Dienstverlening en technologie
sector ligt dit percentage op 23,1
Overigens blijkt dat de mate van
O&O-inspanningen nauw samenhangt
met de omvang van het bedrijf: naar
mate het bedrijf groter is, zijn de activi
teiten op het gebied van onderzoek en
ontwikkeling omvangrijker. De sterke
tendens tot schaalvergroting in de
commerciële intermediaire diensten
sector (onder meer middels fusies) zal
er dan ook toe leiden dat de diensten
sector de achterstand op het gebied
van onderzoek en ontwikkeling snel zal
inlopen.
Zelf doen of uitbesteden
De vraag van de zakelijke diensten
gebruiker wordt bepaald door de om
vang van zijn activiteiten, alsmede
door de keuze die de ondernemer zal
maken tussen interne (zelf doen) en
externe (uitbesteden) dienstverlening.
Bij deze keuze vindt een afweging
plaats op onder meer de prijs/kwali
teitsverhouding van de dienst. Een ex
terne dienstverlener kan zich speciali
seren, maar zal vaak duurder zijn. Bij
zijn keuze zal de ondernemer ook een
afweging maken op basis van de stra
tegische waarde die de dienst voor zijn
bedrijf heeft. Opslag en verpakking le
nen zich daarom beter voor uitbeste
ding dan onderzoek en produktontwik-
keling. Zoals gezegd is de sterke groei
van de dienstverlening in de afgelopen
periode voor een groot deel te danken
aan de uitbestedingstendens die zich
in het bedrijfsleven heeft voorgedaan.
De verschuiving van lokale/nationa
le naar continentale/mondiale markten
(mede als gevolg van de Europese
eenwording) geeft producenten de mo
gelijkheid (delen van) de produktie
daar te lokaliseren, waar de beste
prijs/kwaliteitsverhouding wordt gebo
den. Tegelijkertijd dwingt de technische
ontwikkeling producenten steeds vaker
tot het beantwoorden van de vraag of
het wellicht verstandig is (delen van)
het bedrijfsproces uit te besteden.
Onder invloed van deze ontwikke
lingen worden bedrijfsprocessen
steeds meer gezien als een logische
keten van activiteiten (zoals onder
zoek, ontwerp, produktie, marketing en
service), die een nauwkeurig afgewo
gen verhouding tot elkaar hebben.
Elke stap in het proces heeft zijn eigen
diensten/goederenevenwicht. Een
groot deel van de aldus samengestel
de keten wordt overheerst door dienst
verlening, waarbij alle schakels uiter
aard een zekere goederencomponent
hebben.
Het op een dergelijke wijze uiteen
rafelen van produktieketens beïnvloedt
de keus tussen het zelf verrichten of
uitbesteden van werkzaamheden in
Ontwikkelingstempo
industrie volgen
Het is duidelijk dat dienstverlening
en technologie wederzijds sterk van el
kaar afhankelijk zijn. De opvatting dat
de dienstensector niet meer is dan een
en technologie bestaat
een duidelijke wissel
werking. Bijvoorbeeld
als het gaat om de toe
passing van de streep
jescode bij het opslaan
van goederen.
het voordeel van de dienstensector.
Als gevolg daarvan ontstaan kleine
platte organisaties ('intellectuele houd
stermaatschappijen') die dankzij een
netwerk van dienstverleners in staat
zijn een sterke marktpositie in te ne
men.
Voorbeelden hiervan zijn zowel in
technologie-georiënteerde als in meer
traditionele bedrijfstakken te vinden.
Grote computerfabrikanten zijn vaak
niet meer dan organisatoren, die on
derzoek en produktontwikkeling, com-
ponentenfabricage, assemblage, ver
koop, marketing en service combine
ren, zonder daadwerkelijk zelf aan een
produktieproces deel te nemen. Ook
strategische processen, zoals de ont
wikkeling van nieuwe technieken en
toepassingen, blijken (zelfs in de com
puterindustrie) in de praktijk uitbesteed
te kunnen worden. In de textielhandel
(groot- en detailhandel) verzamelen
wereldomvattende concerns de orders
om deze vervolgens in het Verre Oos
ten in produktie te geven. Het traject
van produktie tot en met verkoop (ver
pakken, verzenden, distribueren en
verkopen) wordt door externe dienst
verleners ingevuld.
'noodzakelijk kwaad', is daarmee ach
terhaald. Het is echter niet reëel te ver
wachten dat de ketens van toegevoeg
de waarde in het bedrijfsleven volledig
op dienstverlening gebaseerd kunnen
zijn. Technologie-gedomineerde scha
kels, zoals de feitelijke produktie van
goederen, zullen een onontbeerlijk ele
ment van de keten blijven.
De conclusie lijkt gerechtvaardigd
dat de commerciële intermediaire dien
stensector de komende jaren nog sterk
aan betekenis kan winnen. Veel zal
echter afhangen van de mate waarin
de dienstensector in staat is het hoge
technologisch ontwikkelingstempo van
de industrie te volgen, of de resultaten
hiervan in het eigen dienstverlenings
proces te implementeren. Het huidige
O&O-inspanningsniveau van de dien
stensector is wat dit betreft wellicht
een punt van zorg. Vooral de ontwikke
ling van de (informatie)technologie in
relatie tot nieuwe en verbeterde dienst-
verleningsprodukten (bijvoorbeeld ken
nissystemen) zal in toenemende mate
de groeipotentie van de zakelijke dien
stensector bepalen.
15 Rabobank 10/90
