Papier: klassiek
materiaal in
een moderne
samenleving
Papier wordt gebruikt als informatiedrager en
verpakkingsmateriaal. Voor deze functies
wordt inmiddels concurrentie ondervonden
van nieuwe mogelijkheden: elektronische
communicatiemedia en kunststof
verpakkingen. Toch ziet het er niet naar uit
dat we op weg zijn naar een papierloze
maatschappij. Integendeel, zo bleek uit een
onderzoek dat de Rabobank ten behoeve van
haar internationale bedrijf uitvoerde naar de
wereldproduktie van pulp en papier.
Het papierverbruik
blijft voorlopig groeie
ondanks de concur
rentie van elektroni
sche media en kunst
stof verpakkingen.
ten zijn krantenpapier, gestreken en
ongestreken grafisch papier, golfkar
ton, vouwkarton, massiefkarton, pak
papier en diverse andere soorten, zo
als sanitair en huishoudpapier.
Grootschalige produktie
Houtvezels vormen de belangrijkste
grondstof voor papier en karton. Deze
vezels kunnen worden gewonnen uit
hout (pulp) of uit oud papier. Pulp- en
papierproduktie is een grootschalige
aangelegenheid. De industrie is sterk
kapitaalintensief. Met de bouw van een
nieuwe fabriek zijn honderden miljoe
nen guldens gemoeid. Een produktie-
eenheid van chemische pulp kost al
gauwf 1 miljard. Een papierfabriek is
eigenlijk één grote papiermachine.
Zo'n papierfabriek is dan gespeciali
seerd op de voortbrenging van (varian
ten) van één soort papier.
Door grootschalige produktie en
specialisatie hebben pulp- en papier
producenten een groot afzetgebied no
dig. De Nederlandse bedrijven bijvoor
beeld behalen 70% van hun omzet in
het buitenland.
De bedrijfstak is sterk geconcen
treerd. Vaak is er sprake van integratie
van pulp- en papierproduktie in één
concern. Dat blijkt ook wel uit het ge
geven dat slechts 20% van de pulp op
de vrije markt wordt verhandeld. De
overige pulphandel vindt plaats binnen
Produktie pulp 1989
Noord-Amerika
West-Europa
Australië
Japan
Afrika
Zuid-Amerika
Oost-Europa Azië
164 min ton
Bron: Pulp and Paper International
Produktie papier 1989
Noord-Amerika
West-Europa
Oost-Europa ^zjg
232 min ton
Bron: Pulp and Paper International
Australië
Japan
Afrika
Amerika
Aan communicatie en informatie
wordt in de ontwikkelde samenlevin
gen veel waarde toegekend. De be
hoefte groeit met het toenemen van de
beschikbare informatie, de complexiteit
van vraagstukken, de mondigheid van
mensen en de economische ontwikke
ling. Er zijn diverse communicatie- en
informatiedragers beschikbaar, zoals
papier, radio, televisie en telefoon. De
laatste jaren wordt het aantal mogelijk
heden verder uitgebreid, waarbij de
nadruk ligt op computerondersteunde
systemen, zoals telematica, elektroni
sche databanken, videotex en multi
media combinatie van beeld en ge
luid). Desondanks bekleedt de klassie
ke informatiedrager papier nog steeds
een voorname plaats in de westerse
informatiemaatschappij.
Papier vervult nog een andere be
langrijke functie, namelijk die van ver
pakkingsmateriaal. Met de groei van
de industriële produktie en de ontwik
kelingen in (internationale) handel en
distributie is het verbruik van karton als
verpakkingsmateriaal fors gestegen.
Andere belangrijke verpakkingsmate
rialen zijn glas, metaal en kunststof.
Kunststof steekt papier en karton als
belangrijkste materiaal naar de kroon.
Afhankelijk van de functie worden
er vele soorten papieren op de markt
gebracht, vaak nog in vele kwaliteiten
en variëteiten. De voornaamste soor-
