Het industriële MKB
Gevolgen
Kosten voor de baten
Kleinere bedrijven zijn vaak nauw verbonden met het lot van de groteveel kleine
bedrijven hebben een tamelijk duurzame relatie met grote uitbestedende bedrij
ven.
zullen worden gesteld. Indien er strenge
normen zullen worden gehanteerd is de
Nederlandse industrie in het voordeel,
omdat het merendeel van de bedrijven
zich reeds houdt aan de doorgaans hoge
Westduitse normen.
De afzetstructuur van het industriële mid
den- en kleinbedrijf (MKB) wijkt sterk af
van die van het grootbedrijf uit deze sec
tor. Export maakt slechts een derde uit
van de totale afzet van het MKB, terwijl dit
voor het grootbedrijf meer dan drie vijfde
is.
De belangrijkste afzetcategorie van de
kleinere industriële bedrijven vormen de
intermediaire leveringen. Het volume van
uitbesteding door grote bedrijven zal
waarschijnlijk verder toenemen, omdat zij
zich concentreren op hun kerntaken ten
einde op de markt zo sterk mogelijk voor
de dag te kunnen komen. Tegelijkertijd
stellen zij wel strenge eisen aan de leve
ranciers van intermediaire goederen, bij
voorbeeld ten aanzien van kwaliteit, be
trouwbaarheid en dergelijke. De levens
cycli van produkten zullen door de con
currentie korter worden. Uitbestedende
bedrijven worden daardoor nog sterker
afhankelijk van betrouwbare en stipte
toeleveranciers en zullen wellicht nog
meer van hun partners gaan vergen.
Door deze taakverdeling zijn grote en
kleine industrieën zelden eikaars directe
tegenstrevers. Kleinere bedrijven zijn
daarentegen vaak nauw verbonden met
het lot van de grote. Veel kleine bedrij
ven hebben een tamelijk duurzame rela
tie met grote uitbestedende bedrijven.
Een Europese markt zonder binnengren
zen zal de concurrentie tussen de toele
veranciers doen toenemen, maar er ont
vouwen zich ook perspectieven op nieu
we markten. Willen Nederlandse toele
veranciers meer afzet op buitenlandse
markten realiseren, dan zullen zij goed
moeten inspelen op de wensen van uit
bestedende bedrijven, zoals flexibiliteit
(bijvoorbeeld door flexibele produktie-au-
tomatisering), kwaliteit en "just in time"
leveringen (mede door de ontwikkeling
van de telematica). Daarbij zullen een
aantal toeleveranciers moeten omscha
kelen van makers op basis van opgege
ven specificaties naar mee-denkers en
mee-ontwikkelaars ("co-makers").
Het is niet uitgesloten dat vanwege com-
paratieve kostenvoordelen en de ver
wachting dat de grootste groeipolen zich
elders in Europa bevinden sommige gro
te bedrijven hun produktieplaats elders
gaan vestigen. De marktintegratie zal
ook vanuit dien hoofde gevolgen hebben
en wel in de vorm van het ontstaan van
nieuwe industriële gebieden in het zui
den van Europa. Dit zal consequenties
hebben voor de toeleverende bedrijven.
Veel uitbestedende bedrijven streven
naar een beperkt aantal toeleveranciers,
die bij voorkeur gevestigd dienen te zijn
in de directe omgeving.
De bedrijven die zich bezig houden met
het produceren van consumptiegoede
ren, kunnen op lange termijn wellicht
profiteren van de toenemende koop
kracht van de consument, mede als ge
volg van de te realiseren prijsdalingen.
De producenten van investeringsgoede
ren kunnen een toename van de vraag
tegemoet zien. Bedrijven zullen vanwe
ge de sterkere concurrentie eerder tot
vernieuwing van hun produktiemiddelen
overgaan en de totale produktiecapaci-
teit zal gaan toenemen. De liberalisatie
van de markt voor overheidsopdrachten
kan gevolgen hebben voor bedrijven die
veel aan overheden leveren. Er zal
meer concurrentie van buitenlandse be
drijven komen, doordat opdrachten die
een door de EG bepaalde omvang te
boven gaan via openbare inschrijving
zullen moeten worden uitbesteed. Over
heden moeten in het vervolg kiezen
voor de economisch gezien meest gun
stige inschrijving en mogen geen onder
scheid meer maken vanwege de natio
naliteit van de inschrijvers. Overigens
ontstaan er zo ook voor Nederlandse
bedrijven meer mogelijkheden op de
buitenlandse markten, waarbij het dus
vooral zal gaan om grote overheidsop
drachten. Vaak zullen kleinere bedrijven
daarop slechts samen met andere kun
nen inschrijven.
Door de toenemende concurrentie wordt
het steeds moeilijker om zich op de
markt te onderscheiden van andere
aanbieders. De marges op produkten
komen onder druk te staan. Om de ren
dementen op peil te houden zal een
aantal bedrijven moeten overgaan tot
schaalvergroting. Andere bedrijven zul
len zich genoodzaakt zien tot verder
gaande specialisatie. De kosten van on
derzoek en ontwikkeling zullen gaan
toenemen. De kostenbesparingen van
de marktintegratie zullen voor een deel
teniet worden gedaan door de extra kos
ten en investeringen die nodig zullen zijn
om op de Europese markt een rol van
belang te kunnen blijven spelen. Zoals
vaak het geval is: de kosten gaan voor
de baten uit.
Binnenland
52%
Rest
EG-markt
14%
België
.West Duitsland
18%
Afzet Industrie
Bron: C.B.S.
