llfipf#
Visie op 1991
De Golfcrisis beïn
vloedt niet alleen de
olieprijzen, maar
schept onzekerheden
voor tal van facetten
van de wereldecono
mie.
Oosteuropeanen. Tevens werd het be
steedbare inkomen aangevuld met een
reeds geplande belastingverlaging van
DM 28 miljard en forse loonstijgingen.
De particuliere consumptie groeide zo
doende met bijna 4 1/2%, terwijl het be
drijfsleven in het zicht van een onver
wacht groeiende afzetmarkt de inves
teringen uitbreidde met 9%.
De aanvankelijke vrees dat onvol
doende produktiecapaciteit en de Duit
se monetaire eenwording zouden lei
den tot een verder oplopende inflatie,
bleek vooralsnog ongegrond. De infla
tie steeg pas toen de hogere energie
prijzen in de consumptieprijzen door
werkten. Voor 1990 zal de gemiddelde
inflatie alsnog onder de 3% blijven.
De verhoogde invoer van goederen
uit het buitenland, die een deel van de
aanbodspanning wegnam, droeg bij
aan het relatief matige inflatieverloop.
Ook in 1991 zal de invoer met een vo
lumestijging van 7 1/2% aanmerkelijk
zijn. De geleidelijke afzwakking van de
exportgroei, die zich in 1991 zal voort
zetten, maakt andermaal capaciteit
voor de binnenlandse vraag vrij. Deze
ontwikkeling zet een daling van het
overschot op de lopende rekening in
gang tot ongeveer DM 75 miljard.
Door daling van de binnenlandse
vraag met een procentpunt en een
voortgezette afzwakking van de buiten
landse vraag zal ook de economische
groei in 1991 terugvallen tot 3%.
Gezien het verder oplopend finan
cieringstekort van de Duitse overheids
sector tot circa DM 150 miljard zal de
Bundesbank uiterst terughoudend blij
ven met een versoepeling van het mo
netaire beleid. In de gegeven omstan
digheden moet alle aandacht gericht
blijven op stabiliteit van de interne en
externe geldwaarde.
Waarschijnlijk zullen de fors geste
gen financieringsbehoeften van de
overheid in ruime mate door binnen
landse besparingen kunnen worden
gedekt. Niettemin zullen deze midde
len moeten worden aangevuld met eni
ge kapitaalinvoer, zodat de autoriteiten
bij de dekking van hun financierings-
vraag meer dan voorheen rekening
zullen moeten houden met de interna
tionale financiële markten. Er zal hier
door in 1991 weinig verandering optre
den in het Duitse rentebeeld.
West-Europa
Hoewel de omliggende Westeuro-
pese partners ruimschoots profiteer
den van de binnenlandse hausse in de
Bondsrepubliek, overheerste in 1990
toch een geleidelijke matiging van de
conjunctuur. De vooruitzichten voor
1991 laten in de meeste gevallen een
verdere afzwakking van de economi
sche activiteiten zien. De naar recessie
neigende Amerikaanse economie, de
onzekerheden rond het Golfconflict en
een verminderde groei van het be
steedbaar inkomen zijn hiervoor be
langrijke verklaringen.
Door de inmiddels sterke Europese
verwevenheid leidt een afzwakking van
de bedrijvigheid bij de voornaamste
handelsgenoten vrij snel tot een ver
mindering van de uitvoer. De forse da
ling van de binnenlandse bestedingen
in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld
was de afgelopen maanden duidelijk
merkbaar in de uitvoerresultaten van
de EG-partners.
Niettemin bevindt de conjunctuur
zich in de meeste landen nog op een
hoog niveau, veelal begeleid door een
restrictief monetair beleid om inflatie-
spanningen het hoofd te bieden. Ook
voor 1991 laat het zich aanzien dat de
Fundamenteel-economische factoren Nederland en (West-)Duitsland
Procentuele veranderingen
Nederland
(West-)Duitsland
t.o.v. voorafgaand jaar
1987
1988
1989
1990
1991
1987
1988
1989
1990
1991
Bruto nationaal produkt
1,1
2,5
4,4
3
2
1,6
3,7
3,9
4
3
Binnenlandse liquiditeitenmassa
4,6
14,3
18,0
8
5
5,9
6,9
5,6
5
5
Loonkosten per eenheid produkt
2,8
-2,2
-2,0
1
1
3,5
1,0
1,5
2Va
3
Prijspeil consumptie
-0,2
0,6
1,6
2Vz
3
0,2
1,3
2,8
23/4
31/2
Goederenuitvoervolume
4,1
7,9
5,2
6
6V2
3,0
7,4
7,3
4
3
Goedereninvoervolume
6,0
6,2
4,0
6V2
6
5,5
6,6
7,0
8
7
Niveaus
Werkloosheid*
8,7
8,3
7,4
63/4
6V2
6,2
6,2
5,5
6
6
Vorderingensaldo totale overheid BNP)
-6,5
-5,0
-5,1
-5
-5
-1,8
2,1
0,2
-41/4
-5V4
Lopende rekening betalingsbalans BNP)
1,4
2,4
3,1
3
31/2
4,0
4,0
4,4
3'/4
23/4
Werkloosheid, OESO cijfers, in van de totale beroepsbevolking
Vorderingssaldo incl. transfers t.b.v. Oost Duitsland - 1990/1991
8 Rabobank 12/90
