SEO
Grote uitdagingen
binnen kleine beleidsmarges
De Nederlandse economie
In de loop van de jaren tachtig is de
Nederlandse economie weer gelei
delijk op het goede spoor gekomen.
Dit viel samen met een versterkte
internationalisering van de nationale
economie, die in het komende de
cennium verder zal doorzetten. Dat
beperkt de beleidsmarges van de
nationale politiek.
De financiële markten zijn al bijna
volledig geglobaliseerd. Banken
krijgen te maken met versterkte in
ternationale concurrentie, mede
door het wegvallen van nationale
beschermende regelgeving. De
agenda voor het beleid van de mo
netaire autoriteiten wordt steeds
meer door 'Brussel en 'Bazel be
paald. Kortom, de omgeving van de
banken verandert voortdurend en
de banken veranderen mee. Een
tussenstand op de grens van de ja
ren tachtig en negentig.
JAAR
a de tweede oliecrisis in
1979 belandde de toch al
structureel verzwakte Ne
derlandse economie in een
diep dal. De marktsector
was door fors gestegen
kosten en gedaalde rende
menten in de versukkeling
geraakt. De werkloosheid steeg van
250 000 in 1980 naar 800 000 in 1983.
Ook op het terrein van de overheidsfi
nanciën is in die jaren veel misgegaan.
Ondanks sterk gestegen aardgasbaten
liep het financieringstekort procentueel
bijna in de dubbele cijfers.
In de jaren zeventig was een politiek
gevoerd, waarbij de invloed van de
overheid, zowel inzake lasten- als re
geldruk, op de sociaal-economische
ontwikkeling sterk toenam. Achteraf
kan worden geconstateerd dat de be-
leidsbakens te laat zijn verzet. Blijk
baar was een omvangrijke recessie no
dig om een maatschappelijk draagvlak
Thans, aan het eind van de jaren tachtig, staat de economie er goed voor.
te creëren voor een meer marktgerich
te beleidsfilosofie.
Een doorbraak werd bereikt door het in
1982 tussen de sociale partners geslo
ten akkoord over rendementsherstel en
herverdeling van arbeid tegen looninle
vering. Er werd ingeleverd zonder dat
er veel terecht kwam van herbezetting
van de verkorte arbeidstijd. Per saldo
betekende dit de start van het brood
nodige rendementsherstel. Deze heeft
zich dank zij voortgezette loonmatiging
en de internationale economische op
leving onverkort doorgezet in de loop
van de jaren tachtig, met als resultaat
een welhaast explosieve groei van
werkgelegenheid in de tweede helft
van dit decennium. De werkloosheid
daalde echter maar matig door de ster
ke aanwas van het arbeidsaanbod.
Wel is gebleken dat de echte omvang
van de werkloosheid ongeveer twee
derde deel bedraagt van hetgeen de
arbeidsbureaus plegen te registreren.
Het beleid van het kabinet-Lubbers II
had in toenemende mate een pragma
tisch karakter. Onafhankelijke advies
commissies (Dekker/Oort) speelden
een belangrijke rol. In een omvangrijke
miljardenoperatie werden de afschaf
fing van de WIR met compenserende
maatregelen en verlaging van de 'Oort-
tarieven' voor de te vereenvoudigen
loon- en inkomstenbelasting geregeld.
Een politieke misser was daarbij de be
sluitvorming over de fiscale behande
ling van de zgn. gemengde kosten. De
daaruit resulterende fraudegevoelige
en uiterst ingewikkelde wetgeving
Drs. N. Vogelaar
Algemeen Economisch
Onderzoek
