Hongkong
van 1978 zijn de economische banden
fundamenteel versterkt. In 1988 kwam
31% van alle invoer uit China, de eigen
uitvoer was voor 17,5% gericht op het
Chinese vasteland en ook de transito
handel via Hongkong was voor ruim
éénderde afhankelijk van vragers en
aanbieders uit het 'socialistische' ach
terland.
Een zeer fors deel van de handel
met het overweldigende buurland is
een direkt uitvloeisel van investeringen
vanuit Hongkong in de economisch li
beraliserende Volksrepubliek. In China
gevestigde dochterondernemingen van
Hongkong-bedrijven nemen ruim 30%
van de industriële produktie in Hong
kong af. Daar bovenop wordt nog eens
10% van de totale goederenproduktie
in Hongkong geleverd aan (al dan niet
private) Volkschinese ondernemingen.
Niet onaannemelijk is dat zo'n kwart
van de totale werkgelegenheid in de
kroonkolonie zelf verband houdt met
de Chinese markt. Daarnaast zijn in
China in de dochterondernemingen
naar schatting nog eens 1,5 tot 2 mil
joen zeer goedkope arbeidskrachten
actief. Zij assembleren produkten
(veelal ten onrechte met het stempel
'Made in Hongkong') voor de export -
alweer via Hongkong- naar de wereld
markt.
Ook de dienstensector (o.a. toeris
me, transport- en bankwezen) in Hong
kong (70% van het bruto binnenlands
produkt) kan het niet zomaar zonder
de Chinese markt stellen. In het toeris
me (hotels) is de laatste jaren enorm
geïnvesteerd. Maar vorige zomer bleek
hoe eenzijdig de attractie Hongkong is
uit massa-toeristisch oogpunt: de on
rust in China zette een forse rem op
het aantal 'doorvoertoeristen', die de
kolonie gebruiken als uitvalsbasis voor
een bezoek aan het echte China. De
inkomsten uit toerisme bedroegen in
1988 maar liefst 8% van het bruto bin
nenlands produkt en dat zal gezien de
verminderde toeristische belangstelling
voor China nu zo'n 6% zijn.
Een zeer groot gedeelte van de ver
diensten van de transportsector is af
hankelijk van de buitenlandse handel
van of met de Volksrepubliek. In het
decennium van Chinese economische
liberaliseringen heeft de kroonkolonie
kunnen profiteren van de natuurlijke
haven en de politieke rugdekking uit
Beijing en Londen om de haven te mo
derniseren en transportdiensten aan te
bieden. Vorig najaar werden door de
regering zeer ambitieuze -deels privaat
te financieren- plannen gepresenteerd
voor onder meer een luchthaven en
een nieuwe containerhaven. Hiermee
wil de regering duidelijk maken dat er
ook na 1997 een toekomst is: de ge-
De Bank of China
bouwde de hoogste
wolkenkrabber (links
op de foto) in Hong
kong.
IsjSssïfflEÏW
plande opleverdata van de projecten
liggen tussen 1996 en 2006.
Daarnaast is de financiële dienst
verlening een bron van inkomsten:
deze wordt in geringere mate bepaald
door hetgeen in China zelf gebeurt.
Zolang de kroonkolonie een belasting
paradijs blijft, kan de feitelijke afhan
deling van financiële en verzekerings
transacties, die grotendeels betrekking
hebben op niet-Volkschinese partners,
relatief ongestoord geschieden. Het is
niet te voorzien dat daar in 1997 een
abrupt eind aan zal komen, hetgeen
de ongewijzigde belangstelling van fi
nanciële dienstverleners deels ver
klaart. Maar onrust in China en de Brit
se weigering om Britse paspoorten toe
te kennen aan de rechtens Britse on
derdanen in Hongkong had en heeft
een voelbare invloed op het aantrek
ken van geschoold personeel in met
name de dienstensector.
Ook afhankelijk van de VS
Minder bekend, maar wellicht net
zo belangrijk voor de economie is de
afhankelijkheid ten opzichte van het
economische en handelspolitieke kli
maat in de Verenigde Staten. Meer
dan éénderde van de uitvoer richt zich
namelijk op gene zijde van de Stille
Oceaan, een markt waarvan momen
teel de groeiverwachtingen niet bijster
rooskleurig zijn. Probleem is ook dat
de uitvoer (inclusief heruitvoer) naar
de VS in de afgelopen jaren het drie
voud bedroeg van de totale Ameri
kaanse uitvoer naar Hongkong. Het
bilaterale handelsoverschot (in 1988
4 mrd) is de Amerikaanse handels
autoriteiten een scherpe doorn in het
oog. Deze hebben enkele jaren gele
den handelspreferenties aan Hong
kong ontnomen op grond van ver
meende indirecte uitvoersubsidies en
zij beschuldigen Hongkong, net als de
andere Aziatische tijgers (Zuid-Korea,
Singapore en Taiwan) van onderwaar
dering van zijn valuta ten opzichte van
de Amerikaanse dollar. Daarmee zou
den deze landen een kunstmatig prijs
voordeel hebben ten opzichte van de
Amerikaanse producenten.
Door de Amerikaanse protectionis
tische maatregelen en een verzwakte
conjunctuur in de VS is het handels
overschot teruggelopen. Bovendien is
door de aanhoudend relatief hoge in
flatie in Hongkong bij een vaste kop
peling van de munt aan de dollar voor
een groot deel tegemoet gekomen aan
het tweede kritiekpunt uit Washington.
Ook profiteert Hongkong van de repu
tatie dat het veel meer dan de andere
nieuwe industrielanden in Zuid-Oost
Azië een vrije markteconomie is, het
geen de druk uit Washington wat ver
licht. Dit neemt evenwel niet weg dat
de VS zullen blijven proberen hun
handelsbalans met Hongkong in (bij-
na-)evenwicht te brengen. Daarmee is
Hongkong dus nog niet uit het Ameri
kaanse schootsveld geraakt.
Per saldo profiteert de kleine han
delsstad dubbel en dwars van hoog-
13 Rabobank 8/90
