Renterisico
rente. Omzetting van de bestaande le
ning brengt door een boetebeding ech
ter hoge kosten met zich mee. Het af
sluiten van een renteswap, of -in goed
Nederlands- een renteruilovereen
komst, biedt uitkomst.
De werking van de swap is schema
tisch weergegeven. Uit het schema
blijkt dat de Rabobank bereid is aan de
onderneming 9,5% te betalen. Hierte
genover betaalt de cliënt aan de Rabo
bank een variabele rente, in dit geval
zes-maands Aibor gedurende de reste
rende looptijd van de lening. Veronder
stel dat zes-maands Aibor gedurende
het eerste halfjaar 8,75% bedraagt.
Per saldo betaalt de onderneming dan
gedurende dat halfjaar 8,75% plus
11,5% (zijnde de rente op de oorspron
kelijke lening) minus 9,5% (zijnde de
rente die hij ontvangt van de bank). In
totaal 10,75%. Daarmede is de onder
neming dus 3/4% goedkoper uit dan
met de oorspronkelijke lening zelf. Als
de rentevisie van de financieel direc
teur juist is (de rente blijft gelijk of daalt
zelfs), dan is de onderneming gedu
rende de resterende looptijd goedko
per uit.
Dit voorbeeld betreft één van de in
de praktijk meest toegepaste vormen.
Deze 'gewone' renteswap is te om
schrijven als een contract tussen twee
partijen waarin is overeengekomen
rente-verplichtingen in dezelfde valuta
doch van verschillende rentetypes te
ruilen gedurende een bepaalde perio
de.
Door gebruik van een renteswap
kan de ene partij zijn aanvankelijke
vastrentende verplichting omzetten in
een variabel rentende verplichting,
voor de andere partij geldt het omge
keerde.
Er vindt geen ruil plaats van hoofd
sommen, iedere partij blijft dan ook
verantwoordelijk voor de eigen aflos
singsverplichtingen. Het gaat uitslui
tend om rentebetalingen, die dienen te
zijn gebaseerd op een afgesproken,
voor beide partijen gelijke hoofdsom.
De minimumomvang van rente-
Toepassing rente swap
lening f 10 miljoen
rente 11,5% per jaar 11,5%
Cliënt
Rabobank
Aibor
hoofdsom
rente
zijn rentekosten, omdat hij verwacht
dat de geldmarktrente gaat stijgen. Hij
wil zich tegen deze stijging indekken.
De financieel directeur kan een FRA
afsluiten op 9,0%. Dat wil zeggen, hij
spreekt af om het verschil tussen de
werkelijke jaarsrente die over een half
jaar geldt en 9,0% te verrekenen.
Indien de rente onder de 9,0% blijft,
betaalt de ondernemer het verschil aan
de bank. Daar staat dan tegenover dat
hij een financiering kan krijgen tegen
een lager tarief dan hij bereid was te
betalen. Indien de financieel directeur
gelijk heeft en over een half jaar de
12 maands rente is gestegen tot bij
voorbeeld 9.25%, wordt het verschil
aan de ondernemer uitbetaald door de
bank. Wel dient de financiering op het
hogere renteniveau te worden afgeslo
ten. Feitelijk heeft de onderneming zijn
toekomstige rentekosten vastgelegd
op 9%.
FRA's worden gebruikt om renterisi
co's op de geldmarkt te beheersen en
zijn geen vervanging van een lening of
een deposito. FRA's zijn maatwerkcon
tracten die met banken kunnen worden
aangegaan voor vrijwel alle bedragen
vanaf f 5 miljoen. Het zijn betrekkelijk
eenvoudig af te sluiten overeenkom
sten zonder al te veel papierwerk. De
rentefixatieperiode kan enkele maan
den tot enige jaren van tevoren worden
afgesproken voor een looptijd van één,
twee, drie, zes of twaalf maanden. Het
rentetarief waarop het contract is ge
baseerd, betreft de zogenoemde Aibor
(Amsterdam Interbank Offered Rate),
het percentage waartegen Nederland
se banken deposito's aanbieden aan
andere banken.
Voordeel uit rente
ontwikkelingen
In het hiervoor geschetste voor
beeld was sprake van een defensief
gebruik van de nieuwe produkten voor
de beheersing van renteriso's: een on
derneming dekt zich in tegen een ver
wachte rentestijging. Het is echter ook
mogelijk om de ontwikkelde instrumen
ten meer offensief te gebruiken. Een
onderneming kan voordeel halen uit
rente-ontwikkelingen. Ook dit kan het
beste aan de hand van een voorbeeld
worden toegelicht.
Een onderneming sloot enige jaren
geleden een lening van f 10 miljoen
tegen een vaste rente van 11,5%. De
resterende looptijd bedraagt vijf jaar en
inmiddels staat de vaste rente voor
een dergelijke looptijd op 9,5%. Het
bedrijf verwacht dat de rente de ko
mende jaren niet zal stijgen en wil
(mede gezien het gebruikelijke verschil
tussen geldmarkt- en kapitaalmarktren
te) graag overstappen op variabele
De swaphandelaars
worden in hun activi
teiten ondersteund
met elektronische in
formatie.
drs. L. Hans
Financiële Markten
ir. R.G.J. Kaanen
Financiële Markten
