Objectieve
advisering bij
bedrijfsopvolging
gewenst
Bedrijfsopvolging
Opvolging in een familiebedrijf is een proces
waarbij vele factoren een rol spelen.
Begrijpelijke emoties zijn eveneens aan de
orde. Tijdig werken aan een
'opvolgingstestament', waarin alle factoren
worden belicht, zal er naar verwachting voor
zorgen dat de opvolging in familiebedrijven
steeds soepeler gaat verlopen.
Volgens grove schattingen is zo'n
80 tot 90 procent van alle bedrijven in
Nederland een familiebedrijf, dat wil
zeggen een onderneming waar zowel
de kapitaalinbreng als de leiding bin
nen één familie blijven. Precieze cijfers
zijn er niet. Over de opvolging bij al
die familiebedrijven in het midden- en
kleinbedrijf is al evenmin veel bekend.
Er bestaat wel een stereotypebeeld:
ruziënde kinderen, die na het terugtre
den van vader over straat rollen. Re
cent onderzoek van RegioBaak in sa
menwerking met de Commissie Ont
wikkeling Bedrijven en de Sociaal
Economische Raad weerlegt dit beeld.
Wel geeft het onderzoek onder 121 be
drijven een reëel beeld van de proble
matiek.
Drs. Albert Jan Thomassen is bij
het genoemde onderzoek betrokken
geweest en hoopt zelfs op dit onder
werp te promoveren. Bij RegioBaak,
een onderdeel van het Management
Studiecentrum van het VNO, is Tho
massen naast zijn promotiewerkzaam
heden in Groningen ook projectleider
voor cursussen over bedrijfsopvolging.
Thomassen hoopt meer duidelijkheid
te kunnen brengen in het nog niet-ont-
gonnen gebied van opvolging in fami
liebedrijven in Nederland.
Ruggegraat
'In mijn ogen is het een duidelijke
zaak dat de ondernemingen in familie
bezit de ruggegraat van onze econo
mie vormen',aldus Thomassen. Gelet
op het hoge percentage familiebedrij
ven van 80 tot 90 procent in ons land
lijkt die stelling gerechtvaardigd. In het
buitenland zijn vergelijkbare cijfers ge
vonden; in Spanje en in de Verenigde
Staten liggen die percentages zelfs
rond de 95 procent. 'Sommige Ameri
kaanse banken kennen speciale advi
seurs voor familiebedrijven. In ons land
heb ik dergelijke adviseurs nog niet ge
zien', constateert Thomassen. 'Maar
wat wel opvalt is dat er bij de banken
veel praktische kennis over familiebe
drijven is.'
In een tijd van informatisering, digi
talisering en high tech lijkt de rol van
het familiebedrijf steeds minder be
langrijk te worden. Een bedrijf dat van
vader op zoon overgaat, zou niet dyna-
namisch, modern en flexibel zijn. Het
lijkt alsof het familiebedrijf zijn langste
tijd wel heeft gehad. Aldus veel ge
hoorde meningen uit de markt.
'Niets is minder waar', veert Tho
massen op. 'Van alle startende onder
nemingen is het overgrote deel een fa
miliebedrijf. Het zijn en blijven deze be
drijven - al of niet 'high tech' - die in
de bekende traditie van het familiebe
drijf onze economie vorm geven.'
Wat Thomassen wel ziet verdwijnen
is het grote familiebedrijf dat geheel in
handen is van één familie of dat wordt
geleid door een eigenaar/familielid. Te
denken valt aan ondernemingen als
het Vendex-concern, Heineken, Cen-
terParcs, DAF, Philips en Grolsch. 'Het
wordt steeds moeilijker voor grote,
multinationale familiebedrijven om uit
de eigen familiekring in opvolging te
voorzien', aldus Thomassen. Maar die
ontwikkeling doet niets af aan het ge
geven dat het familiebedrijf springle
vend is. 'In de Fortune-500, de lijst met
de grootste bedrijven ter wereld, staan
ruim 150 familiebedrijven', onder
streept Thomassen zijn woorden.
Emoties
Opvolging in het bedrijfsleven is al
tijd een emotionele zaak, of het nu om
een familiebedrijf gaat of niet. Veel ma
nagers hebben toch een speciale band
met hun bedrijf en bij het vertrek wordt
die band vrij abrupt doorgesneden.
Welgemeende cliché's als 'met een
brok in mijn keel' en 'een stukje van
mijn leven' zijn hier aan de orde. Het is
De Rabobank heeft voor ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf een
seminar over 'Bedrijfsopvolging' in ontwikkeling. De inhoud van dit seminar
kwam in samenwerking met RegioBaak, Studiecentrum voor Ondernemers,
tot stand. In het programma wordt aandacht besteed aan organisatorische, fis
cale en financiële aspecten van bedrijfsopvolgingen in het familiebedrijf. Naar
verwachting zullen in de loop van dit jaar diverse plaatselijke Rabobanken het
seminar voor hun leden-ondernemers organiseren.
12 Rabobank 4/90
