Spelregels voor een
Verenigd Europa
Wet en Regelgeving
we
l iiiittyiiftüi.h i
De voltooiing van de Europese markt als een eenheid zonder grenzen
aan het begin van het magische jaar 1993, vraagt meer dan het opruimen
van grenspalen alleen. Als die ene Europese markt wil kunnen functione
ren, dan zullen op een aantal terreinen de regels gelijk moeten zijn.
Zoals een gezelschapspel niet gespeeld kan worden als de uitgever daar
bij niet de spelregels heeft verschaft, zo kan ook het Europaspel niet ge
speeld worden zonder regelgeving.
De start van de Europese samenwerking zelf is vastgelegd in regels die
voor deelnemers bindend zijn. In de tweede helft van de jaren vijftig werd
de basis voor een hechtere samenwerking tussen een zestal Europese
landen gelegd in een drietal verdragen waarin de deelnemende landen
zich verplichtten tot samenwerking op het terrein van kolen en staal, het
onderzoek naar de aanwendingsmogelijkheden van atoomenergie en op
een aantal economische terreinen.
De op deze wijze vastgelegde afspraken openden de mogelijkheid om
centraal te komen met voorschriften en leefregels waaraan de deelne
mers gebonden waren.
oor de gezamenlijke voorge
schiedenis van de Westeuro-
pese landen is het systeem
van wetgeving en het tot
stand brengen van voor
schriften min of meer iden
tiek; dit geldt niet voor het
Verenigd Koninkrijk en Ier
land waar van oudsher andere syste
men hebben gegolden.
De locale gemeenschap heeft de be
voegdheid om op een aantal aan haar
aangewezen terreinen bindende regels
vast te stellen; hierbij is het principe ge
volgd dat hetgeen op lager niveau, en
dus dichter bij de mensen, geregeld
kan worden niet op een meer centraal
plan geregeld dient te worden. Dat
daarbij niet alleen territoriale grenzen
worden aangehouden, maar ook ge
meenschappelijke belangen, dwars
door geografische grenzen heen, hun
eigen regels behoeven, blijkt uit een ty
pisch Nederlands instituut: het Water
schap. In groter verband zijn taken op
gedragen aan provinciebesturen, terwijl
algemeen geldende regels door de
centrale overheid worden vastgesteld.
Naast de leefregels vastgesteld door
de hier genoemde overheidsinstanties
door middel van wetten, besluiten, ver
ordeningen en beslissingen, bestaat er
van oudsher een andere bron: de inter
nationale verdragen.
Deze afspraken tussen zelfstandige
landen kunnen overeenkomsten inhou
den, waarnaar de overheden van de
deelnemers zich hebben te richten,
maar kunnen ook over de nationale
overheden heen rechtstreeks gevolgen
hebben voor de burgers, doordat deze
daaraan rechten kunnen ontlenen. Een
bij ieder bekend voorbeeld daarvan is
het verdrag dat de rechten van de
mens regelt. De daarin vastgelegde
rechten kunnen door de burgers recht
streeks worden ingeroepen zonder dat
ze in het eigen land in de wetgeving
zijn opgenomen.
De aanvaarding van een verdrag door
de staatsorganen die wetgeving tot
stand kunnen brengen, geeft deze in
ternationale afspraken eenzelfde wer
kingskracht.
Als gevolg van het boven-nationale ka
rakter van verdragen, hebben deze gel
ding boven de locale en nationale re
gels.
Verordeningen, richtlijnen en
beschikkingen
Voor de regels die op grond van het
EEG-verdrag tot stand komen is een
tweeledig systeem gekozen. Sommige
voorschriften verplichten de deelne
mende staten hun nationale wetgeving
aan te passen aan in Brussel afgespro
ken regels, andere zijn rechtstreeks
verbindend voor de burgers en geven
hun rechten of verplichtingen. Het hier
voor genoemde mensenrechtenverdrag
is een voorbeeld van het laatste even
als artikel 119 in het Verdrag van
Rome, dat de gelijke behandeling van
mannen en vrouwen regelt; de coördi
natierichtlijnen bankenrecht, die reeds
Mr. C. J. B. Ebeling
Juridische en Fiscale
Dienst
Het Hof van Justitie in Luxemburg.
