agrariërs zo snel mogelijk met een
eenvoudige mineralenboekhouding le
ren werken. Het doel is om duidelijk in
zicht te krijgen in de mineralenstromen
op het eigen bedrijf, te onderkennen
waar de lekken zitten en te leren hoe
die lekken adequaat kunnen worden
gedicht.
De mineralenboekhouding biedt ook
prima mogelijkheden tot bedrijfsverge-
lijking. Meteen vallen dan de grote ver
schillen op. Zo verliest de ene melk
veehouder bijvoorbeeld 450 kilo stik
stof per hectare per jaar (17% van de
aanvoer wordt benut) en een ander
minder intensief bedrijf 'slechts'
300 kilo. Van elkaar valt veel te leren.
De mineralenboekhouding registreert
haarfijn de resultaten die de veehouder
boekt. Het stimuleert als je aan het
eind van het jaar tevreden vast kunt
stellen dat het stikstofverlies per hecta
re is gedaald van 550 kilo tot 450, en
een jaar later tot 375 kilo. Winst voor
boer en milieu!
Kern van het mestprobleem is dat
er te veel mineralen verloren gaan en
in het milieu verdwijnen. De mineralen
boekhouding kan daarom ook een
meer stimulerend beleidsinstrument
zijn dan de huidige mestwetgeving.
Kern van zo'n stimulerend mestbeleid
is een 'beloning' voor de agrariër die
de verliezen binnen de perken houdt.
De overheid stelt in overleg met de
landbouw vast hoeveel stikstof, fosfor
en kalium een bedrijf mag verliezen.
Bedrijven die te veel mineralen verlie
zen. krijgen een heffing opgelegd.
Agrariërs die schoon produceren, hoe
ven die heffing niet te betalen. Aldus
worden boeren en tuinders geprikkeld
de mineralenstromen op hun bedrijf
beter onder controle te krijgen. De
overheid blijft niet langer op de stoel
van de ondernemer zitten, maar laat
het zoveel mogelijk aan de agrariër zelf
over op welke wijze op het eigen bedrijf
het mineralenverlies wordt beperkt.
Minder chemie
Het is eveneens een uitdaging ge
wassen in de toekomst op een meer
milieuvriendelijke manier te bescher
men tegen ziekten, plagen en onkrui
den. En het kan. Biologische gewasbe
scherming werkt in de glasgroente
teelt. Met een minimum aan chemie
worden nu paprika's geteeld. Zes jaar
geleden leek dat nog schier onmoge
lijk. De schoffelmachine en de wied-eg
doen opnieuw hun intrede. Bieten telen
met veel minder chemische bestrij
dingsmiddelen is mogelijk door tussen
de rijen te schoffelen en door alleen de
rijen te spuiten volgens het zogenaam
de lage doseringssysteem. Zo slaagt
de één er in met drie kilo actieve stof
per hectare de bieten te beschermen,
terwijl een ander nog elf kilo gebruikt.
De voorbeelden laten zien dat de
gewasbescherming volop in ontwikke
ling is. Ook in de gewasbescherming
biedt registratie èn bedrijfsvergelijking
perspectief. Een bestrijdingsmiddelen
logboek is daarbij het aangewezen
hulpmiddel. Maar het ontwikkelen van
zo'n logboek staat nog in de kinder
schoenen. Desondanks vergelijken
jonge agrariërs op cursussen nu al het
chemiegebruik met elkaar in de diver
se teelten onder het motto 'hoeveel ge
bruik jij eigenlijk en kan het ietsje min
der?'. Slechts de gebruikte hoeveel
heid actieve stof wordt vergeleken. He
laas is het nog niet mogelijk de milieu
schadelijkheid van de diverse midde
len mee te wegen en de milieubelas
ting met elkaar te vergelijken.
Voor het drastisch terugdringen van
het gebruik van milieu-onvriendelijke
chemische bestrijdingsmiddelen is een
meer stimulerend beleid noodzakelijk
Het Nederlands Agrarisch Jonge
ren Kontakt (NAJK) is de belangen
organisatie van agrarische jongeren
in Nederland. Het ontwikkelt activitei
ten op het gebied van vorming,
scholing en voorlichting en het be
hartigt de belangen van agrarische
jongeren. In het kader van een mi
lieu-educatieproject verzorgt het
NAJK honderden cursussen 'minera
lenboekhouding' en 'geïntegreerde
akker- en tuinbouw'.
dan in het Meerjarenplan Gewasbe
scherming van de overheid wordt aan
gekondigd. Van financiële prikkels aan
boeren en tuinders valt meer heil te
verwachten dan van het verbieden van
talloze chemische bestrijdingsmidde
len. Door een milieuheffing te leggen
op (zwaar) milieuschadelijke middelen
en een premie te geven voor milieu
vriendelijke gewasbeschermingstech
nieken en milieu-onschadelijke midde
len wordt het financieel aantrekkelijker
te kiezen voor schone produktiemetho
den. De 'markt' stimuleert boeren en
tuinders daartoe. De huidige prijsver
houdingen werken vanuit het milieube
lang geredeneerd juist averechts. Be
langrijk is dat er een breed pakket be
strijdingsmiddelen, waarvan de
schadelijkste middelen slechts op re
cept verkrijgbaar zijn, beschikbaar blijft
voor noodsituaties. Bijvoorbeeld in het
geval biologische gewasbescherming
of mechanische loofdoding faalt. Ver
der is een verplichte keuring van spuit
apparatuur gewenst.
Schoner produceren willen jonge
agrariërs graag. Naast een stimulerend
milieubeleid is ook het landbouwbeleid
(nationaal, EG, GATT) van essentieel
belang voor het realiseren van een
duurzame land- en tuinbouw. Lage prij
zen en lage inkomens werken frustre
rend. Pleidooien voor schoon produce
ren gaan daarom hand in hand met
pleidooien voor redelijke opbrengstprij-
zen en redelijke inkomens voor boeren
en tuinders in alle sectoren.
Mechanische onkruid
bestrijding is één van
de mogelijkheden om
milieuvriendelijker te
produceren.
