'Metaal' op weg
van produktie-
naar marktgericht
denken
Onder invloed van de hoogconjunctuur
hebben de Nederlandse metaalbedrijven de
afgelopen jaren een positieve ontwikkeling
doorgemaakt. Om die trend te kunnen
vasthouden is het nodig dat ondernemers in
'de metaal' zich sterk op de kansen en
bedreigingen van de markt oriënteren. In een
sector waar techniek en produktie lang
allesbepalend waren, is dat echter niet voor
iedereen een gemakkelijke opgave.
Van sterk ambachtelijk
ingestelde onderne
mingen is een groot
deel van de metaal
bedrijven uitgegroeid
tot volwaardige
industrieën.
drs. H.B. Vruggink
Sectormanagement
Handel, Industrie
en Dienstverlening
Het afgelopen decennium was de
metaalsector flink in beweging. Vooral
bij de kleine en middelgrote onderne
mingen voltrok zich een ware gedaan
teverandering. Een noodzakelijke aan
passing, want toenemende concurren
tie, rationalisatie en de steeds snellere
technologische ontwikkelingen stellen
nu eenmaal andere eisen.
In de jaren tachtig heeft een groot
deel van de voorheen sterk ambachte
lijk ingestelde bedrijven zich ontwikkeld
tot volwaardige industrieën. Voor de
betreffende ondernemers betekende
dit een verandering in denken en doen:
waar eerst vrijwel uitsluitend aandacht
werd besteed aan de technische as
pecten van produkt en produktie, kre
gen ontwikkelingen in de markt meer
en meer belang.
Geconstateerd moet worden dat
nog niet alle bedrijven in staat zijn ge
weest om optimaal in te spelen op de
veranderingen. Marktgericht denken is
in deze 'technische wereld' vaak nog
een moeilijke zaak. Onderzoeken van
onder meer de Erasmus Universiteit en
het Economisch Instituut voor het Mid
den- en Kleinbedrijf duiden erop dat
vooral de kleinere metaalbedrijven te
weinig markt- en innovatiegericht ope
reren.
Op zich kunnen de metaalbedrijven
de kansen en bedreigingen tegemoet
treden vanuit een behoorlijke uitgangs
positie. Onder invloed van de hoog
conjunctuur werden de laatste jaren
aanzienlijke omzetstijgingen geboekt.
Ook de investeringen gaven een zeer
positief beeld. Cijfers uit de metaalpro-
duktenindustrie en de machine-indu
strie (bedrijfstakken waarin de kleine
en middelgrote bedrijven sterk zijn ver
tegenwoordigd) tonen dit aan.
Forse investeringsbedragen
De ingrijpende technologische ont
wikkelingen hebben het afgelopen de
cennium grote invloed gehad op het
metaalbedrijf. Computerbestuurde ma
chines zijn nu wijdverbreid in de me
taal. De investeringskosten voor deze
zogenaamde CNC-machines liggen
vaak vele male hoger dan voor het
meer traditionele machinepark. Hogere
afschrijvings- en rentelasten horen tot
de financiële gevolgen, maar ook in or
ganisatorisch opzicht brengt een der
gelijke investering heel wat met zich
mee. Hoe verder de computer oprukt
(denk bijvoorbeeld ook aan geautoma
tiseerde werkvoorbereiding en het ge
bruik van zogenaamde pick-and-place
robots voor aan- en afvoer), hoe ingrij
pender de organisatorische en finan
ciële implicaties.
Reden genoeg dus om nieuwe in
vesteringen goed te overwegen. Daar
bij komt de ondernemer te staan voor
de beantwoording van vragen als: heb
ik voldoende orders om de toekomsti
ge kosten te dekken, is er voldoende
know how in huis om de machine opti
maal in te passen in het huidige pro-
duktieproces, wat betekent dit voor de
opleiding van de werknemers, welke
logistieke organisatie is nodig om de
omsteltijden van de machine zo kort
mogelijk te houden, zijn de materialen
en gereedschappen op tijd beschik
baar?
Investeringsplannen moeten niet al
leen worden beoordeeld ten opzichte
van de huidige situatie. Tegenover de
investeringskosten dienen ook in de
toekomst opbrengsten te staan. Nu en
straks dient vraag te bestaan naar be
werkingen die op de nieuwe machine
kunnen worden gedaan. En dat tegen
een uurprijs die een rendabele exploi
tatie mogelijk maakt. Maar bij de me
taalbedrijven is de orderportefeuille
veelal niet zo ver vastgelegd dat voor
de totale (economische) levensduur
van de machine de opbrengsten zijn
gegarandeerd. Op dat moment wordt
een duidelijke visie op de ontwikkelin
gen in de markt wezenlijk voor de te
nemen beslissing. Er mag niet worden
aangenomen dat alleen het plaatsen
van een machine meer werk oplevert.
Toeleveranciers en eigen
produkten
De metaalsector is heterogeen van
karakter en dat betekent dat de prakti
sche invulling van de marktgerichte
aanpak nogal kan variëren. Een con
structiebedrijf bijvoorbeeld opereert op
een totaal andere markt dan een fabri
kant van gereedschappen. Ook is de
WfVLTFR
