De Stille-Zuidzeelanden
De Oostbloklanden
Goed op koers
De landen rondom de Stille Zuidzee vormden de afgelopen jaren een van de be
langrijkste groeikernen van de wereldeconomie. Ook de haven van Singapore
(foto) heeft kunnen profiteren van de liberalisering van de wereldhandel.
De landen rondom de Stille Zuidzee
vormden de afgelopen jaren een van
de belangrijkste groeikernen van de
wereldeconomie. Zij hebben buitenge
woon kunnen profiteren van de liberali
sering van de wereldhandel en de
enorme zuigkracht van de Amerikaan
se economie. Nu die zuigkracht af
neemt, lijkt dan ook voor deze landen
de groei op een wat gematigder niveau
te komen liggen. Wel kan Japan, dat
zich in een proces bevindt om minder
afhankelijk te worden van de export-
groei, iets van die rol van de VS over
nemen, al dient daarbij bedacht te wor
den, dat de argwaan jegens Japan, op
grond van historische en culturele fac
toren, ook in deze landen groot is.
De grootste opgave voor de ontwikke
lingslanden in dit gebied lijkt echter
voor de komende jaren op het politieke
vlak te liggen. Nogal wat landen kam
pen met interne spanningen. Enerzijds
heeft dat te maken met tegenstellingen
tussen verschillende etnische groepe
ringen, anderzijds met toenemende po
litieke aspiraties van een steeds welva
render bevolking. Landen als Zuidko-
rea en de Filipijnen zijn voorbeelden
waar de laatste jaren min of meer dic
tatoriale regimes plaats hebben moe
ten maken voor democratisch gekozen
leiders; in landen als Birma en natuur
lijk zeer recent China, is de roep om
grotere politieke vrijheden overstemd
door het geraas van tanks. Het is met
enige voorzichtigheid gezegd, maar
het lijkt moeilijk voor te stellen, dat in
China de politieke repressie die volgde
op de gebeurtenissen op het plein van
de hemelse vrede, een erg lang leven
is beschoren. Een economisch steeds
welvarender bevolking, met toegang
tot scholen en universiteiten en niet te
gen te houden contacten met het bui
tenland, wil ook politiek steeds mondi
ger zijn. Op straffe van economische
stagnatie lijkt dit een op den duur on
omkeerbaar proces.
Anders dan in China heeft sovjetleider
Gorbatsjov gekozen voor een beleid
waarin, althans in naam, politieke en
economische hervormingen hand in
hand gaan. Voorlopig lijkt de politieke
openheid de overhand te hebben, het
geen overigens wel de grote interne et
nische tegenstellingen aan het licht
heeft gebracht en tevens heeft duidelijk
gemaakt dat de economie er erg slecht
voor staat. Verwonderlijk is dat niet. Al
voor de communistische revolutie was
de Sovjetunie een centraal geleid land.
De mentaliteit van een bevolking, die
gedurende generaties gewend is aan
centrale leiding, kan maar langzaam
veranderen. Toch lijkt er geen alterna
tief voor de huidige hervormingskoers;
daarvoor zijn ook in de Sovjetunie de
feilen van de centraal geleide econo
mie, zoals de gebrekkige voorziening
van bijvoorbeeld consumptiegoederen,
te duidelijk aanwezig. Naar het zich laat
aanzien zal in het doorgaande hervor
mingsproces ook een toenemend be
roep worden gedaan op westerse tech
nologie en geld.
De schuldenlanden
Na de zeven vette jaren vanaf 1975,
toen het bankwezen op veel te grote
schaal kredieten verstrekte aan de hui
dige schuldenlanden, volgden vanaf
1982 tot dit moment zeven magere ja
ren. Het lijkt er echter op dat een aantal
schuldenlanden, met als belangrijkste
voorbeeld Mexico, weer wat vastere
grond onder de voeten begint te
krijgen. Dat is voornamelijk een gevolg
van enerzijds een lang volgehouden
aanpassingsbeleid en anderzijds van
de schuldverlichting, waarover nu in
principe overeenstemming bestaat en
die mogelijk werd doordat de banken
de afgelopen jaren daartoe voorzienin
gen hebben getroffen. Op deze manier
wordt bereikt dat de schuldenlast beter
draaglijk wordt. Aan de andere kant is
er een land zoals Brazilië, maar ook
een aantal landen in Noord-Afrika, zo
als bijvoorbeeld Egypte, waar de nood
zakelijke economische hervormingen
nu nog te traag verlopen om een spoe
dig herstel van de kredietwaardigheid
te verwachten. Het zal nog de nodige
stuurmanskunst vereisen van schul
denlanden, banken en multilaterale in
stellingen om goed op koers te blijven.
In het bovenstaande is in vogelvlucht
aangegeven wat momenteel de belang
rijkste thema's voor de komende jaren
lijken te worden. De centrale bood
schap is een positieve: de wereld ligt
goed op koers om ook in de komende
jaren door te groeien, al zal in sommige
landen de getijdenbeweging onvermij
delijk wat minder gunstig zijn dan in de
afgelopen jaren.
Terugkijkend moet men constateren dat
de wereldeconomie over een aanzien
lijke veerkracht beschikt, voldoende om
bijvoorbeeld de schuldenproblematiek
tot nu toe beheersbaar te houden en
zich niet van de wijs te laten brengen
door de grillen van de dollar.
Met het economische getij mee kan
ook het internationale bankbedrijf zich
gunstig ontwikkelen. Aangezien de
werkzaamheden van de activiteit Inter
nationaal Onderzoek nauw verweven
zijn met het buitenlandbedrijf van de
Rabobankorganisatie, mogen ook wij
de toekomst met gepast vertrouwen te
gemoet zien.
