8
Opvang van dollarkoersval (1986-
1987)
Er moesten derhalve in Franse
socialistische kringen destijds zeer
moeilijke beslissingen worden geno
men, waarbij één van de belangrijkste
vragen was, of men het lidmaatschap
van het EMS zou moeten opgeven ten
behoeve van een meer zelfstandig,
maar ook meer geïsoleerd nationaal
beleid. Men koos tenslotte voor voort
zetting van de participatie in het EMS,
wat tevens neerkwam op aanvaarding
van het stabiliteitsprogramma van de
toenmalige minister van economie en
financiën, Jacques Delors. Deze keu
ze voor het plan-Delors, dat onder
meer een algemene koopkrachtdaling
inhield, betekende dat aan de stabili
teit van de Franse frank een hoge pri
oriteit werd gegeven en dat het bin
nenlands economisch beleid hieraan
grotendeels ondergeschikt werd ge
maakt.
Die ommezwaai in het Franse beleid
vormde één van de belangrijkste mijl
palen in het tienjarige EMS-bestaan.
Niet alleen kon het stelsel hierdoor
zijn waarde behouden, maar boven
dien ging Frankrijk zich daarna steeds
meer profileren als een drijvende
kracht achter de Europese integratie.
Al dan niet in samenhang met de ont
wikkelingen in Frankrijk, vond in die
jaren ook een accentverschuiving
plaats in het economisch beleid van
Italië en België. Beide landen ontwier
pen een stabiliteitsprogramma, dat in
de jaren erna gaandeweg zijn beslag
vond. Feitelijk was vanaf 1983 in de
meeste EMS-landen bovendien spra
ke van een aanbodbeleid, dat in zeke
re zin goed aansloot op de voortgaan
de ontwikkeling van het EMS.
De periode van stabiliteit in de jaren
1983-1985 resulteerde in een geleide
lijk toenemend vertrouwen in het
EMS, ook in die kringen die nog gerui
me tijd weinig geloof in het voortbe
staan van het stelsel hadden. Er was
sprake van een steeds betere samen
werking tussen de centrale banken
van de EMS-landen, die - naast hun
maandelijkse ontmoetingen in Basel -
ook dagelijks telefonisch meer met el
kaar in verbinding kwamen.
Een belangrijk signaal van toenemend
vertrouwen in het EMS was de ont
plooiing van de particuliere ECU-
markt. Flelaas kregen de ECU-beleg-
gers een onaangename verrassing,
toen het Britse pond in de zomer
maanden van 1985 plotseling in koers
wegzakte en als onderdeel van de
ECU-valutamand de waarde daarvan
mee omlaag trok. Er was dus duidelijk
alle reden om de halfslachtige positie
van het Britse pond (geen deelnemer
aan het EMS-wisselkoersarrange-
ment, maar wel onderdeel van de
ECU-rekeneenheid) ten volle te be
treuren.
De scherpe daling van de dollar van
f 3,70 begin 1985 naar f 1,80 eind 1987
ging gepaard met de nodige turbulen
ties op de financiële markten. Voor
menigeen stond het vast, dat het EMS
in een dergelijk proces behoorlijk on
der spanning zou komen. Vluchtige
kapitaalstromen vanuit de Amerikaan
se dollar gingen immers gewoonlijk in
de richting van de hardere valuta's,
zoals de Duitse mark (en de gulden).
Eenmaal als revaluatiekandidaat aan
gemerkt, ondervonden deze valuta's
tevens een toenemende belangstel
ling vanuit de zwakkere Europese
munten. In het verleden mondde een
en ander meestentijds uit in een alge
mene herschikking binnen het Euro
pese wisselkoersverband.
De speculatieve toestroom van kapi
taal, die begin 1987 forse valuta-inter
venties door de centrale banken van
de voornaamste EMS-landen opriep,
leidde tot de laatste algemene her
schikking tot nu toe. Het was een
goed geregelde, geruisloze operatie,
waarbij de wijzigingen van de onder
linge spilkoersen binnen de volledige
schommelingsmarge van 41/2% 2 x
21/4%) bleven en als zodanig met een
minimale verandering van de markt-
koersen gepaard gingen.
De vorige algemene EMS-herschik-
king, die in april 1986 te Ootmarsum
tot stand was gebracht, was daarente
gen weinig flatteus geweest. Toen
hadden zich allerlei irritaties voorge
daan, doordat de Fransen om binnen
landse politieke redenen een
overbodig hoge devaluatie wilden af
dwingen. Dat vormde een storende
vlek op een verder vrij gaaf blazoen
van het EMS.
De sedertdien opgetreden bewegin
gen in de dollarkoers heeft het Euro
pese Monetaire Stelsel - vooral ook
met behulp van rentewijzingen - zon
der noemenswaardige problemen op
gevangen, zodat in een tijdsbestek
van ruim twee jaar geen onderlinge
spilkoersaanpassingen meer moesten
worden aangebracht.
Nauwere monetaire samenwer
king (1987-1988)
In de afgelopen twee jaren is het EMS
verder uitgerijpt en meer volwassen
geworden, dank zij een versterking
van de monetaire samenwerking tus
sen de deelnemers. Deze kwam met
name tot uiting in een betere coördina
tie van het rentebeleid, waarover be
ginselafspraken werden gemaakt die
ook inderdaad in praktijk werden ge
bracht. Daarnaast heeft de betere sa
menwerking van de monetaire autori
teiten bij het gevoerde interventiebe-
leid bevorderd, dat de gemiddelde
schommelingen van de valuta's onder
ling allengs geringer zijn geworden. Zo
bevindt ook de Italiaanse lire zich
reeds enkele maanden feitelijk binnen
de standaardmarge van 21/4%.
Bovendien werden in de afgelopen ja
ren diverse maatregelen genomen die
duidelijk laten zien, dat het de betrok
ken partijen ernst is met de monetaire
samenwerking. Hieronder kan met
