13
De consumentenvoorkeur zal zich ontwikkelen in de richting van voorbewerkte en kant en klare produkten.
overige, de zogenaamde vrije, produk
ten gedaald. Voor de komende jaren
geldt dat bij overschrijding van de pro-
duktiedrempel van 160 miljoen ton
voor granen een extra medeverant
woordelijkheidsheffing van 3 wordt
geheven. Deze produktiedrempel zal
naar alle waarschijnlijkheid structureel
worden overschreden, zodat ook de
komende jaren een verdere prijsdaling
van granen in het verschiet ligt.
Liberalisering landbouwwereld-
handel
In de onderhandelingen over liberalise
ring van de wereldhandel in de huidige
GATT-ronde nemen landbouwproduk-
ten een belangrijke plaats in. Met
name de VS hebben het slagen van
deze ronde afhankelijk gemaakt van de
voortgang die op het gebied van de
landbouwonderhandelingen wordt ge
boekt. Na aanvankelijk volledig tegen
gestelde opvattingen lijkt het erop, dat
zowel de VS als de EG zich nu kunnen
vinden in de stelling dat gestreefd moet
worden naar een voortschrijdende sub
stantiële vermindering van subsidies
aan de agrarische sector. Deze bena
dering geldt als alternatief voor een to
tale afschaffing van subsidies.
In Europees verband zal dan ook moe
ten worden gezocht naar een land
bouwbeleid, dat enerzijds de doelstel
lingen van het Verdrag van Rome na
streeft en anderzijds een bijdrage le
vert aan een liberalere landbouwwe-
reldhandel. Dit betekent overigens niet
dat er geen overheidsingrijpen in de
landbouw meer zal plaatsvinden. Het
overheidsbeleid moet de wereldhandel
in de agrarische produkten echter min
der verstoren en geen overproduktie
stimuleren. Een mogelijk beleid dat be
ter voldoet aan deze eisen, is een los
koppeling van het prijsbeleid en het in
komensbeleid in de landbouw. Het
prijsbeleid zou meer marktgeoriënteerd
moeten worden. Dat houdt in dat prij
zen moeten worden gehanteerd die,
meer dan nu het geval is, zijn gerela
teerd aan de internationale schaarste-
verhoudingen. Men spreekt in dit ver
band wel van herkoppeling ('recoup-
ling') van de interne EG- prijzen aan
die op de internationale markten. De
steun aan de boeren zou tegelijkertijd
een ontkoppeling ('decoupling') moe
ten ondergaan, dat wil zeggen niet
meer via prijzen of subsidies gekop
peld moeten zijn aan de omvang van
de produktie, maar veel meer een pro-
duktieneutraal karakter moeten heb
ben.
Interne markt
In het komende decennium zal de in
terne markt in de Europese Gemeen
schap naar verwachting verder worden
gerealiseerd. Gezien het reeds hoge
aandeel van de export van agrarische
produkten naar landen van de EG, valt
niet te verwachten dat dit aandeel veel
verder zal toenemen. Toch zal de tot
standkoming van de interne markt ge
volgen hebben voor de agrarische sec
tor. Deze zijn op te splitsen in directe
en indirecte gevolgen.
De directe invloed loopt via de harmo
nisatie van belastingen en premies,
harmonisatie op veterinair en fytosani
tair terrein, harmonisatie van het kwali
teitsbeleid en het wegvallen van de
grenscontroles.
Het gevolg van harmonisatie op deze
terreinen is, dat de handel zich onbe
lemmerd kan ontwikkelen en dat de
Nederlandse concurrentiepositie zich
daardoor kan verbeteren.
De indirecte invloed van de totstandko
ming van de interne markt op de agrari
sche sector verloopt via de schaalver-
grotende stimulans op de verwerkende
en toeleverende industrie en de veran
deringen die noodzakelijkerwijs plaats
vinden in de wijze waarop het land
bouwbeleid wordt gevoerd.
Technologische ontwikkeling
Met name de technische ontwikkelin
gen op het gebied van de biotechnolo
gie en de toepassing van micro-electro-
nica zullen van invloed zijn op de ont
wikkeling van de primaire agrarische
sector en gedeeltelijk in het verlengde
daarvan ook op de agribusiness.
De voornaamste mogelijkheden voor
toepassing van micro-elektronica in de
agrarische sector zijn: arbeidsbespa
ring, sturen van produktieprocessen,
verzamelen van informatie en onder
steunen van het managementproces.
Daarnaast zal micro-electronica wor
den gebruikt voor het verzamelen en
bewerken van informatie door derden,
die vervolgens weer teruggeleverd kan
worden aan belanghebbenden.
