Het Nederlandse bankenlandschap Economische en Monetaire Unie (EMU) meer vorm gaat krijgen. Dan immers zal daadwerkelijk integratie gaan plaatsvinden en zullen de wissel koersen op de valutamarkten zich sta biliseren of wellicht zelfs plaatsmaken voor een enkele nieuwe Europese munt. Financiële innovaties Hier ligt een relatie met een volgen de trend in de financiële wereld: de de regulering. In nauwe samenhang met de automatisering en internationalise ring zijn in de afgelopen jaren veel (wettelijke) regelingen die beperkingen oplegden aan het bankwezen, afge schaft. Zo is een groot aantal restric ties op het terrein van het kapitaalver keer en kapitaalmarktprodukten ver dwenen. Dit had onder meer tot gevolg dat talrijke financiële innovaties het licht zagen. In dit verband kan ook de branche vervaging worden genoemd. Het ver schil tussen algemene banken en spaarbanken wordt steeds kleiner, het produktassortiment van de banken breidt uit en de liberalisering van het structuurbeleid begin dit jaar leidt tot verdere grensvervaging tussen bank- de banktrouw van de cliënten, de steeds kritischer houding, de behoefte aan anonimiteit en toegenomen mobili teit. En dan zijn er nog de macro-eco nomische ontwikkelingen, die de gang van zaken bij het bankwezen in grote mate beïnvloeden, zoals de conjunc tuurbeweging en de rente- en beurs- fluctuaties. Diversificatie en specialisatie De genoemde trends bieden de banken vele nieuwe mogelijkheden. Maar uiteraard zijn er ook negatieve gevolgen te verwachten, zoals de ster ke toeneming van de concurrentie. Elke bank heeft in de loop van de tijd een eigen strategie ontwikkeld om in te springen op de kansen en zich te wa penen tegen deze bedreigingen. Sinds in februari 1988 de Amro Bank als het ware de spits afbeet met de (uiteindelijk niet gerealiseerde) sa menwerkingsplannen met de Belgi sche Generale Bank. is er sprake van een ware omwenteling in het banken landschap. In ruim tweeënhalf jaar hebben zes 'mega-acties' binnen het Nederlandse bankwezen plaatsgevon den, een tiental iets minder ingrijpende en een veel groter aantal 'kleine' be- diensten en verzekeringen. Steeds meer instellingen gaan zich bezighou den met 'near-bank'-activiteiten, getui ge bijvoorbeeld de opkomst van de creditcard-instituten en de introductie van eigen 'treasury'-afdelingen binnen het bedrijfsleven. Naast de al genoemde trends moet het bankwezen ook een passend ant woord zien te vinden op de veranderin gen aan de vraagzijde van de markt Door demografische ontwikkelingen, zoals de vergrijzing en de opkomst van kleine huishoudens, ontstaat er be hoefte aan andere produkten. Boven dien moet tijdig worden ingespeeld op nieuw tendensen, zoals de verminder- wegingen. Bij naam genoemd kunnen worden de nieuwe ABN-AMRO Hol ding, de NMB Postbank Groep, de sa menvoeging van VSB, AMEV en AG Groep, de vorming van de Reaal Groep, het initiatief van de drie grote spaarbanken en de banden van de Rabobank met Interpolis en Robeco. Elke actie heeft haar eigen specifieke facetten: welke partijen zijn erbij be- trokkken, welke motieven hebben bij de beslissing een rol gespeeld, welke implicaties zijn er voor de werkgele genheid, voor de concurrentieposities etc. Een nadere analyse van de afzon derlijke gevallen leert dat er voortdu rend een aantal basisfacetten terug- Het Nederlandse bankenlandschap Dit is de eerste aflevering uit een serie artikelen over banken in Nederland en over de ontwikkelingen die zich in deze sector voordoen. In de volgende bijdrage, die zal verschijnen in het november-nummer van Rabobank, wordt met name het coöperatieve bankwezen onder de loupe genomen. komt. Dat maakt het mogelijk om een tussentijdse balans op te maken van de gekozen strategieën. In de eerste plaats blijken de finan ciële instellingen een strategische keu ze te maken tussen diversificatie en specialisatie. In het eerste geval wordt door uitbreiding een heel scala van (fi nanciële) diensten in één financieel conglomeraat bijeengevoegd. In het tweede geval richt de aandacht zich voortaan, mogelijk ook via nieuwe ac quisities, op een bepaalde kernactivi teit waarin men van oudsher sterk is. Het merendeel van de acties tot nu toe was gericht op diversificatie. De wijzen waarop dit gebeurt, lopen ech ter uiteen. Zo kiest de Rabobank voor een 'All finanz-' oftewel 'financial su- permarket'-concept. Door het recente samengaan met verzekeraar Interpolis en de samenwerking met beleggings- groep Robeco worden de 'financiële schappen' gevuld. De nieuwe ABN AMRO Holding daarentegen prepa reert zich op de komende ontwikkelin gen via het 'global banking'-concept: een versterking van de positie op de thuismarkt, zodat in een later stadium een sterke internationale positie kan resulteren. Schaalvergroting, verster king van de kapitaalbasis, grotere geografische spreiding en bundeling van schaars beschikbare ervaring en deskundigheid zijn hierbij belangrijke elementen. Specialisatie, zoals bijvoorbeeld de reeds eerder begonnen omvorming van Pierson, Heldring Pierson van alge mene bank tot pure 'merchant bank', komt minder in het nieuws. Zodra ech ter de nieuw ingenomen posities duide lijk zijn en de (te) grote financiële instel lingen 'steekjes laten vallen', zal naar verwachting de ruimte voor het zoge naamde 'niche-banking'. waarbij men zich richt op een klein specifiek markt segment, weer toenemen. Combinatie bank-verzeke- ringsprodukten Bij uitbreiding kan het zijn dat de nieuwe partners elkaar aanvullen dan- wel dat zij dermate vergelijkbaar zijn. dat vooral schaalvergroting het motief is voor samenwerking. Het eerste mo tief, waar complementariteit voorop staat, is vooral van toepassing op de samenwerking tussen banken en ver- 21 Rabobank 8/90

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1990 | | pagina 21