Ondernemers
in de schoolbanken
Ondernemerscursussen
Door de snelle veranderingen
in de maatschappij is er een
toenemende behoefte aan
scholing. Ook ondernemers
ontkomen er niet aan om
regelmatig terug te keren in
de schoolbanken. Een
terugkeer die niet altijd van
harte gaat. Een ondernemer
heeft als het om opleidingen
gaat nogal eens
drempelvrees. Onterecht, 20
bewijst bijvoorbeeld de
cursus Direktievoering van
het Centrum voor Innovatief
Ondernemerschap Twente. Er
zijn in ons land nog meer
uiterst succesvolle
opleidingsinitiatieven.
De ontwikkeling van de Nederland
se economie wordt in belangrijke mate
bepaald door ondernemers. Ons land
kent zo'n 380 000 ondernemingen in
handel, industrie en dienstverlening.
Van al die bedrijven heeft amper een
tiende deel meer dan 100 werknemers.
Hoewel juist de grote ondernemingen
veel aandacht krijgen in de media, zijn
zij eigenlijk in ondernemend-Nederland
een (belangrijke) minderheid.
Ook de top-industrieel en de top
manager vormen in Nederland een
minderheid. Veel groter in aantal zijn
de hardwerkende mannen en vrouwen,
die 24 uur per dag actief zijn in hun
kleinere en middelgrote bedrijven. Hun
werk is een dagelijkse krachtsinspan
ning met als doel: overleven. Voor al
lerlei bespiegelingen, trainingssessies-
op-de-heide en regelmatig congresbe-
zoek is geen tijd. De ondernemer uit
het midden- en kleinbedrijf moet zijn
zaak draaiende houden.
Aan die situatie zitten nadelen. Zo
werkt de ondernemer in het midden-
en kleinbedrijf vaak vanuit een eenza
me en geïsoleerde positie. Aan de ene
kant leidt zijn gedrevenheid tot een
enorme inzet en betrokkenheid. Maar
aan de andere kant betekent het ook
vaak dat hij teveel zelf wil doen en dat
hij te weinig aan zijn medewerkers
overlaat.
De ondernemer in het midden- en
kleinbedrijf is te vaak de meewerken
de voorman. Helaas leidt dit regelmatig
tot het nemen van beleidsbeslissingen
op ad hoc-basis. De snelle wijzigingen
in het economisch landschap vragen
echter om strategisch denken. De on
dernemer moet meer manager wor
den. Doet hij dat niet, dan worden be
langrijke ontwikkelingen gemist. Met
alle negatieve gevolgen vandien.
Geen school voor
ondernemers
Geen land heeft zo'n uitgebreid en
gespecialiseerd stelsel van scholen als
juist Nederland. Maar helaas is in het
land dat voor elk beroep wel een oplei
ding kent, de ondernemer vergeten.
Een echte school voor ondernemers is
er niet. Nijenrode levert vooral top
managers af, die in loondienst komen
bij grote ondernemingen. De universi
taire studierichtingen Bedrijfskunde lei
den ook vooral managers-in-loondienst
op. Alleen het Hoger Economisch en
Administratief Onderwijs (HEAO) is op
dit moment een, zij het onbedoelde,
effectieve ondernemersopleiding.
Nederland heeft gekozen voor het
scholen van vakkundige werknemers.
En hoewel ondernemerschap meer
een kwestie is van de juiste instelling
dan van aangeleerd gedrag, zitten er
toch nadelen aan de huidige situatie.
Onbekendheid met en een tekort aan
kennis van managementtechnieken is
één van de hoofdoorzaken voor het
mislukken van ondernemers. De oplos
sing lijkt simpel: de ondernemer moet
bijgeschoold worden. Dat kan door
praten en luisteren naar adviseurs of
door het volgen van een gerichte cur
sus.
Een cursus is goedkoop in verhou
ding tot een adviseur. Daarbij komt dan
nog dat een adviseur meestal praat
over de directe bedrijfsproblematiek.
Voor lange termijn-beschouwingen is
vaak geen plaats. In een cursus wel.
Een ander belangrijk voordeel van een
cursus is het 'ondernemers helpen on-
dernemers'-effect. De ondernemers
steken tijdens hun cursus veel van el
kaar op. Het lijkt een beetje op het
spieken van vroeger, met dat verschil
dat het nu mag, misschien zelfs wel
moet.
Het volgen van een cursus is dus
zinvol, maar ondernemers blijken nog
een grote drempelvrees te hebben.
Daarvoor zijn diverse redenen aan te
geven. Een cursus behandelt de hele
onderneming, terwijl de ondernemer
slechts denkt problemen te hebben op
één specifiek gebied. De ondernemer
wil snel resultaten zien, terwijl een cur
sus meer een lange termijn-investering
is. Veranderingen in de bedrijfsvoering,
die na een cursus worden doorge
voerd. houden bijna automatisch com
mentaar in op het functioneren van de
ondernemer. De ondernemer ziet de
tijd die in een cursus wordt gestoken,
al gauw als niet-produktieve tijd. Ver
der verwacht hij dat opleidingen onvol
doende praktisch zijn en hikt hij aan te
gen de kosten.
Fundament voor strategische
beslissingen
In Twente wordt met succes al en
kele jaren een zeer praktijkgerichte
cursus Direktievoering georganiseerd.
De cursus richt zich op de onderne
mers in het midden- en kleinbedrijf.
Begin juni werd tijdens een feestelijke
bijeenkomst het honderdste certificaat
van de cursus uitgereikt. Voor het or
ganiserende Centrum voor Innovatief
Ondernemerschap Twente (CIOT) was
dit aanleiding om te laten onderzoeken
hoe de cursus is ervaren door oud-cur
sisten.
De uitkomsten van het onderzoek
wijzen er vooral op dat de deelnemers
J.C. Boutens
Voorlichting en
Externe Betrekkingen
19 Rabobank 6-7/91
