Nederlandse
economie: licht
achter de wolken
i
ji
Visie op 1992
Tegenover een groeivertraging in de voor ons
land zo belangrijke Duitse economie staat in
1992 herstel in de Verenigde Staten, het
Verenigd Koninkrijk en Japan. Nederland gaat
geen gemakkelijke tijd tegemoet, maar het
ziet er naar uit dat al in het tweede halfjaar
een positiever economisch beeld ontstaat. De
rente zal naar verwachting duidelijk dalen,
waarbij de korte rente weer onder de lange
rente kan uitkomen. Tot deze conclusies
komt de Stafgroep Economisch Onderzoek in
de brochure 'Visie op 1992', die het
directoraat Financiële Markten van Rabobank
Nederland dezer dagen aan zijn institutionele
relaties presenteerde.
De Nederlandse eco
nomie is in 1991 en
1992 nog meer afhan
kelijk van het succes
van exportprodukten.
Wereldwijd is de groei van de eco
nomie, na een lange bloeiperiode,
sinds de tweede helft van vorig jaar
aanmerkelijk vertraagd. Dit gebeurde
allereerst in de Engelstalige landen,
met dit jaar een recessie als gevolg.
Vervolgens koelde ook de Japanse
economie in de loop van 1991 duidelijk
af, na het jaar nog met ongekend hoge
groeicijfers te zijn begonnen.
Op het Europese continent was in
het algemeen eveneens sprake van
een afnemende economische groei, zij
het dat de uitvoer door de sterke vraag
vanuit Duitsland een zwakke binnen
landse bestedingsontwikkeling eniger
mate compenseerde. Hierdoor ging
een recessie aan het Europese vaste
land voorbij.
Naarmate het lopende jaar vorder
de, werd het duidelijk dat ook de Duit
se hoogconjunctuur aan het wegebben
is. Nu de bestedingsgolf uit de voorma
lige DDR is uitgewerkt, krijgen negatie
ve invloeden als lastenverzwaringen,
overheidsbezuinigingen en een hoge
reële rente de overhand. De Duitse
economische groei, die in de loop van
1991 al aanmerkelijk is afgezwakt, zal
in de eerste helft van 1992 verder aan
dynamiek inboeten.
Was de Duitse economie de afgelo
pen jaren een belangrijke motor voor
de groei in de omliggende landen, in
1992 zal het land deze rol niet meer
kunnen spelen. De inflatie, die in veel
landen al duidelijk op haar retour is, zal
ook in Duitsland afnemen na een piek
aan het begin van het jaar.
De Duitse groeivertraging ten spijt
lijken de economische vooruitzichten in
de wereld voor 1992 niet overdreven
slecht (zie ook tabel 1). In belangrijke
economieën als de Verenigde Staten
en het Verenigd Koninkrijk mag een
langzaam maar gestaag doorzettend
herstel worden verwacht, dat in de
loop van 1992 aan vaart zal winnen.
Ook in Japan, waar dit jaar de langste
opgaande conjunctuurbeweging van
na de oorlog tot een einde kwam,
wordt reeds in de tweede helft van vol
gend jaar een krachtig herstel voor
zien. De belangrijkste oorzaak daarvan
is dat de Japanse overheid haar inves
teringsuitgaven fors gaat opvoeren.
De hiervoor genoemde ontwikkelin
gen zullen zich kunnen vertalen in een
stijging van de koers van de Ameri
kaanse dollar en vooral de Japanse
yen tegenover de Europese valuta's.
Rentedaling in zicht
De rentevooruitzichten voor 1992
zijn niet ongunstig. Wel wordt zowel in
de Verenigde Staten als in Japan in de
tweede helft van het jaar enige rente
stijging verwacht. In Duitsland, dat
voor de rente in ons land veel belang
rijker is, zal daarentegen naar ver
wachting een daling van zowel de lan
ge als de korte rente optreden. Zodra
de Duitse inflatie over haar hoogtepunt
heen is, zal de Bundesbank het mone
taire beleid verruimen. Voorwaarden
daarvoor zijn wel dat de onderhande
lingen tussen werkgevers en bonden
niet in onverantwoorde loonstijgingen
hebben geresulteerd, de Duitse mark
niet onder neerwaartse druk staat en
de Duitse economie duidelijk is afge
koeld.
Dit alles zal kunnen leiden tot een
duidelijke daling van de korte rente in
de tweede helft van het jaar. De lange
rente zal hierop zelfs iets vooruitlopen,
zij het dat deze daling in omvang uit
eindelijk zal achterblijven bij de korte
rentedaling. Gevolg is dat de zoge
naamde omgekeerde rentestructuur
geleidelijk vervlakt. Tegen het eind van
het jaar ontstaat wellicht zelfs weer het
meer 'normale' beeld van een korte
rente die -zij het licht- onder de lange
rente ligt.
Het jaar van Europa
Voor wat betreft de Europese inte
gratie is 1992 een heel belangrijk jaar.