Nieuwe
landbouw-
evenwichten
in de jaren '90
Landbouwcommentaar
Het laatste decennium van de 20ste eeuw
lijkt voor de landbouw er één te worden van
grote veranderingen. De handelsstrijd tussen
de EG-landbouw en die van de andere grote
handelsnaties zal in nieuwe GATT regels, de
Algemene Overeenkomst voor Handel en
Tarieven, beslecht gaan worden. Oost- en
West-Europa met ieder een totaal
Ir. J. H. Egberink
verschillende landbouwstructuur - groot
schaligheid aan de ene kant, gezinsbedrijf
anderzijds - zullen bij verdere samenwerking
groeien naar een vergelijkbare
landbouwstructuur. De biotechnologie zal
niet wachten tot de 21ste eeuw. En de
wrijfpunten tussen een economische
landbouwproduktie en milieudoelstellingen
zullen nog het hele decennium voortduren.
Kortom er is voldoende stof voor
artikelschrijvers, landbouwpolitici en
bankbestuurders.
Rebalancing in GATT
Bij de overlegronde over de internationale handel in land-
bouwprodukten in het GATT beheerst het gedachtengoed van
oud-president Reagan nog steeds de vergadertafels. Zijn slag
zin uit 1988 'alle landbouwsubsidies binnen 10 jaar de wereld
uit' houdt de onderhandelaars voortdurend bezig. Twee begrip
pen beheersen de GATT-vergadertaal. 'Rebalancing' en 'Tari
fering'. De Europese Gemeenschap heeft in december haar
onderhandelingsinzet vastgesteld. De Gemeenschap lijkt be
reid de invoerbescherming voor landbouwprodukten te veran
deren. De bescherming van de graanproduktie vermindert.
Daar tegenover stelt de Gemeenschap dat de invoer van
graanvervangers zoals tapioca en soja zwaarder moet worden
belast. Er dient een beter evenwicht te komen in de bescher
ming van de verschillende landbouwprodukten. Wanneer op dit
punt overeenstemming met de Verenigde Staten mogelijk
wordt, kan dit grote gevolgen hebben voor de Europese land
bouw. De Nederlandse veehouderij gebruikt in het veevoer
veel graanvervangers, bijvoorbeeld bijprodukten van de maal-
industrie, zoals maisgluten uit de Verenigde Staten en tapioca
uit Zuid-Amerika en Thailand. 'Rebalancing' kan in Europa de
positie van de veehouderij in de buurt van de importhaven ver
zwakken ten opzichte van de veehouderij in de graanproduk-
tiegebieden van de meer zuidelijke en centrale gebieden van
de Gemeenschap. Het EG-concept van 'Rebalancing' houdt
ook in dat de Verenigde Staten de steunprogramma's voor de
eigen landbouw moet terugschroeven. Dat zal veel discussies
oproepen in de Verenigde Staten. De kritiek in het Congres
van de Verenigde Staten op de landbouwsteunprogramma's
neemt toe. De indruk bestaat daar dat de steun niet zozeer de
boeren maar meer de handelsbedrijven betreft. De uitkomst
van dit onderdeel van het GATT-overleg kan wel eens bepa
lend worden voor de ontwikkeling van de veehouderij en akker
bouw in Nederland. Een minder 'graanafhankelijke' akkerbouw
en een 'meer grondgebonden' Nederlandse veehouderij sluiten
aan bij een GATT-streven naar een betere balans in de wereld
handelsbescherming.
Tarifering
Een tweede hoofdthema van de GATT-onderhandelingen
vormt het systeem van handelsbescherming. Met tarifering
wordt bedoeld de verandering van het EG-systeem van invoer
bescherming en uitvoersteun. Nu gebeurt dat door variabele
heffingen. Het verschil tussen de wereldmarkt en de vooraf
vastgestelde binnenlandse (EG)markt vormt de basis voor de
EG-heffing. In het GATT is aan de orde om met vaste heffingen
of heffingspercentages te gaan werken. Zoals nu bij industrie-
produkten het geval is. De EG-marktprijzen worden daarmee
veel afhankelijker van de prijsschommelingen op de wereld
markt. Een zorgpunt voor de agrarische producent in de Euro
pese Gemeenschap. Maar ook voor de consument die een da
gelijkse uitgave doet voor voedsel kan dit grote gevolgen heb
ben.
Daarom bepleit de Europese Gemeenschap de vaste in
voertarieven aan te vullen met een correctiemechanisme waar
in de dollarkoers en de wereldmarktschommelingen gecom
penseerd worden. Zo'n stabilisatieschema kan in moderne sa
menlevingen niet gemist worden.
30 Rabobank 1/90
