Meer starters, één bedrijf
In het voorgaande zijn enkele voor
delen opgesomd die zich kunnen voor
doen bij het samen starten van een be
drijf. Er zijn echter ook nadelen en be
perkende factoren te noemen. Zo moe
ten de bedrijfsactiviteiten al bij de start
een dusdanige omvang hebben dat er
'meer monden kunnen worden ge
voed'. Ook dient er rekening mee te
worden gehouden dat er gemakkelijk
meningsverschillen kunnen ontstaan
over inzet (werk en startkapitaal),
beloning (verdeling winst of verlies) en
bedrijfsbeleid (in samenhang met de
persoonlijke ambities van de partners).
Tot slot mag niet uit het oog worden
verloren dat vrijheid van handelen een
belangrijke drijfveer is achter het zelf
standig ondernemerschap, een vrijheid
die in een teamverband uiteraard be
perkt is.
De vraag of de voordelen de nade
len overtreffen, kan niet eenduidig wor
den beantwoord. Veel zal afhangen
van de situatie waarmee de startende
onderneming voor haar specifieke
markt en haar specifieke produkt reke
ning heeft te houden.
Team sterker bij problemen
De marktomstandigheden zijn mede
bepalend voor beantwoording van de
vraag of het zinvol is met twee of meer
partners een bedrijf te beginnen. Als
de omstandigheden minder gemakke
lijk zijn, kan het samenwerken met één
of meer partners een steun in de rug
zijn. Een mindere economische situ
atie, moeilijk bereikbare klanten, zware
concurrerentie van andere (startende)
bedrijven zijn problemen die een een
ling wellicht moeilijker kan aanpakken.
In een team heeft iedere partner de
gelegenheid zijn eigen specifieke vaar
digheden in te brengen. Dat kan be
trekking hebben op techniek, financiën,
verkoop of management. Dit is ook
een voordeel als op een krappe ar
beidsmarkt een tekort bestaat aan kun
dig en gekwalificeerd personeel. Daar
naast kan een team-aanpak uiteraard
ook de financiële startpositie van het
bedrijf versterken, hetgeen de overle
vingskansen aanmerkelijk vergroot.
Voor, tijdens en direct na de oprich
ting van een bedrijf wordt de onderne
mer geconfronteerd met problemen,
die een groot gevaar kunnen inhouden
voor de continuïteit van het nog breek
bare bedrijf. Denk daarbij bijvoorbeeld
aan het aantrekken van geschikt per
soneel, het marktbeleid, de prijsstelling
en dergelijke. Zeker als concurrentie
verhoudingen in het geding zijn, kan
het moeilijk zijn om met externe ad
vies- en informatiebronnen tot oplos
singen te komen. Onder dergelijke
moeilijke omstandigheden ligt het dus
voor de hand dat bedrijven waarvan de
ondernemers in een team samenwer
ken, in het voordeel zijn ten opzichte
van bedrijven waar één ondernemer
aan het roer staat.
Veel ondernemers beginnen een
eigen bedrijf dat verwantschap heeft
met een eerdere baan in loondienst.
De kennis en de contacten die ze mee
nemen, zijn vaak van doorslaggevende
Onderling vertrouwen cruciaal
Ongeveer vijf jaar geleden startten B. Remijn, H. Horst en Th. Vink ge
drieën een eigen onderneming. Onder de naam Exceldent bv openden zij een
tandtechnisch laboratorium in Woerden. Zij kenden elkaar vanuit een eerdere
werksituatie. Omdat ze in de markt betere perspectieven zagen, besloten ze
op eigen houtje verder te gaan. Een goede keus zo bleek, want inmiddels zijn
ze directeur/eigenaar van een goedlopend bedrijf, waar behalve zij zelf twee
werknemers emplooi vinden.
Als reden voor de start met drie personen geeft Vink twee duidelijke rede
nen: 'Voor een tandtechnisch laboratorium is het belangrijk om een compleet
pakket aan te kunnen bieden, leder van ons heeft een eigen specialisme. Eén
van ons vervaardigt gebitsprothesen, de anderen kroon- en brugwerk in goud
of in porselein. Door die combinatie van specialismen hebben we niet alleen
een aantrekkelijk aanbod aan de markt, maar zo kan ieder van ons zich ook
richten op het leveren van kwaliteit. Zeker met concurrentie uit lage-lonenlan-
den als Polen en Taiwan heeft dat prioriteit.'
Een ander voordeel van een drievoudige start is dat op deze manier pieken
en dalen op verschillende deelmarkten makkelijker zijn op te vangen dan al
leen. 'Tegenslag op de ene markt weegt niet zo zwaar, wanneer de andere
compensatie opleveren. Een evenwichtige verdeling van de omzet is het ge
volg.'
Aan een driehoofdige bedrijfsleiding zijn natuurlijk ook nadelen verbonden,
leder teamlid moet wat van zijn vrijheid opgeven. Respect en vertrouwen zijn
dan ook cruciale factoren voor het welslagen van een onderneming die meer
dere directeur/eigenaren kent, zo onderstreept Vink. Bij Exceldent is dat zeker
het geval; de oprichters zijn van plan om hun succesvolle driemanszaak nog
lange tijd te continueren.
betekenis en vormen niet zelden de
belangrijkste 'activa' bij de start van de
nieuwe onderneming. Naarmate het te
vervaardigen produkt gecompliceerder
is, zijn er meer kennis en contacten
nodig. Het is in dit verband illustratief
dat vooral nieuwe high-tech onderne
mingen door partners worden opge
start. In het algemeen lijkt de stelling
verdedigbaar dat naarmate het produkt
gecompliceerder is, een start in team
verband meer overweging verdient.
De marktomstandigheden en de
kenmerken van het te produceren pro
dukt hebben ook nog op een andere
wijze invloed op de overweging om
niet alleen te starten. In veel markten
is een zekere produktieschaal een es
sentiële voorwaarde om een goede
marktpositie te verkrijgen. Die minima
le schaalgrootte speelt in de toekomst
-zeker bij het ontstaan van één Euro
pese markt- een nog belangrijker rol.
Bij een team-aanpak wordt (zo blijkt uit
onderzoek) over het algemeen op gro
tere schaal gestart. Ook ligt de in de
aanvangsfase gerealiseerde groei ho
ger.
Ook later als team?
Er zijn omstandigheden denkbaar
waarbij het verstandig kan zijn met één
of meer partners een bedrijf te starten.
Dat is met name het geval wanneer
samenwerking met andere bedrijven
nog niet tot de reële mogelijkheden be
hoort.
Het is daarbij overigens niet van
zelfsprekend dat een team-aanpak ook
succesvol is als het bedrijf niet meer in
de kinderschoenen staat. De praktijk
toont veel voorbeelden van bedrijven
waar een gedeeld leiderschap uitein
delijk meer nadelen dan voordelen op
levert. Waarschijnlijk kan in zo'n geval
de overstap op het juiste moment van
een meerhoofdige naar een éénhoofdi
ge leiding -in combinatie met een sa
menwerkingsverband met een ander
bedrijf- de basis voor een probleemlo
ze verdere expansie leggen.
W. van der Velden
Bedrijfstakonderzoek
