Interview
de bank zal beïnvloeden. 'De relatief
hoge rente die we al geruime tijd heb
ben, zorgt voor aanmerkelijke ver
schuivingen in de samenstelling van
de toevertrouwde middelen. Nagenoeg
de hele groei van de middelen is het
afgelopen jaar gerealiseerd in het seg
ment deposito's. De gemiddelde ver-
krijgingsprijs is daardoor behoorlijk ho
ger geworden met een druk op de ren
temarge als gevolg', licht Wijffels toe.
'Al met al zal het dit jaar een hele hijs
worden om de resultaten van 1990 te
overtreffen. Dus wat dat betreft kondigt
1991 zich aan als een relatief moeilijk
jaar.'
Drie blokken
De afgelopen periode werd geken
merkt door forse bewegingen in de fi
nanciële wereld, waarvan de fusies
NMB-Postbank (inmiddels gevolgd
door het fusieplan met Nationale Ne
derlanden) en AMRO-ABN uiteraard
de meest sprekende resultaten waren.
De Rabobankorganisatie zat, zo werd
hiervoor al aangegeven, ook niet stil.
Zijn er de komende tijd nog meer van
dergelijke ingrijpende ontwikkelingen
te verwachten?
'Dat is moeilijk te zeggen, maar ik
voorzie verder geen echt heel grote
bewegingen. Na de indikking tot drie
sterke partijen is een grote fusie in Ne
derland niet echt meer denkbaar. Wel
is te verwachten dat nu nog zelfstandi
ge banken en verzekeraars zich bij
één van deze drie blokken zullen aan
sluiten. In vergelijking met de twee an
dere grote banken zijn wij in de mark
ten die voor ons van belang zijn -met
uitzondering van de wholesalemarkt-
groot genoeg,' aldus de hoofddirectie
voorzitter.
'Als we ons werk goed blijven doen
en met name onze kosten beheersen,
dan kunnen we de strijd zonder enige
twijfel aan. We moeten diensten leve
ren van een kwaliteit die aan de maat
staven van de markt voldoet en tegen
kostenniveaus die hooguit gelijke tred
houden met de andere partijen. Bij
voorkeur moeten de kosten, dat is een
basis van de coöperatieve onderne
mingsvorm, zelfs lager liggen. Zo be
zien is de uitdaging die voor ons ligt in
de vroege jaren negentig, toch bepaald
niet gering.'
Met name het afgelopen jaar heeft
de Rabobank niet onder stoelen of
banken gestoken dat zij zich sterker wil
profileren op de wholesalemarkt, als
aantrekkelijke partner voor grote be
drijven en kapitaalmarktpartijen.
'Rabobank Nederland is natuurlijk al
decennia lang actief op dit terrein. Wij
bedienen van oudsher de grote coöpe
raties. En dat zijn gewoon moderne,
grote ondernemingen die op een hoog
niveau bediend willen worden. En daar
hebben ze groot gelijk in. Zij vragen
dus elektronische bankdiensten, ver
schillende vormen van kredietverle
ning, een efficiënt betalingsverkeer.
Dat noopt ons tot het doen van forse
investeringen, in mankracht en in sys
temen. En dan is duidelijk dat de in
vesteringen via alleen die klassieke
doelgroep niet rendabel te maken zijn.
Dus ligt het voor de hand dat je je ex
pertise ook elders aanbiedt.
Bij de grote bedrijven valt een toe
nemende belangstelling te signaleren
voor deze bank. De fusie ABN-AMRO
doet nogal wat bedrijven deze kant op
kijken, omdat men alternatieven zoekt.
Het is logisch dat wij daar op ingaan,
ook al omdat een sterk Centraal Bank
bedrijf betekenis heeft voor de aange
sloten banken.'
Wijffels geeft voorbeelden van die
betekenis: 'Veel vernieuwingen worden
eerst toegepast in de dienstverlening
aan grote bedrijven, maar komen ver
volgens ook beschikbaar voor de cliën
ten van de plaatselijke banken. Daarbij
komt dat veel leden/ondernemers van
de aangesloten banken opereren in
het krachtenveld van de grote
bedrijven, bijvoorbeeld als toeleveran
cier. Ook in dat licht vullen de centrale
wholesalebank en het lokale bankbe
drijf elkaar goed aan. Verder is het
voor de beeldvorming van de organisa
tie goed als we ook door het topseg
ment van de bedrijven als een serieu
ze bank gezien worden.'
