gingsportefeuille) onder druk hebben
gestaan als gevolg van de beurskrach
in oktober 87.
Het resultaat van het gewogen gemid
delde van de ontwikkeling in de rente
en provisiediensten noemen wij de ont
wikkeling in het 'transactievolume'. De
op het oog omslachtige calculaties zijn
- het werd al eerder opgemerkt - nood
zakelijk in verband met het ontbreken
van gedetailleerder informatie in de ge
publiceerde jaarcijfers.
De geschatte ontwikkeling van het
transactievolume kan door deling met
de ontwikkeling van het aantal mede
werkers worden omgezet in de groei
van het transactievolume per medewer
ker (1,10). Voor de verschillende instel
lingen resulteert de berekening in ver
schillende arbeidsproductiviteitscijfers.
Als een soortgelijke berekening voor de
drie grootste handelsbanken wordt op-
schema 4. Volume-ontwikkeling Rabobank
Ontwikkeling rentebaten
Rentemarge/Balanstot.
Volume-ontw. rentebedrijf (*1)
Volume-ontw. provisiebedrijf
1985
2,66
mutatie
1,12
1,23
1,26
1988
2,43
Rentebaten/totale baten
Volume-ontw. rente- en provisiebedrijf
Ontw. transactievolume per medew. (*2)
83,2
1,24
ca 1,14
*1) Ontw. rentebaten ontwikkeling rentemarge
*2) Ontw. transactie-volume ontw. aantal medewerkers
Mens en technologie
werken duidelijk in
eikaars verlengde.
gesteld, ontstaat het beeld dat in sche
ma 5 is weergegeven.
Bij alle onderzochte instellingen blijkt
de groei van de arbeidsproduktiviteit
boven het overeenkomstige cijfer voor
het gehele Nederlandse bedrijfsleven
(ca 1,04) te liggen.
Human capital niet verdrongen
door capital goods
Zoals het onderzoek aantoont zijn in de
periode 1985/88 bij de vier grootste
Nederlandse banken zowel de werkge
legenheid als de investeringen toege
nomen.
In de persoonlijke dienstverlening zijn
'human capital' en 'capital goods' geen
substituten, maar gedragen zij zich
complementair. In de bancaire sector
verdringt de automatisering de factor
arbeid niet, maar zij leidt wel tot grote
verschuivingen in de aard van de werk
zaamheden.
schema 5. Volume ontwikkeling 88/85
Rabo ABN Amro NMB
Volume-ontw. rente-en provisiebedrijf 1,24 1,15 1,20 1,24
Ontw. transactievolume per medew. 1,14 1,08 1,20 1,23
(Stijging arbeidsprod. Ned.: 1,04)
