De bomen
en het bos
De Algemene Vergadering 1995 is achter de rug.
Vergelijk je deze vergadering met dergelijke verga
deringen zo'n jaar of zeven geleden, dan vallen je
een paar zaken op. Toen: een min of meer voorspelbaar
verloop. De spreker uit Schipluiden ontbrak zelden! Veel
aanwezigen met de colbertjes op de knieën in een vaak
oververhitte hal. Het middaggedeelte werd gedragen
door één persoon: een vooraanstaande spreker. Vaak een
politicus van min of meer bevriende huize, die door de
diepgang van zijn redevoering veel van zijn gehoor verg
de. Maar zo hoorde dat nu eenmaal. De opzet van de
vergadering paste volledig in die tijd.
Op 8 juni 1995 ontrolde zich een ander type vergade
ring. De bijeenkomst in een airconditioned zaal werd ver
levendigd met veel beeld en geluid. Het middaggedeelte
had als motto 'Samen vernieuwen' en kende verrassende
optredens en discussies die uitnodigden tot interactie tus
sen zaal en podium. Kenmerkend was de professionaliteit
in alle opzichten en de durf nieuwe wegen in te slaan.
Een dergelijke terugblik geeft ook een aardig beeld van
de snel veranderende wereld waarin de bestuurder van de
Rabobank opereert. Dit kwam ook heel nadrukkelijk
naar voren in de inleidingen van de voorzitters van de
Raad van Beheer en de Hoofddirectie. Zij koppelden die
veranderingen aan het perspectief van de komende jaren
waarin het 100-jarig bestaan van de organisatie een
steeds dominanter rol gaat spelen.
De Algemene Vergadering vormde de formele afsluiting
van het jaar 1994, een jaar dat werd gekenmerkt door
zoveel vernieuwingen dat de heer Wijffels het nodig vond
de aanwezigen een handreiking te doen om, zoals hij het
uitdrukte, 'door de bomen het bos te laten
zien'. Deze veranderingen en ver
nieuwingen zullen zich voort
zetten en een vast punt op
de agenda blijven.
In deze kolommen
hebben we het al
vaker gesteld: de
functie van bank-
bestuurder wordt er
niet eenvoudiger op.
Besturen worden voortdu
rend geconfronteerd met de
gevolgen voor hun bank van een
veranderende maatschappij, met een steeds
agressievere concurrentie en met andere eisen
die aan het besturen worden gesteld, maar ook met ande
re verhoudingen binnen de organisatie. Er gaat vrijwel
geen vergadering voorbi] of nieuwe termen en afkortin
gen vragen om uitleg. Veel banken zijn in fusieprocessen
gewikkeld of houden zich bezig met de gevolgen van
fusies die in de voorbije periode hebben plaatsgevonden.
Besturen hebben te maken met de gevolgen van de nieu
we financiële verhoudingen. Ze hebben ontdekt dat een
nieuwe huisstijl iets heel anders is dan een nieuw beeld
merk op de gevel (hoewel dat ook al geen eenvoudige
zaak blijkt te zijn). Ze hebben ervaren dat de overgang
van een produktgerichte naar een klantgerichte marktbe
nadering aanzienlijk meer is dan het hanteren van nieuwe
functiebenamingen. Ze hebben hun oordeel moeten geven
over projecten als EDAB, Delta en Focus. In hun beleids-
discussies speelt een term als Visie '98 een centrale rol.
Heel veel bestuurders die zo'n jaar of zeven nog in alle
rust een Algemene Vergadering in Utrecht konden hijwo
nen en daar veel bekends hoorden en veel bekenden
zagen, hebben hun functie ingrijpend zien veranderen. En
dan laten we hierbij de coöperatiediscussie nog buiten
beschouwing, een discussie die in haar consequenties
ongetwijfeld verder zal gaan dan een herbevestiging van
oude idealen. Deze veranderingen nopen bestuurders er
ook toe hun vergaderingen anders in te richten dan dat
dat zo'n zeven jaar geleden mogelijk was. Toen werd de
bestuursagenda nog vaak gedomineerd door operationele
zaken, waarbij de financieringen vaak het leeuwedeel van
de vergadertijd vroegen en waar langdurig werd gewikt
en gewogen over renteaanpassingen. Nu wordt er
bestuurd op afstand en op hoofdlijnen, meer beleid dan
uitvoering. Die uitvoering is nu vrijwel volledig aan het
management gemandateerd.
Toch blijkt het voor bestuurders vaak nog moeilijk de
gevolgen van bepaalde beleidsontwikkelingen volledig te-
doorgronden en door de bomen het 'echte' bos te zien.
De reguliere vergadering laat daarvoor te weinig ruimte.
Toch zijn ook daarvoor oplossingen te vinden. Zo ont
moetten we onlangs een bestuur dat maandelijks verga
dert om de lopende zaken af te wikkelen. Daarnaast wij
den ze zich in themavergaderingen - eventueel samen met
de raad van toezicht - aan specifieke onderwerpen. Deze
worden door de directeur voorbereid en door de aanwe
zigen in de context van de eigen bank geplaatst. Voor een
dergelijke aanpak leent zich een veelvoud van thema's:
van financieringsbeleid tot communicatie, van Visie '98
tot zaken als schaalgrootte. Ook de coöperatiediscussie
werd op die wijze voorbereid.
Een dergelijke aanpak bevordert dat bestuurders goed
zijn geïnformeerd en kunnen blijven voldoen aan de
steeds hogere eisen die het besturen aan hen stelt.
Roosen