten koste gaat van een gezonde doorstroming. Een
strikt rooster van aftreden en het stringent toepassen van
een maximaal aantal zittingstermijnen kan leiden tot een
betere discipline, net als het periodiek evalueren van het
functioneren, het hanteren van profielschetsen en het tij
dig starten van de wervingsprocedure. Al met al waren op
het symposium van de Stichting BestuursRegister zaken
aan de orde die ons binnen de Rabobankorganisatie zeker
niet vreemd in de oren klinken.
Meer over de SBR op pagina 12.
14
