Banken en
verzekeraars: van
concurrent naar
partner
Het Nederlandse bankenlandschap
Sinds begin vorig jaar is het
voor banken en
verzekeringsmaatschappijen
makkelijker om met elkaar
verregaande
samenwerkingsverbanden
aan te gaan. Bovendien werd
het toen mogelijk om samen
nieuwe, geïntegreerde bank-
verzekeringsprodukten te
ontwikkelen en op de markt
te brengen. Dit alles hangt
samen met de liberalisatie
van het zogenaamde
structuurbeleid, waardoor de
regelgeving van de overheid
aanmerkelijk werd
versoepeld. Inmiddels wordt
volop gebruik gemaakt van
de nieuwe mogelijkheden,
hetgeen van invloed is op de
vormgeving van het
Nederlandse
bankenlandschap.
Het structuurbeleid stamt uit de ja
ren vijftig. Om ongewenste machtscon
centraties in de financiële wereld te
voorkomen, werden participaties van
banken in andere bedrijven - zoals hy
potheekbanken, verzekeraars en ook
niet-financiële ondernemingen - strikt
aan banden gelegd. Door de voort
gaande internationalisering en het ont
staan van vele nieuwe vormen van fi
nanciële dienstverlening werd in de
loop van de tijd de concurrentie echter
dusdanig verscherpt dat het gevaar
van dergelijke monopolie-posities
steeds kleiner werd. Deze ontwikkeling
en het feit dat het Nederlandse struc
tuurbeleid zeer strikt was in vergelij
king met het buitenland, was de reden
voor de Nederlandsche Bank en het
ministerie van Financiën om het roer
drastisch om te gooien.
Geheel verdwenen is het structuur
beleid echter niet. Nog steeds is voor
een beoogde samenwerking tussen
een bank en een verzekeringsmaat
schappij een 'Verklaring van geen be
zwaar' van de Nederlandsche Bank
respectievelijk de Verzekeringskamer
nodig. Het vinger-aan-de-pols-beleid
van de beide toezichthoudende instan
ties verbiedt bovendien een juridische
versmelting van beide bedrijfsonderde
len. De uiteenlopende risico's van het
bank- en verzekeringsbedrijf moeten
afzonderlijk getoetst kunnen blijven
worden.
Concentratiegolf
De betrokken partijen grepen hun
kans. Zelfs al voor de officiële vrijma
king werden enkele potentiële over
eenkomsten aangekondigd. De struc
tuurbeleidswijziging werd mede daar
door versneld afgedwongen.
De Verenigde Spaarbank en verze
keraar AMEV - en de Belgische AG-
Groep - beten de spits af. De Rabo
bank en Interpolis volgden snel daar
na. De beoogde fusie tussen de NMB
Postbank Groep en Nationale Neder
landen dateert van een later tijdstip en
doet nog steeds veel stof opwaaien.
Ook kleinere partijen vonden elkaar,
bijvoorbeeld in de nieuw gevormde
Reaalgroep. Besprekingen tussen drie
fuserende spaarbanken en OHRA zijn
nog in volle gang.
De assurantie-tussenpersonen re-
ageerden eveneens snel. De NAF (Ne
derlandse Assurantie Federatie) werd
opgericht. Daarbinnen wordt, in sa
menwerking met de Staten Bank Hol
land, gewerkt aan de ontwikkeling van
een breed pakket bank- en verzeke-
ringsprodukten voor financiële inter
mediairs. De NMB Postbank Groep en
de ABN AMRO Holding beogen hetzelf
de met de geplande oprichting van een
afzonderlijke 'tussenpersonenbank'.
Het vorig jaar in gang gezette, on
omkeerbare proces zorgt ervoor dat
ons land in een hoog tempo bezig is
de achterstandpositie ten opzichte van
andere Europese landen weg te wer
ken. In Duitsland bijvoorbeeld, waar
het structuurbeleid nooit dergelijke
stringente scheidingen tussen banken
en verzekeraars heeft beoogd, vond
reeds enkele jaren geleden onder in
vloed van marktontwikkelingen een
vergelijkbare concentratiegolf plaats.
Ook in de andere twee grote Europese
(verzekerings)markten, het Verenigd
Koninkrijk en Frankrijk, zijn in de jaren
tachtig verscheidene financiële instel
lingen - vaak met klinkende namen -
met elkaar in zee gegaan of hebben op
eigen kracht hun dienstverlening uitge
breid.
De markten in de Zuideuropese lan
den zijn eveneens volop in beweging.
Verscheidene Noord- en Middeneuro-
pese banken en verzekeraars probe
ren hun positie in deze potentiële
groeimarkten te verstevigen; ze zijn
strategische allianties aangegaan met
vooral Italiaanse, Portugese en Spaan
se instellingen.
De hoofddirectievoor
zitters van Interpolis
en Rabobank Neder
land kwamen vorig
voorjaar samen aan
de pers melden dat de
fusie van beide instel
lingen rond was.
21 Rabobank 2/91
