Grafische industrie
Kerngegevens grafische industrie
1988
1989
1990
omzet 7230
- w.v. export 680
werknemers x 1000 39,8
7590
770
40,4
8535
803
40,7
Investeringen 856 752
Bron: CBS; bedrijven 10 werknemers; bedragen x f 1 miljoen.
worden. Uitbesteding van werk wordt
veel gemakkelijker, ook in het buiten
land.
De technologische veranderingen
bewerkstelligden eveneens de op
komst van print- en kopieersystemen.
Ze vormen vaak een goedkoper en
flexibeler alternatief voor conventionele
drukprocessen.
Binnen het drukproces zelf zijn de
technologische vernieuwingen ook vol
op merkbaar, vooral in de voorberei
dingsfase. De invoering van systemen
voor tekstverwerking en pagina-op
maak (Desk-Top-Publishing, DTP)
heeft voor veel verschuivingen ge
zorgd. Met deze nieuwe geautomati
seerde technieken maken veel op
drachtgevers tegenwoordig zelf hun
teksten op. Dit betekent een flinke
aderlating voor de zetters. Voor hen
resteert het samenvoegen van tekst en
beeld tot pagina's. Maar ook op het ge
bied van beeldverwerking groeien de
mogelijkheden van de opdrachtgevers.
Wellicht volgt in de toekomst de stap
dat opdrachtgevers van hun pagina's
zelf drukplaten maken, zodat er geen
zetter meer aan te pas komt.
Veel zetterijen zien DTP als een be
dreiging. Toch ontstaan er voor grafi
sche bedrijven ook mogelijkheden,
want niet alle opdrachtgevers wagen
zich aan de pagina-opmaak. Nog
steeds besteden veel opdrachtgevers
dat werk liever uit, omdat zij op die ma
nier verzekerd zijn van kwaliteit: niet
iedereen met een pc en een DTP-pro-
gramma is graficus. Bovendien hoeven
zij dan niet zelf de organisatie te ver
zorgen. Daar komt bij dat grafische be
drijven via DTP op een heel doelmati
ge manier kunnen produceren. Door
zelf te investeren in DTP-apparatuur
kunnen ze een stuk van de verande
rende markt behouden of veroveren.
De aan te kopen apparatuur zal met
het oog op rentabiliteit en personele
capaciteit wel moeten passen binnen
het bedrijf.
De technologische veranderingen
werken ook door in het verdere verloop
van het drukproces. Door de versnelde
prepress-fase zijn snellere levertijden
mogelijk. De drukfase speelt hierop in.
Er komen steeds snellere persen, die
ook minder insteltijd vergen. Bij de af
werking (snijden, vouwen, vergaren,
hechten) verschijnen eveneens ge
avanceerde machines, die veel meer
mogelijkheden hebben. Behalve be
dreigingen levert de technologie dus
ook kansen op voor de grafische sec
tor: kwaliteitsverbetering en flexibele
en efficiënte produktie. Daar zijn dan
wel forse investeringen mee gemoeid.
Blijvend investeren
De toenemende zorg voor het
milieu mist ook haar uitwerking op de
grafische sector niet. Het overheids-
streven om het nodeloos gebruik van
verpakkingsmateriaal tegen te gaan
bijvoorbeeld, heeft voor de drukkers
van dat materiaal grote gevolgen. Ver
der worden ook in de grafische bran
che eisen gesteld aan het gebruik en
de uitstoot van schadelijke stoffen. De
verwachting is dat er steeds meer be
perkende regelgeving op dat gebied
zal komen. De sector speelt daar al op
in en doet de nodige milieu-investerin
gen.
Grafische bedrijven moeten de
technologische ontwikkelingen blijven
volgen om de concurrentie het hoofd te
bieden en om aan milieu-eisen te vol
doen. Van de grafische industrie wordt
daarom een blijvende investeringsin
spanning gevraagd, die verdergaat
dan de forse investeringen die in de
jaren 1986 tot en met 1989 al zijn
gepleegd.
Zo'n investering moet van tevoren
goed worden overdacht. Past de inves
tering bij de omvang en de marktposi
tie van het bedrijf? Beschikt de onder
neming over personeel dat met de
apparatuur overweg kan? Welke oplei
dingen en organisatorische aanpassin
gen zijn nodig? Natuurlijk spelen ook
de financiën een rol. De gevolgen van
de vaak hoge investeringen zijn groot:
hoge rentelasten en hoge afschrijvin
gen. Daarom is het belangrijk na te
gaan of voldoende opdrachten verkre
gen kunnen worden om die kosten te
dekken. De conjuncturele gevoeligheid
van de sector is daarbij een complice
rende factor. Een groot deel van de or
ders betreft industriële produkten, zo
als verpakkings- en reclamedrukwerk
en kettingformulieren. Daarom zal ook
de algehele economische situatie in
Nederland bij de investeringsbeslissing
meegewogen moeten worden. Wan
neer investeringen leiden tot -hier en
daar al bestaande- overcapaciteit, ont
staat er prijsconcurrentie en wordt het
lastiger om de investeringskosten te
rug te verdienen.
Internationale oriëntatie
Ook in internationaal perspectief is
investeren een noodzaak. Opdrachtge
vers oriënteren zich in toenemende
mate internationaal. Daarbij gaat het
om steeds grotere orders en professio
nelere inkoop. In reactie daarop gaan
meer (grote) grafische bedrijven zich
richten op de Europese markt. De
diepdrukindustrie is daarvan een goed
voorbeeld. Dit bedrijfstype is bijzonder
kapitaalintensief. De aanmaak van
drukcilinders is erg kostbaar. Boven
dien vergt het instellen veel tijd. Daar-
Omzetverdeling 1990 naar bedrijfstype
repro- en zetterijbedrijven 6%
binderijen 7%
drs. F. de Glee
Bedrijfstakonderzoek
Vervolg op
pagina 26
drukkerijen 87%
13 Rabobank 9/91
