Samenwerking als strategie voor
de toekomst
II
Detailhandel
De detailhandel is één van de
meest kleinschalige bedrijfstakken
van de nationale bedrijvigheid.
Maar niet zelden zijn de kleinscha
lige detailhandelszaken gelieerd
aan grootschalige ondernemingen
of organisaties. Op die manier kan
de detaillist meeprofiteren van de
schaalvoordelen van een groter
geheel. Soms een voordeelsoms
een must.
1960
1970
1980
1985
1988
167 504
138 480
114 192
108 643
103 799
21 310
25 248
29 247
30 989
32 766
18 997
14 686
16 127
19313
21 475
n de jaren tachtig heeft het groot
winkelbedrijf zijn greep op vele
detailhandelsmarkten flink ver
stevigd. Dat roept de vraag op in
hoeverre het midden- en vooral
het kleinbedrijf in staat zal blijven
een rol van betekenis in de distri
butie van goederen aan de con
sument te spelen.
Het grootwinkelbedrijf heeft een aantal
sterke punten, die in de concurrentie
strijd worden uitgebuit. Te denken is
aan schaalvoordelen bij inkoop en dis
tributie, aan financiering en aan onder
steuning op het terrein van o.a. be
drijfsvoering en marketing. Deze lijst
kan nog gemakkelijk worden uitge
breid. Niettemin blijken theoretische
schaalvoordelen in de praktijk menig
maal om te slaan in schaalnadelen.
Grote organisaties zijn moeilijk te be
sturen en reageren vaak traag op nieu
we omstandigheden. Dat is vooral in
een tijd van grote veranderingen, bij
voorbeeld in consumentengedrag, een
ernstige handicap.
Kleine ondernemingen hebben even
eens sterke en zwakkere kanten. Zij
Drs. L. P. Raadgever
Bedrijfstakonderzoek
Franchising is duidelijk in opkomst. Het aantal bij een franchiseketen aangesloten
winkels is in de periode 1981-1987 met 130% gestegen. Een verdere groei wordt
ven/vacht.
zijn sterk op het gebied van flexibiliteit,
hebben een goed contact met de
markt, een zeer gemotiveerde eige
naar/manager en korte communicatie
lijnen. Kleine ondernemingen zijn door
hun schaalgrootte echter ook kwets
baar. Meestal is de ondernemer de spil,
waar alles om draait. Verder zijn er wei
nig mogelijkheden om risico's te sprei
den. Voor kleinere ondernemingen in
de detailhandel is de zogenaamde
drempelarbeid een belangrijk schaalna-
deel. Daaronder wordt de hoeveelheid
arbeid verstaan, die technisch mini
maal nodig is om een bedrijf te kunnen
laten draaien. In een winkelvestiging,
waarbinnen meer bedieningspunten
zijn opgenomen, zullen bijvoorbeeld
meer arbeidskrachten moeten worden
ingezet, waarvan de capaciteit echter
pas bij het bereiken van een bepaald
omzetniveau optimaal wordt benut.
Een voorlopige conclusie is dat het op
basis van bedrijfsomvang ondoenlijk is
vast te stellen welke type aanbieders
als het meest kansrijk op de detailhan
delsmarkt moeten worden gezien. Dat
hangt af van het gewicht dat aan de
Tabel 1 Verkoopplaatsen detailhandel naar bedrijfsvorm
Jaar Ondernemingen met Filiaalbedrijven
één verkoopplaats
Ambulante
handel
Bron: CRK