Zes maal 'triple-A'
Stond het bancaire jaar 1990 in Ne
derland met name in het teken van de
fusies en de samenwerkingsverban
den, wereldwijd kwamen banken niet
het minst in het nieuws door verliezen
en andere problemen.
'Helaas is de kwaliteit van het inter
nationale bankwezen de laatste tijd in
derdaad sterk achteruit gegaan. In
Amerika heeft dat vooral te maken met
de wijze waarop men in de jaren tach
tig heeft geopereerd. Kijk, wij hebben
door de jaren heen een beleid gevoerd
dat is gericht op continuïteit in een re
latie. Dat past bij onze identiteit en wij
hebben daar ook uitstekende ervarin
gen mee. Dus dat blijven we ook zo
doen.
In Amerika dachten nogal wat ban
ken daar anders over. Die gaven meer
aandacht aan het sluiten van individu
ele transacties dan aan de relatie tus
sen bank en klant. Voorbeelden zijn
het toepassen van junk bonds, het fi
nancieren van grote onroerend goed
projecten. Nu de conjunctuur terug
loopt, ontdekken zowel de bedrijven
als de banken de risico's van zo n aan
pak.
In Japan is de solvabiliteit van het
bankwezen sterk aangetast als gevolg
van het enorme groeistreven van de
afgelopen tijd en door een waardever
mindering van een deel van het eigen
vermogen. Dat laatste heeft te maken
met de aandelenkoersen daar die na
een periode van enorme stijging inmid
dels sterk zijn ingezakt', analyseert
Wijffels de ontwikkelingen in het inter
nationale bankwezen. 'Zulke ontwikke
lingen maken het actief zijn in het inter
nationale bancaire bestel wel wat risi
covoller. Wij hebben dan ook bepaalde
maatregelen getroffen om die risico's
te kunnen beheersen.'
Door de malaise zijn diverse buiten
landse banken hun topwaardering van
de zogenaamde 'rating agencies' kwijt
geraakt. Op dit moment zijn er wereld
wijd nog maar zes banken die door de
drie meest gerenommeerde beoorde
lingsinstituten met 'triple-A' worden be
oordeeld. De Rabobankorganisatie
hoort bij die zes. 'Als je ziet welke ban
ken de afgelopen tijd deze status ver
loren hebben, dan is geen enkele bank
voor de toekomst zeker van deze top
waardering. Als we die status willen
behouden, moeten we de komende ja
ren de nodige inspanningen blijven le
veren om aan de gestelde criteria te
voldoen. En ook hier noem ik dan weer
kostenbeheersing.'
Maatschappelijk debat
De Rabobankorganisatie staat niet
op een eiland, maar opereert midden
in de maatschappij. Het afgelopen jaar
is dat duidelijk gebleken, waar de coö
peratieve bank een aantal malen in
dringend werd aangesproken op haar
maatschappelijke verantwoordelijk
heid.
'Het is bij uitstek een kenmerk van
een open samenleving dat gedragin
gen van individuen, maar ook van be
drijven onderwerp zijn van debat. Ge
dragen ondernemingen zich volgens
de normen die gelden in deze samen
leving? Daarbij spelen ook opvattingen
een rol die slechts leven bij delen van
de bevolking. Niet altijd is er een vaste
normatiek; die ontstaat juist in het
maatschappelijk debat over gedragin
gen en verschijnselen.'
Wijffels vervolgt: 'Ik heb er niet de
minste moeite mee dat grote maat
schappelijke instituten, zoals wij er één
zijn, van buitenaf bekeken worden op
hun functioneren in de samenleving.
Daarbij komt dat wij onszelf zien als
een instituut met een maatschappelijke
verantwoordelijkheid. Dat betekent dat
wij gevoelig en toegankelijk zijn voor
zo'n maatschappelijk debat. Dat soort
8 Rabobank 1/91
