MHIIf
Computerindustrie
Standaardisatie is van invloed op
de concurrentieverhoudingen. Fabri
kanten hebben er belang bij dat de
door hen ontwikkelde standaard tot al
gemene standaard wordt verheven.
Met de ontwikkeling waren namelijk
vaak aanzienlijke bedragen gemoeid,
die anders voor niets zouden zijn ge
weest. Verder ontstaat er een voor
sprong op de concurrenten en de mo
gelijkheid om inkomsten te krijgen uit
licenties voor het gebruik van de stan
daard door andere bedrijven. Er zit
dientengevolge nog maar weinig schot
in het standaardisatieproces.
Kijk bijvoorbeeld naar de bestu
ringssystemen. IBM heeft voor de mi
crocomputers OS/2 geïntroduceerd.
Een groep van fabrikanten tracht UNIX
te verheffen tot hèt besturingssysteem
voor microcomputers en ook grotere
systemen. Verder is wellicht de rol van
MS-DOS nog niet uitgespeeld. Er func
tioneren enkele tientallen miljoenen
MS-DOS-computers in de wereld tot
volle tevredenheid. Door verbetering
van het besturingssysteem en innova
tie op softwaregebied kunnen de mo
gelijkheden van de op MS-DOS draai
ende computers misschien nog aan
zienlijk worden uitgebreid.
Er zijn inmiddels producenten die
alle gangbare besturingssytemen kun
nen leveren. Het is zeker niet denk
beeldig dat de gewenste algemeen
toegepaste open computerstandaar
den vooralsnog een utopie zullen
blijken te zijn.
Amerikaanse dominantie
De markt van computerapparatuur
wordt gedomineerd door bedrijven uit
de Verenigde Staten. Het aandeel van
deze ondernemingen bedraagt in
waarde gemeten ongeveer 70%. Veruit
de grootste aanbieder is IBM, die al
leen al bijna een kwart van de markt
voor zijn rekening neemt. Ook in Euro
pa is de Amerikaanse dominantie
groot. De Europese industrie heeft op
de thuismarkt een aandeel van onge
veer een kwart. De betekenis van
Europese bedrijven op andere regiona
le markten is echter gering, de meeste
zijn voor het grootste deel van hun af
zet aangewezen op de eigen nationale
markt.
De Japanse fabrikanten weten in
verhouding tamelijk goed in de behoef
ten van de eigen markt te voorzien. De
betekenis van de Japanse producen
ten van computerapparatuur is op de
wereldmarkt overigens niet gering.
Mede gestimuleerd door programma's
van overheidswege zijn het vooral de
Japanse aanbieders die de hegemonie
van de Amerikaanse bedrijven nog
enigszins beperken. Op de ranglijst
MRfIHM
van de grootste automatiseringsbedrij
ven ter wereld bevonden zich in 1989
bij de eerste zes naast drie Amerikaan
se ook drie Japanse bedrijven. Het
eerste Europese bedrijf stond op de
achtste plaats.
Het aanbod van grote computersys
temen komt vooral van een beperkt
aantal grote ondernemingen. De in
spanningen op het gebied van onder
zoek, ontwikkeling en marketing zijn zo
zwaar dat slechts grootschalige bedrij
ven die kunnen opbrengen. Bij de
mainframecomputers bedienden in
1988 vijf bedrijven 65% van de markt.
Het aantal aanbieders van microcom
puters daarentegen is veel groter. Er
zijn in dit marktsegment veel bedrijven,
ook Europese, met een beduidend
marktaandeel. Fabrikanten uit lage-lo-
nen-landen, met name uit het Verre
Oosten, zijn in dit marktsegment even
eens actief met scherpgeprijsde appa
raten. De standaardisatie van appara
tuur is voor microcomputers het verst
gevorderd. Dat maakt het voor aanbie
ders relatief gemakkelijk om op deze
markt te penetreren.
Concentratietendens
Verwacht wordt een verdere con
centratie aan producentenkant, mede
doordat sommige fabrikanten in 1989
in de rode cijfers zijn beland en vaak
aantrekkelijke overnamekandidaten
zijn geworden. Waarschijnlijk zal er
slechts een beperkt aantal grote pro
ducenten overblijven, die een breed
aanbod van computers, van main
frames tot micro's, kunnen aanbieden.
Kleinere producenten zullen zich moe
ten richten op één of enkele produkt-
marktcombinaties. De mogelijkheden
zijn het grootst op de qua technologie
en marketing tot nu toe relatief gemak
kelijk toegankelijke markt van micro
computers. De groei van die markt
maakt penetratie van aanbieders rede
lijk kansrijk.
Zelfstandige Europese bedrijven
zullen op de computermarkt vermoe
delijk niet toonaangevend zijn. De ster
ke kant van de Europese industrie ligt
vooral in de dienstverlening, maatsoft-
ware-ontwikkeling en andere compu
terdiensten, een markt die overigens
de groeilijn nog steeds weet vast te
houden.
De gebruikers blijven kritisch. Het is
denkbaar dat de stagnatie in de auto
matiseringsbestedingen op de Ameri
kaanse markt te maken heeft met het
als onvoldoende beoordeelde rende
ment van de uitgaven. Gebruikers stel
len hoge eisen aan funcionaliteit en
gebruiksgemak. Nieuwe systemen zul
len minder gemakkelijk door de markt
worden geabsorbeerd. Computerpro
ducenten zullen een zwaar accent
moeten gaan leggen op marktverken
ning, -bewerking en distributiekanalen.
Een goed produkt alleen is niet meer
voldoende voor succes op de markt.
Spectaculaire techno
logische ontwikkelin
gen kunnen de com
puterindustrie nieuwe
impulsen geven. In het
Rosmalense Huis van
de Toekomst' wordt al
een beeld van deze
ontwikkelingen opge
roepen.
