in het septembernummer van dit blad
genoemd werden, leggen aan de over
heden verplichtingen op hun wetgeving
aan te passen en behoren dus tot de
eerstgenoemde groep.
Besluiten die rechtstreeks voor de bur
gers gelden worden aangeduid met de
term: verordeningen; die regels die aan
de lidstaten de verplichting opleggen
hun nationale wetgeving aan te passen
worden aangeduid met de term: richtlij
nen.
Daarnaast kent Europa nog beschikkin
gen, dat zijn besluiten die bindend zijn
voor diegenen tot wie zij zijn gericht on
geacht of het een lidstaat, een instelling
of een persoon betreft alsmede aanbe
velingen en adviezen die - uiteraard -
niet bindend zijn.
Europa kent ook een hoogste rechts
college: het Hof van Justitie in Luxem
burg. De uitspraken van dit Hof zijn -
zoals alle rechterlijke uitspraken -
bindend voor degenen tot wie zij gericht
zijn; daarnaast wordt door deze uitspra
ken ook jurisprudentie gevormd.
Evenals dit het geval is met arresten
van de Nederlandse Hoge Raad, geven
de uitspraken van het Hof van Justitie
uitleg of invulling aan binnen de Euro
pese Gemeenschap geldende regels.
Veruit het merendeel van de regelge
ving gericht op het Europa na 1992
heeft plaats gehad en vindt nog plaats
in de vorm van richtlijnen.
De nationale overheden en dus ook de
Nederlandse wetgever, zullen door mid
del van nationale regelgeving de eigen
wetgeving dienen aan te passen.
Harmonisatie een moeizame weg
Tientallen jaren was het streven van
Europa gericht op harmonisatie van re
gelingen binnen de landen die in de EG
samenwerkten. Op alle mogelijke terrei
nen zouden de regels hetzelfde moeten
worden. Zo gaf de eerste bankenricht-
lijn uniforme regels voor de banken in
Europa en werd er onder meer ge
streefd naar eenvormigheid van het hy
potheekrecht. Dit laatste is in de achter
ons liggende dertig jaren niet gelukt.
Hoewel een groot aantal regels in de
diverse landen - ook hier weer met uit
zondering van Groot-Brittannië en Ier
land - hun oorsprong vinden in het Ro
meins recht en sinds Napoleon, ook in
de wetboeken die tijdens zijn regering
tot stand werden gebracht, toch lopen
de huidige systemen en regels onder
ling ver uiteen. Invloeden van locaal
recht en wijzigingen op grond van ver
anderde maatschappelijke opvattingen
die in de landen onderling verschillen,
hebben hun sporen daarin getrokken.
Uitwinning van een hypothecair verbon
den woning of bedrijfsgebouw is in ons
land een zaak die in drie maanden af
gewikkeld kan zijn vanaf de veilingop
dracht aan de notaris tot aan de afreke
ning met de koper. De veiling gebeurt
op grond van de rechten die door de
notariële akte zijn verkregen, zonder
dat enige overheidsinstantie daaraan te
pas komt. In bijvoorbeeld Frankrijk is
deze vorm van executie volstrekt ver
boden; inschakeling van de rechter is
dwingend voorgeschreven terwijl de
termijn van afwikkeling tenminste één
jaar beloopt. Deze regelingen tussen
Nederland en Frankrijk harmoniseren
wil zeggen dat een van beide landen
zijn systeem moet opgeven en over
gaan op het systeem van het andere
land. Nog afgezien van het verzet dat
daartegen nationaal zou bestaan, zou
den met name banken, hypotheekban
ken, verzekeringsmaatschappijen en
pensioenfondsen zich met kracht ver
zetten tegen een zo ingrijpende wijzi
ging van hun rechten.
Een tweetal gebeurtenissen hebben de
route die Europa ging ingrijpend veran
derd. Gedoeld wordt hier op het Wit
boek en de Europese Akte die beide
genoemd zijn in de augustus-aflevering
van dit blad.
Kort samengevat is het Witboek aan te
duiden als spoorboekje naar de interne
Europese markt, het Europa waar de
grenzen zijn verdwenen en vrijheid
heerst om goederen en diensten in alle
deelnemende landen aan te bieden of
te vragen zonder materieel technische
belemmeringen; hetzelfde zal moeten
gelden voor het kapitaalverkeer.
De Europese Akte is in zoverre een in
strument ter uitvoering van het Wit
boek, dat daardoor de voordien gelden
de eis is komen te vervallen dat alle
deelnemende landen moesten instem
men wilde een wijziging via verorde
ning of richtlijn tot stand komen. Als ge
volg van de Europese Akte is deze eis
van unanimiteit voor een aantal te re
gelen zaken vervangen door het ver
eiste van een meerderheid. Onnodig te
zeggen dat unanimiteit een vereiste
blijft bij alle beslissingen over belangrij
ke zaken, bijvoorbeeld wijziging van
fiscale regels.
Wederzijdse erkenning
Witboek en Europese Akte zijn het sig
naal geweest van een veranderende
mentaliteit. Wil eind 1992 de interne
markt werkelijk tot stand komen, dan
dient de moeizame weg van volledige
harmonisatie van nationale regelge
ving, een weg die Europa bijna dertig
jaren gegaan is, verlaten te worden. In
plaats van de volledige harmonisatie
wordt nu gestreefd naar wederzijdse
erkenning van systemen en is de eis
tot harmonisatie tot een minimale om
vang teruggebracht.
Het beginsel van wederzijdse erken
ning houdt in dat bij vestiging in een
ander EG-land volstaan kan worden
met het voldoen aan de nationale re
gels van het land van oorsprong.
Een Nederlandse bank die elders bin-
