Wat ons bezighoudt
len de kansen van het MKB overigens
wel beperken.
Op basis van de op dat moment
bekende gegevens becijferde de
Rabobank eind vorige maand dat de
afzetgroei van het MKB dit jaar 4% zal
bedragen. De winsten zullen dit jaar
gemiddeld met ruim 7% toenemen.
Overigens is het beeld per sector niet
identiek; met name de detailhandel
scoort in 1990 zowel voor afzet als
winst boven het gemiddelde.
Ervan uitgaande dat olieprijs en dol
larkoers terugkeren naar meer 'norma
le' waarden, zal het midden- en klein
bedrijf ook volgend jaar groei te zien
geven. Wel zullen de ontwikkelingen
wat afzwakken: de afzet kan naar ver
wachting met 2,75% toenemen, de
winst met 3,75%. In een 'somber' sce
nario waarin de olieprijs blijft steken op
30 en de dollarkoers verder daalt tot
f 1,60, ontstaat een ander beeld. De
afzetgroei zou dan dalen tot minder
dan 1% en de winsten zouden zelfs af
nemen.
Bloemisterijbedrijf tussen
markt en milieu
Om te kunnen voldoen aan huidige
en toekomstige milieu-eisen, zullen
bloemisterijbedrijven fors moeten in
vesteren in kassen en bedrijfsuitrusting.
Gesloten teeltsystemen (hergebruik
van het drainwater) en een verminderd
gebruik van chemische gewasbescher-
mings- en ontsmettingsmiddelen moe
ten leiden tot een geringere milieube
lasting. Daarbij past overigens de op
merking dat bloemen en planten door
hun genot voor oog en neus en door
hun lichtfilterwerking ook een positieve
bijdrage aan het milieu leveren.
Per bedrijf zouden de totale investe
ringen de komende tijd wel eens kun
nen oplopen tot f 200 000 a f 300 000
per jaar. Maar dat is niet de enige kos
tenstijging. Ook arbeid wordt duurder,
evenals het aantrekken van de beno
digde kennis. De energieprijs is een
onzekere factor, maar zal eerder stij
gen dan dalen. In het zojuist versche
nen rapport 'Visie op uw Bloemisterij-
bedrijf' constateert de Rabobank dan
ook dat een structurele kostenstijging
onvermijdelijk lijkt.
Om die extra kosten te kunnen op
vangen, zal de bloemisterijsector veel
aandacht moeten besteden aan de af
zet. Niet voor niets draagt het rapport
als ondertitel 'management tussen
markt en milieu'. De Rabobank is voor
zichtig positief over die afzetontwikke-
ling. Actieve marktbewerking zal nodig
zijn. Elke schakel in de produktieketen
moet eraan bijdragen dat er uiteindelijk
een kwalitatief goed, mooi en houd
baar produkt aan de consument wordt
aangeboden.
Om in de veranderende produktie-
en marktomstandigheden te kunnen
blijven functioneren, kan de tuinder
twee wegen bewandelen. Hij kan zich
richten op nieuwe produkten op een
nog te ontwikkelen markt; dat betekent
dat hij kiest voor een arbeidsintensief
bedrijf met veel aandacht voor produkt-
innovatie en pionierswerk. Een tweede
aanpak is het telen van gevestigde
produkten voor een stabiele of beperkt
groeiende markt; dat vraagt kapitaalin
tensieve bedrijven en stelt hoge eisen
aan kostenbeheersing. De tuinder zal
hoe dan ook de toekomstige mogelijk
heden van het eigen bedrijf onder de
loep moeten nemen. Door de prakti
sche invulling van de brochure kan
'Visie op uw Bloemisterijbedrijf' de on
dernemer helpen om zijn beleid voor
de komende jaren te bepalen.
Hergebruik van het
drainwater helpt de
milieubelasting door
het bloemisterijbedrijf
te beperken.
Groter aandeel banken in
reizenverkoop
In de jaren tachtig hebben reis
bureaus bij de verkoop van verzorgde
vakanties steeds meer concurrentie
gekregen van banken. Dat blijkt uit de
brancheverkenning 'Reisbureaus', die
het Economisch Instituut voor het Mid
den- en Kleinbedrijf (EIM) onlangs
heeft gepubliceerd.
Van de verzorgde buitenlandse va
kanties werd in 1983 75% geregeld via
een reisbureau en 10% bij een bank
kantoor. In 1988 waren die percenta
ges respectievelijk 69 en 13. Bij het
regelen van binnenlandse vakanties
verloren de reisbureaus meer terrein.
Hier liep hun aandeel terug van 35%
(1983) naar 22% (1988), terwijl de ver
koop via banken opliep van 19 tot
28%. Overigens heeft het EIM de in
druk dat zich het afgelopen jaar enig
herstel heeft voorgedaan in de positie
van de reisbureaus.
Het aantal vestigingen van traditio
nele reisagentschappen bedroeg eind
vorig jaar ruim 1 500, het aantal bank-
vestigingen met reizenverkoop bijna
het dubbele. Alleen al binnen de Rabo-
bankorganisatie kunnen bij meer dan
2 000 kantoren reizen worden geboekt.
Het EIM betitelt de groei van de va-
kantiemarkt als 'redelijk'. Het afgelo
pen jaar gingen Nederlanders in totaal
26,5 miljoen keer met vakantie. Overi
gens boekt de consument deze vakan
ties maar ten dele bij de reissector.
Buitenlandse vakanties worden voor
ongeveer de helft geheel of gedeelte
lijk via de reissector verzorgd, binnen
landse vakanties worden voor 15% via
dit distributiekanaal geboekt.
Voor het lopende jaar houdt het EIM
rekening met een toename van het
aantal lange vakanties met 5%. Het
aantal korte vakanties zal met 3 a 4%
toenemen. De variatie in het vakantie
patroon wordt groter, zowel waar het
de duur, de bestemming als het sei
zoen betreft. Het EIM ziet de klassieke
zonvakantie minder belangrijk worden
en verwacht een toename van autova
kanties, verre reizen en rondreizen.
Oosteuropese landen zouden -na aan
passing van de infrastructuur- een
nieuw reisdoel kunnen worden.
