De naleving van milieuwetten zal in de toekomst intensief worden gecontroleerd.
de milieuproblematiek waarin onder
meer bepaalde doelgroepen, produkten
of thema's centraal staan. Dit betekent
dat bepaalde bedrijfstakken, produkten,
of bepaalde problemen heel selectief in
de milieuschijnwerper kunnen worden
gezet.
Als we - losstaande van de recente
milieubelangstelling - een blik op de
toekomst werpen dan mogen we ver
wachten:
1Een hoge mate van aandacht van de
overheid voor de naleving van de
milieuwetten, resulterend in effec
tieve controles en zwaardere sanc
ties op overtredingen.
2. Als gevolg van het 'operationeel ma
ken' van de milieuwetgeving een
groot aantal nieuwe regels die onder
meer een grote groep van bedrijven
zal betreffen.
3. Veel meer dan tot nu toe regelgeving
die ook het midden- en kleinbedrijf
zal betreffen.
4. Regelgeving waarbij de overheid in
toenemende mate gebruik zal gaan
maken van financiële mogelijkheden
om de milieuzorg gestalte te geven.
Hierbij moet worden gedacht aan:
het opleggen van dwangsommen bij
overtredingen van milieuvoorschrif
ten, het vragen van financiële zeker
heden bij bepaalde activiteiten met
milieurisico's, verhaalsacties om de
kosten van sanering van milieuscha
de van de veroorzakers terug te vor
deren maar ook subsidieregelingen
om milieuzorg in bedrijven te bevor
deren, het opleggen van statiegel
den en het hanteren van tariefrege
lingen voor afvalstoffenafvoer om de
verwerking van afval te kunnen stu
ren.
Kortom: Het huidige niveau van publici
taire belangstelling voor het milieu is
misschien van voorbijgaande aard; de
inhoudelijke onderstroom van maatre
gelen is echter zeer sterk en heeft zijn
hoogtepunt bij lange na nog niet be
reikt.
Zakelijke gevolgen voor
ondernemingen: kosten en
financiële risico 's
Milieuzorg zal voor alle bedrijven in alle
sectoren van het bedrijfsleven steeds
meer een zakelijke factor gaan worden.
In de eerste plaats zullen in de periode
van 1988-1994 de kosten van milieu
zorg stijgen van 2 tot 3,4% van het bru
to nationaal inkomen. Voor het bedrijfs
leven betekent dit een stijging van zijn
lasten van f 1,8 tot 3,5 miljard voor in
vesteringen die nodig zijn op grond van
nieuwe milieu-eisen voor milieuheffin
gen e.d. Uiteraard zal de relatieve kos
tenverhoging per bedrijfssector of per
individueel bedrijf verschillend kunnen
zijn.
Daarnaast zullen risico's in bedrijven op
milieugebied (dus kans op verontreini
ging van bodem, water of lucht) steeds
meer ook financiële risico's worden die
de continuïteit of de vermogenspositie
van een bedrijf ernstig in gevaar kun
nen brengen. Een voorproefje daarvan
is merkbaar in de verhaalsacties die de
Staat momenteel voert, waarbij deze
de kosten die gemaakt zijn voor het sa
neren van verontreinigde bodem (of on
derwaterbodems) op de veroorzaker(s)
verhaalt.
Tot op heden is door de Staat al meer
dan f 500 000 000,- gevorderd van be
drijven (en hun bestuurders) om de
(nog te maken) kosten van het oprui
men van milieuverontreiniging op de
veroorzakers te verhalen. De bedrijven
die met deze claims te maken hebben
komen uit alle sectoren van bedrijvig
heid: chemie, metaal, aannemingsbe
drijven, levensmiddelenbedrijven etc.
Het gaat daarbij beslist niet alleen om
grotere bedrijven. Daar vallen ook vele
midden- en kleinbedrijven onder. In een
aantal gevallen was de claim enkele
malen de jaaromzet van de onderne
ming.
Er wordt geraamd dat wat betreft de
kosten van het opruimen van de bo
demverontreinigingen die in het verle
den op bedrijfsterreinen zijn ontstaan,
deze ongeveer f 25 miljard bedragen.
Het is te verwachten dat de Staat (al
dan niet op initiatief van provincies, ge
meenten, waterschappen) van de mo
gelijkheden om langs privaatrechtelijke
weg de kosten van milieusanering op
de veroorzakers te verhalen op grote
schaal gebruik zal maken, te meer daar
de eerste gerechtelijke uitspraken voor
de Staat gunstig zijn uitgevallen.
Het is duidelijk dat - omdat het vaak
om forse bedragen gaat - een onder
neming door verhaalsacties ernstig in
problemen kan komen. De vermogens
positie kan ernstig worden aangetast
met alle gevolgen van dien.
Nog afgezien daarvan blijkt dat in aller
lei zakelijke transacties waar een on
derneming mee te maken kan krijgen
(vermoede) milieurisico's roet in het
eten kunnen gooien of de transacties
aanzienlijk kunnen vertragen.
Bijvoorbeeld bij aandelenemissies,
aan- en verkoop van bedrijfsterreinen,
financiering van activiteiten en her
structurering van een onderneming.
Het is dan ook niet zonder reden dat
vanuit de hoek van financieel geïnte
resseerden bij het ondernemingsge-
beuren zoals verzekeraars en banken,
de milieurisico's steeds meer aandacht
krijgen, omdat deze het beeld dat van
een onderneming bestaat drastisch
kunnen wijzigen.
Misverstanden
Bij veel ondernemers wordt wellicht dit
laatste aspect wat onderschat. Men is
snel geneigd te denken dat het met een
eventuele aansprakelijkheid voor
